Poàⁿ-lō͘ (半路) 2012 May 06

Poàⁿ-lō͘ "Gâu chá, Beh toeh ah?" Ko͘ ū hőng phah kiaⁿ ê chiáu thâng siaⁿ chia Poàⁿ-lō͘ soah tú-gū chit ê A-peh Ba̍k-chiu chhim-lô kap phú-phú ū-hòe-ah ê thâu-chang Lán kiâⁿ chin kú ah bô kóng chhut-chhùi Pún-chiâⁿ beh-khì tham ia̍h-á-hoe1 Sī it-tio̍h i Goe̍h-kng kha chiâu kim-khiaih--ê pe̍h Kap chèng-lâng ài ê ko-ngá phang-khùi Tāi-seng lâng kā lán kóng tio̍h chúi Tio̍h chúi chheng lâu Kap iá-sèng ê tē i chiah ē phang Bô phah-sǹg lâng pò lán chit tiâu peh-kiā lō͘ "Tiám-á-ka chiah pho͘ hit chat-á niâ" Kin-á-ji̍t ko͘ lán chi̍t-ê kō͘ kiâⁿ--ê Hioh-chhoán iā tńg-khùi kúi-nā piàn Kàu chia lâi ná ē choan-choan chio̍h-kó͘ Iā chhùi-ta iā nâ-âu khoah Iā tng ì loān sim cho-cho Ta-sò ka̍h, lán ìn-kóng "gâu-chá" "Liâm-mi ē lo̍h-hō͘, beh cháu tio̍h thàn chá" Hioh, Kám tio̍h kín hoan-thâu ? Kha sió-khoá sng-nńg niâ iā khah-bô hiah thiàⁿ lah "In iā kóng hō-chò Eng-kok-hoe lah" "He goá chai no͘h" "Ioh, chin-chiàⁿ khí pò-thâu hong" Thiⁿ-tē iā sió-khoá teh chhiat àm Ji̍t-ji̍t-chhun soah hiáⁿ kah ū chhun Bô khòa o͘ phú-phú ê tiám-á-ka lō͘ Chi̍t su̍t-á sán-thô͘ hō͘-chúi Tio̍h thoàⁿ kah pe̍h pho-pho kui toā-phiàn Kám thang hoan thâu, iah sī kian-sim Kiâⁿ--lo̍h-khì Lō͘-piⁿ Yoshino sakura2 che-ku ta-lian Soaⁿ-phiâⁿ chhêng-peh3 châng chiâu tn̄g-chi̍h "Kòe--khì tio̍h-sī jī-hō thô͘-kiô" Kóng iā-ū chai tī hn̂g--nih khaⁿ-á ê A-peh--á thâu ná so ná tâu Hoe-hio̍h sī iā pîⁿ pe̍h, sī-kóng Khiàm-khoeh hit bī iá-sèng phang "Chia khì lō͘ ke-chiok phái kiâⁿ" Pak-tó͘ soah iu-iu-á iau "Taⁿ , beh toh ūi chhōe? " Tak tio̍h siáⁿ, kha koh khai-sí leh tiuh-tiuh thiàⁿ ah

半路 "Gâu 早, Beh toeh ah?" 孤有 hőng phah 驚 ê 鳥蟲聲 chia 半路soah tú遇 chit ê 阿伯 目chiu 深濁kap phú-phú 有歲ah ê 頭鬃 Lán 行真久ah 無講出chhùi 本成 beh去tham 蝶á花 1 是 it-tio̍h 伊 月光 kha 光khiaih--ê 白 Kap 眾人愛 ê 高雅芳氣 Tāi-seng 人 kā lán 講 tio̍h 水 Tio̍h 水清流 Kap 野性 ê 地伊 chiah會芳 無phah算 人 報lán chit條 peh-kiā 路 Tiám-á-ka chiah 鋪 hit 節á niâ 今á日 孤 lán chi̍t ê kō͘ 行--ê 歇喘也轉氣幾若遍 Kàu chia 來ná ē專專石kó͘ 也chhùi-ta 也 nâ喉渴(khoah) 也 tng 意亂心cho-cho Ta燥 ka̍h, lán 應講 "gâu早" "Liâm-mi 會落雨, beh 走tio̍h 趁早" Hioh, Kám tio̍h 緊翻頭 ? Kha 小khoá 痠軟 niâ 也khah無 hiah 痛 lah "In 也講號做 英國花lah" "He 我知 no͘h" "Ioh, 真正起報頭風" 天地也小khoá teh 切暗 日日春 soah hiáⁿ kah 有chhun 無khòa 烏 phú-phú ê tiám-á-ka 路 Chi̍t su̍t-á 散塗雨水 Tio̍h 湠 kah 白pho-pho kui 大phiàn Kám thang 翻頭, iah 是堅心 行落去 路邊 Yoshino sakura 2che-ku ta-lian 山phiâⁿ chhêng-peh3châng chiâu斷折 過去tio̍h是二號塗橋 講也有栽tī 園裡 khaⁿ-á ê 阿伯á 頭ná so ná 投 花葉是也平白, 是講 欠缺 hit 味 野性芳 "Chia 去路ke足phái 行" 腹肚 soah iu-iu-á iau "Taⁿ , beh toh 位 chhōe? " Tak tio̍h siáⁿ, kha koh 開始 leh tiuh-tiuh 痛 ah

1.野薑花

2.吉野櫻

3.台灣二葉松

5 go̍eh ê sî

 自我簡介

1966年尾，lán terh台北坪林尾(Piâⁿ-bér)出世，雙kha 落thô͘，山頂khùiⁿ活過日，kàu 7歲tèr pē-bú 先遷永和oá 阿伯，過半tang了koh soá 去新莊十八份地。國校beh 讀了hit時soá 愛心育幼院邊á toà，國中有考tio̍h siōng 好班，chiah去讀，1981考tiâu師大附中，1984讀了，lán庄kha gín-á 走新竹去讀交通大學土木系。2年過性地bōe ha̍h轉電子物理系，讀kah 2000年chiah the̍h-tio̍h 電子物理博士。了，有去做兵，過koh入科學園區做電子新貴。Lán hiān-chhír-sî tī 麻豆真理大學通識中心博雅教育組。

寫台語文àn 1991開始，文學受林央敏老師啟蒙，台語文受陳明仁老師指導。寫詩lán想講是學講話，講ka-kī ê 心內話。Chìn前所寫，量約分3類，一者自我探索、疏發、二者批判公眾事務、第三摘取靈感。

Kiaⁿ lāu-su

Lán teh siōng-khò tiāⁿ-tiāⁿ to khòaⁿ--tio̍h, ha̍k-seng 1) sńg chhiú-ki-á 2) bô chhiú-ki-á thang sńg ê, teh khùn 3) bô teh khùn ê leh tha̍k pa̍t ê kong-khò ê chheh. Lán nā piáu-hiān siūⁿ-khì ê khóan, in tio̍h kek 1 ê kiaⁿ-kiaⁿ ê iūⁿ chhut-lâi. Lán khòaⁿ tio̍h in án-ni, si̍t-chāi kám-kak chin ià-lán. 
Sū-si̍t in chiah bô leh kiaⁿ lán. Nā ē kiaⁿ tio̍h bōe án-ni chòe ah.
Pa-kiat hit ê lāu-su, lâi tit-sit góa chit ê lāu-su. sī siáⁿ in-toaⁿ ? chò lâng chò kah sim-sîn ko͘-ta, lêng-hûn hun-thiah! 
Che hô-mih-khó͘ leh?
Chhiūⁿ cha-hng lán kā in mn̄g, niû tn̂g-tō͘, bô 1 ê lâng káⁿ ìn, bô lâng káⁿ bīn-tùi góa ê būn-tôe. góa 1 ê 1 ê khì khòaⁿ, iā sī án-ni. Khòaⁿ pat-hāng ê, iā kāng khóan khòaⁿ pa̍t-hāng, khùn--ê, kè-sio̍k khùn. Sńg chhiú-ki-á ê chò i sńg. Lán piáu-ián hoat sèng-tē, in chiah sió thêng khùn̍--1-ê.
Kám lóng bô hoat-tō͘ bīn-tùi tong-tiûⁿ ê mn̄g ōe? án-ni kám ū hoat-tō͘ bīn-tùi jîn-seng? Seng-o̍ah ê būn-tôe?
Leh kiaⁿ siáⁿ? būn-tôe siuⁿ kán-tan kiaⁿ ū hām-chíⁿ kiaⁿ lāu-su kā mā? kiaⁿ in ê piáu-hiān ná gōng-lâng, pe̍h-chhi? Leh tha̍k pa̍t hāng tio̍h bōe pe̍h-chhi?
Chin-chiàⁿ ū gōng to tio̍h.

ke̍k-bōng

Lán tī-teh gōa-kháu, teh koe-á-lō͘ kiâⁿ, teh chē bus, chē tiān-chhia, khòaⁿ--tio̍h lâng-lâng to tio̍h mo͘h 1 ê pau-ho̍k-á. Siang-chhiú mo͘h-tiâu-tiâu, kiaⁿ phah la̍k-khì. Ná-sêng he sī  ûi-it ē-tàng káng-bêng i ka-kī sin-hūn ê mn̍gh-kiāⁿ.

Ta̍k-lâng ê ba̍k-chiu khòaⁿ-tio̍h lóng khang-lo-so, bīn-chhiuⁿ iā pìⁿ-pìⁿ. Koh ná kiaⁿ ū tú-tn̄g siáⁿ-mih lâng hit hêng, bô-ài kah lâng ū kau-chiap. Sī-kóng, koh ná-sêng ke̍k-bōng tú-tio̍h siáⁿ-hòe iah siáⁿ lâng thang hó-sim hó-hēng kā i ko͘-toaⁿ bô-liâu ê jîn-seng phah hō͘ phòa.
-----------------

Lán chia, lâng ē kiaⁿ chū-iû, kiaⁿ phái-lâng chū-iû, kiaⁿ sī-sè chū-iû.
Lán lâng lia̍h-chún beh chia̍h hó-chia̍h-mi̍h, beh khiā tòa hó só͘-chāi, beh hoaⁿ-hí khoài-lo̍k, tiān-tio̍h ài chin ū-chîⁿ chiah thang. Iā lia̍h-chún chū-iû mā tio̍h ū-chîⁿ.  Só͘-tì, lâng-lâng ke̍k phoe-miā thàn-chîⁿ. Thàn kah bô mî bô ji̍t, bô sim bô koaⁿ. Liáu-āu, lō͘-bóe iah-sī kám-kak bô-kàu ū-chîⁿ, kiat-kio̍k it-seng òan-chheh. Ah nā sio-khóa khah ū leh, koh ē chhiàⁿ lâng chhoe siau chhiùⁿ khek beh hoaⁿ-hí khoài-lo̍k.

Sī-kóng iá-tē ê chiáu-á, iā m̄-bián chèng-choh, tī thiⁿ-lih poe, chiok chū-iû. Tû-liáu 1 nî chhiâⁿ-tî chíⁿ-kiáⁿ 1 hôe, che kah lán lâng sio-siâng. Lia̍h-gōa, i ā bô pòaⁿ chiam pòaⁿ lia̍p, koh chhù ka-kī khí, lâng kóng in teh choh siū, iā m̄-bián an thih-thang kā phái-lâng kuiⁿ tī-leh gōa-kháu khah khoah ê só͘-chāi, ka-kī tòa khah o̍eh-chiⁿ khah an-sim, koh beh chia̍h lóng ka-kī khì thok, khì tho, khì tok, koa iā ka-kī chhiùⁿ. Lán chiah bêng-bêng pe̍k-pe̍k chai-iáⁿ in ê sim-koaⁿ tio̍h sī chū-iû.

Today

Chhut chiū koaⁿ mn̂g sī  hô tô͘     出就官們是何圖
Chháu chāi iá kan chū-iû to͘      草在野間自由都
Sî kim hong-hûn siông kū piàn  時今風雲常鉅變
Ki thian lân chhek chīn jîn tô͘     機天難測盡人途

Hó-sim ê Good Samaritan

好心的撒瑪利亞人
Sin-bûn bô pò hit kang lán keng-koè hit hit jiah, tio̍h lah. Hoé-sio-chhù. Kui-pâi ê ang-mô͘-thô͘ chhù sio kah o͘~o͘ teh Tâi-tiong. Lán khoàⁿ tio̍h, 1 ê khit-chiah tùi thiⁿ teh kóng-oē. Thiⁿ-kong bô ìn i. I kóng, hō͘ goá che beh chhòng siáⁿ? Lán khoàⁿ i ê oáⁿ khang-khang, kan-ta chhiú-nih la̍k 1 tiuⁿ tiān-chú hoat-phiò, un teh 7-ELEVEn ê goā-kháu thiāu-á-kha pùn-sò tháng-á piⁿ, lâng lâi-lâi khì-khì, kian-kian ê bīn-chhiuⁿ, lán khoàⁿ boē chhut ū lêng-hûn iah bô. 《Lō͘-ka hok-im Toān》第10章第25-37節
那天，對 新聞沒報導的這天，市區火災，一排水泥屋被燻黑。 我們看到，一個乞丐，跟天做對話，喔 沒有對話，是問天。 給我這個幹嘛，當然是本地被遺忘的語言。天沒有回他，蹲倒的身軀，護著大兩號的飯碗，空空的，而手中抓著一張電子發票。在7-EVELEn 的 外柱垃圾桶旁，熙來人忘的台中市。《路加福音》第10章第25-37節

kì kóa tāi-chì

1. Tiong-tàu lán bô khòa i bīn-á àu-àu, it-tēng sī sim-chêng bái. It-ti̍t ka̋ng hiâm. Kóng i kóng-ōe bōe chheng-chhó. I ūi kàu-hōe ê tāi-chì sim-chêng kiông-beh bái kah tah tóe ah. Lán iah chin pe̍h-ba̍k.
2. I chòe-kūn kò-gōa-go̍eh lóng teh kah hit ê Sèng-kong-hōe ê lāu pêng-iú thàm-thó kàu-hōe, sìn-gióng, sú-bēng, thôan-khè, bo̍k-sū ê tāi-chì. Koh kā góa siāu-kài hō͘ i sek-sāi.


Ǹg chiok kú ah, pêng-iú lâi sio-chhōe. Sim-chêng chin hoaⁿ-hí. Beh toh-ūi thang ū-lâng kah lán pîⁿ siáu bûn? Koh sī Tâi-gí bûn. Kêng-si̍t lán phó͘-lio̍h-á tha̍k ū in ê chúi-chún, ah beh kā hia ê bûn-ha̍k su̍t-gí kóng choaih, si̍t-chāi chiâⁿ khùn-lân to̍h-tio̍h.
Tùi chit pái ê pí-sài, in lóng ū khì pí, iā phêng liáu ah.
lán ê ì-kiàn :
<Lâi-khì chó͘-kok> 1. chú-iàu beh siàu-liām lāu-pē. Siá tio̍h Lāu-pē àn-chóaⁿ kóan-kà, kiàⁿ án-chóaⁿ siū kà. M̄-kú, khòaⁿ--khiaih bô kau-chi̍p. Lāu-pē kì-chāi i chho͘-chhân hûiⁿ-pà, gín-á kì-chāi i ok-sèng chū-chāi. Beh khan-kà lóng tio̍h siang lâng ka-kī thé-hōe tùi-hong ê hóan-èng, in-ūi, lóng bô siá tio̍h kau tùi-chhiú ê sî, hō͘-siōng án-chóaⁿ kóng-ōe, kí-tōng.
2. Lâi-khí chó͘-kok --> Ji̍t-pún. chit khóan jīn-tông, án-chóaⁿ lâi, án-chóaⁿ khì bô ho-hó-á piáu-su̍t, kan-ta sū-si̍t thêng-hiān, khah bô chhim-tō͘. Iā-bô siáⁿ ì-kiàn khòaⁿ-hoat(lóng hō͘ siàu-liām khàm--khì).
3. Siá lāu-pē kah A-ché, bô kā ka-kī teh 2 lâng tiong-kan siáⁿ chok-iōng piáu-bêng, kan-ta beh pò-kò (ná-sêng thiau-kang beh chhōe ōe kóng niâ.) Tùi lāu-pē ê hêng-siāng bô koh khah chhim-khek ê biô-ōe.
<Pe̍k-soat-hān̍̍̍̍g 180>
Tha̍k tio̍h ná sêng hőng o͘-liông-se̍h-toh, sa bô teh siá sáⁿ.
Lán só͘ lia̍h tāi-khài sī, 2 ê cha-bó͘ gin-á tàu-tīn tōa-hàn, hoat-seng 1 kiāⁿ kái-piàn in jîn-seng ê sū-kò͘. M̄-kú, chú-kak sī tong-tē ê tē-thâu. Lō͘, chhù, kóe-chí-hn̂g, biō, keng, kám-á-tiàm án-ni. 1 jiah gôan-tóe sǹg-khiaih sio-khóa hôan-hôa ê só͘-chāi, chiah kòe 1 ê sè-tāi tio̍h pang-āi ah an-ní ê kòe-thêng. Án-ni ū lêng-gó bī ê kì-tî, iā àu-phú khì ah. án-ni
Só͘-siá ê chhiú lō͘, hong-keh í chok-chia lâi kóng, bô sǹg sin ah. M̄-kú, tùi lán Tâi-gí bûn-kài ê lâng lâi kóng, tek-khak iah bô lâng ē kòan-sì chit-khóan su-siá.
Beh án-chóaⁿ póe-hōe chit khóan su-siá? 1. chok-chiá thiau-kang, sî-kan, khong-kan lóng ē-sái sa lâi thiàu-chiap, tio̍h-sī Montage, nā ngó͘-koan chhì-kek sió-khóa ū kan-gāi tio̍h i tio̍h ē-sái khan. Kng, sek, un-tō͘, khì-bī, siaⁿ-im, lō͘-thâu, hāng-bóe, tōng-chok ê ìn-siōng lóng ē-sái chòe i su-sia khan-liân ê sòaⁿ-soh.(cohesive) Tì-sú, lán hō͘ i khan leh lōan-lōan se̍h. Chú-ì la̍t it-ti̍t ē cháu sòaⁿ khì. Só͘-tì tho̍k-chiá ài chin ū kian-sim chiah ē khéng tha̍k liáu. XD
Só͘-í, i tio̍h sī teh siá 1 chióng hoâi-liām, phòa-chhùi, ū ná bô ê kì-tî, sīm-chí pān-phoe sī liap-chō ê sè-kài lú ū bīn


< ló-lí-á> Lán tha̍k tio̍h chiâⁿ sim-sek, tia̍p chóng-thóng. Lāi-chèng pō͘-tiúⁿ iā iōng bîn-sóan. Ná Hoat-kok siang siú-tiúⁿ-chè.
Thâu pòaⁿ tōaⁿ siá páng-phiò kòe-thêng, siá kah chin hó, khì-hun 10 chiok. Tiong chām hiông hiông piàn sêng sī CF, che tek-khak ū hiān-si̍t seng-o̍ah 1 chiong absurd ê parody khì-bī. Āu--lâi koh siat-kè lāi-chèng pō͘-tiúⁿ bîn-sóan (chhiong-hun cha̍p-chn̂g ê bîn-ì) pō͘-tiúⁿ chhui-tōng pian-hêng chèng-chhek, bûn-lāi thé-hiān hiān-si̍t seng-o̍ah 1 pō͘-hūn lâng ê bô-ta-ôa kap chhia-bōng. koh iōng kì-chiá lâi chhui-tōng kò͘-sū chìn-tián iā chin ha̍h Tâi-ôan hiān-kim siā-hōe chêng-sè. Iā khau-sé kì-chiá, it-poaⁿ lâng kā kong-chiòng sū-bū pàng gōa-gōa ê sim-lí.
1 hāng khah ū būn-tôe, CF lāi-tóe "Hái-hái jîn-seng" 1 pái lóng chhiùⁿ siuⁿ tn̂g.


< Pō͘-tiúⁿ chin hôan-ló > Lán phó͘-phiàn ê khòaⁿ hoat sī án-ni: 1. siuⁿ chhián siūⁿ, sū-kiāⁿ hoat-seng ê siā-hōe poe-kéng bô chhím ku̍t--lo̍h-khì, tong-sū jîn ê sim-lí chōng-thāi iā khiàm-khoeh gián-kiù.
Lêng-bú ê siat-kè siūⁿ pe̍h, siūⁿ khiàm gia̍t-chō (Fiction). Kán-ná kā siā-hōe lí-kái chò chhèng-siâ 2 tùi-li̍p án-ni ê gín-á siūⁿ-hoat. án-ni lâi chhú-lí bú-gí būn-tôe, si̍t-chāi kóng, m̄-hó. Kan-na lia̍h 1 ê tōa phái-mn̍gh mngh-sngh-ê, bô khì thàm-thó án-chóaⁿ chiah ê lâng ē án-ni chò ê chin-chiàⁿ gôan-in. Sīm-chí liân lâng án-chóan ē khì siong-sìn chit-khóan lêng-bú mā bô thàm-thó. Koh khah bián-kóng thám-thó lêng-bú chhàng leh siā-hōe kiat-kò lāi-tóe, hoat-hui chok-iōng ê chin-chiàⁿ khióng-pò͘.

文旦，我

本chiâⁿ lán 山lih 草地人，m̄-pat kah 人 teh稀罕 siáⁿ-mih 名產。Koh-khah m̄免講kah che 獻hō͘ 皇帝 ê 貢品 ---文旦。徙來麻豆 khiā chìn前 oan-na iah是 án-ni。 Tio̍h 算lán 有先 kap 1 ê 出外討趁ê 麻豆人獸醫熟識 tio̍h，lán mā iah 無 siáⁿ 致覺 tio̍h。

Tio̍h kàu chit位, hit ê 先生回轉 i 鄉里落園 tàu-saⁿ-kāng hit chūn 你。 有 1 暗, I 車1 車來 lán 稅 ê 所在， 講是 in 宅á beh phah--khiaih-ê。 意思是無 beh 賣, phái 看頭, iah是在地人看 m̄ 上目 ê。 講賣 mā 無價(看有人 beh 1斤 5 kho͘ ka-kī 車去賣台北, iah-sī 新竹超市 ?) I 有先 kā lán 品明。 Lán 隨 ka i 開破來 chia̍h。 哎呦，夭壽甜啦。 Chêng 出世 m̄-pat chia̍h tio̍h chiah 好chia̍h ê 物 (文旦柚)。 I kā lán ná 講: che 怙羊奶飼ê 啦。 Lán 真正透世人 m̄-pat chia̍h 過 chit款文旦。 莫怪名聲leh透京城。 Chia̍h 了koh好消化 boē 放蝦米。

Kah 牽手麻豆安居了後, lán tio̍h 也好玄，也心色，想 beh ke bat 寡柚á宅kap 柚á 欉ê 代。 頭 1 tang, kah 人 poa̍h-noá 交陪, 開beh oá 3 萬。 Lán tio̍h ná 探, ná 會，iā ná 試chia̍h。講也有1 粒 750 ê lioh。 總算有 khoá koá了解，柚 á boē-sái kan-ta 甜，死甜 tio̍h m̄ 好，氣味 tio̍h-ài 5 味bī chiâu：苦澀酸芳甜 saⁿ-kah，配kah 有 tàu-tah 周至, 1 粒lia̍p koh lóng 10 bān 10 bān chiâu勻 chiâu勻chiah有算jioh-toh。真正好，siōng 頂級 ê tī買郎宅 lán 看 ē-tio̍h，是chia̍h boē-tio̍h。

轉年，年 tú 過, iah chhìn-chhìn ê 日。 Lán hiông-hiông 鼻tio̍h 1 陣 1 陣熟識熟識 ê 花芳。 M̄-kú, chia to無聽見有人種柑 á 講。 Lán 走閃數十 tang ê 故鄉 tio̍h 是sī chit 味。 滿山翠青, tǹg點金柑 ê 光景。

柚á 宅1 年淹3遍水, hē 2 kái 肥tio̍h好 ah。Iah 有 1 項驚人，塗kha 無bô kah 半枝草，kah lán khah早 柑 á 園無 kāng。也 chia koh oá 海i 無 oá 山。罕罕 á 有山燕飛過也 boē 歇hioh kha。 Taⁿ，幾ā pái，電視 lóng有 chiàu tio̍h。滿山茶園 kāng 翠青, m̄-kú 看 tio̍h 足生份 ê 血跡地。園換，嶺變，路轉，無幾位熟識，唯有 崩缺 ê厝留 tī-leh kì-tî 內底 ê 底。

Kah chia nā 年過了，iah 寒寒 chhìn-chhìn ê 時日，睏也是鼻 ē-tio̍h chit款芳 味。Lán有時受委屈，1時意志 lám弱, tiāⁿ-tiāⁿ tio̍h 會看見滿山翠青 tǹg 金柑 ê 茫茫光景，溫暖溫暖。(海翁台文營期間寫，發表於 鄉間小路吧?)

Lán gôan-té kō͘ lô-má-jī siá, beh ha̍h lâng ê iàu-kiû, kái hàn-lô lām, só͘-tì, ū kóa ke chhut-lâi ê thâi bô chheng-khì, chin sit-lé.

Lán khiâ lán chit tâi kah im-hióng ê kha-ta̍h-chhia, iân-lō͘ ná thiaⁿ sò͘ 10 tang chêng ê lāu-koa, him-sióng sian-pòe kham-khiat ê ūn-tô͘, ū kàu phái kiâⁿ chit chōa tōa tiám-á-ka lō͘, teh bô hong-hō͘ ê hong-thai thiⁿ, Tâi-lâm, Môa-tāu chng. Khì kàu kah Cofé Shop, thèng-hāu lâng, chhit chat-á kong-im tng hó, thang tha̍k kóa chheh. Khòaⁿ tio̍h toh téng cha-ji̍t ê Chū-iû, koh sa khí-lâi liū. Ū ê kin-á-ji̍t tian-sī iah teh pò leh. Piⁿ-á koh ū 3 pún cha̍p-chì, lóng-sī siōng tōa-toa-ê, jī sòe-sòe jī hit-khóan, kó͘-bú lâng khai-chîⁿ ê cha̍p-chì. Péng-péng leh. Iah-sī, the̍h lán ka-kī chah ê lâi tha̍k khah si̍t-chāi. ^ ^

騎著 配備音響的腳踏車，沿路欣賞著數十年前的老歌，體會先輩坎坷的運途，這條難行的大馬路，沒風沒雨的颱風天，台南，麻豆。 到咖啡店，等人，這一短暫時光剛好，可以讀些書。 卻看到昨天的自由新聞紙，有些消息 仍在電視上播出。旁還有 3 本雜誌，都是大大張圖，小小字，引人花錢的。翻了翻，還是讀自己帶的實在。 ~"~

[書寫日誌]

[書寫日誌] kin-á-ji̍t, lán teh lim ka-pi, 1 ê chāi-tē pêng-iú, lán ka i sǹg kho͘-á-gōa ê, kèng-jiân thê-chhíⁿ lán tio̍h khai-sí siá "siáu-soat" ah! Lán Môa-tāu lâng ê ke̍k-chêng kám bô chin cheng-chhái ?
Lán chin-chiàⁿ tio̍h ka i kám-kek. Lán hng-hùi siuⁿ kú ah. Lán ê pit. Tha̍k Hemingway ê Paris kì-lio̍k. Lán tio̍h "lú" hoat-kak ka-kī siám-phiah kah lâng hō͘-tōng, koan-chhat ê kòan-sì, tùi siá-chok si̍t-chāi tōa siong-hāi. I tong-sî chiah 25,6 niâ.
1. M̄-thang tòe phêng-lūn ê gán-kong khì siá.
2. Siá "chin-si̍t" ê kò͘-sū. (khó-lêng lāu-phài)
3. M̄-thang beh kái chò tōa-siau ê chheh.
4. Ke tha̍k "hó" chheh(kò͘-sū).

Chò-sit-lâng sim-koaⁿ

Lán nā chò-sit lâng, khòaⁿ thiⁿ-kong bīn-sek, chhiú-bīn thàn-chia̍h. Chhù-piⁿ sio-óa ê, ē tàu sio pò. Chit-má Môa-tāu bûn-tàn the̍h tio̍h-sī án-ni, ta̍k-ê lóng teh chhiúⁿ siu. Ah nā ōaⁿ chò seng-lí ê,tian-tò-péng ē hō͘-siong tàu sio chhut-phòa, hō͘ lâng bōe bōe hó-kè-siàu. Lán chia bōe iū-á mā án-ni.

Ū khòaⁿ-kìⁿ bô? chi̍t thàu-chá, hőng kiò cheng-sîn, ā bô pn̄g thang chia̍h, tiio̍h lo̍h hn̂g. iù-mî-mî ê chhiú tio̍h pìⁿ án-ni. ~"~ khak-si̍t m̄-sī chò-si̍t ê tè-tì.

Lán tha̍k-chu-lâng, han-bān chò-sit. 1 chhut-chhiú, bô 3 tiám-cheng, thiám-oāiⁿ-oāiⁿ, hi-leh-leh. Siōng hàm ê sī, chhiú pô͘ 2 3 5 chhiú tio̍h tōa khang sè li̍h.

狗á ê後事

Cha-hng, lán m̄-chai án-chóaⁿ, chiok thiám-thâu, hioh-khùn, hām-bîn, khùn bōe ka-chōe. Koh lâng liang tiān-ōe lâi, iā m̄-chai ū gōa tiōng-iàu. Chóng--sī chhá-bîn. Chiah tng-teh òan-thàn Tiān-ōe chit khóan kho-ki si̍t-chāi m̄ sī gōa hó mi̍h. Kàu pòaⁿ-mî, koh chiap tio̍h pêng-iú khà lâi. Kóng in ê káu-á thò͘, chhòa-sái, phi̍h-phi̍h-chhoah. Khì chù-siā mā bô hó-chóan, beh piàⁿ khì Tâi-lâm...
Kiat-kio̍k, pōaⁿ-lō͘ tio̍h tn̄g-khùi ah. Lâng ê sim kat chò-hóe, pìⁿ chiok tāng...
終於，六七個大人 處理完 狗的後事～"~ 剩下的是 心裡的刻痕了。

林益世事件害我們 3天 無讀書

kó͘ chng-siā hoé-kin-kō͘ 3 chiah

2 chiah kim-kim, 1 chiah bū-bū, ná beh hoa--khì ê khoán. Hoa khì liáu-āu, chit ê chéng tāi-khài tio̍h beh tn̄g ah. Lán ta̍k pái lóng ē sim-būn, in tī chiah chhut chiah chió, ná ta̍k nî lóng iah-koh ū chhut? Chit má koh leh chhut ah.

tō-ián

Cha-hng, Lán Mattau siōng boé tiûⁿ liáu. Hì-īⁿ thâu-ke kap A-hun, kóng beh chhiáⁿ Lîm tō-ián. Sio-chio khì Tu-tu. Ā kiò goá khì. Lán si̍t-chāi m̄-chai phái-sè.
Kóng kui po͘, siáⁿ "Siak-sí-kâu, Chó-tìn lóng sī Siraya ê ōe, m̄ sī hàn-jī. Koh kóng "ka-lián-pang".... lóng sī bîn-sio̍k gí-goân ha̍k-chiá.
Kiat-kio̍k, in lóng bô beh kóng Tâi-gí. Goá cho-ji̍t ū kā tō-ián kóng chit phìⁿ bô phòe Tâi-gí jī-bō͘ chiok bô-chhái. I sûi hoán kóng he siáng khoàⁿ ū. Lán ta̍k-piàn thiaⁿ tio̍h lóng ē khí sèng-tē. Bô chhái lí Chó-tìn lâng neh. Tùi lán ka-kī ê Tâi-gí chiah bô sìn-sim. Koh kóng it-tēng tio̍h ēng chó-tìn ê Tâi-gí lâng ji̍p khì chò, chiah ē thong. Hioh, nā bô chhui-tián, siáng tha̍k ū Tâi-gí. Hùi-ōe! Lín chhui-tián kám sêng-kong ah ? Hùi-ōe...
I tī chia̍h-toh ê sî-chūn, lán chāi-tē lâng kóng tio̍h Tá-ái phah ê Sió-tìn kò͘-sū. Lán chai-tē lâng lóng kóng hit ê lâng chiah bô hiah hó. Cha-bó͘ bô hiah un-jiû, cha-po͘ bô hiah hó sèng. Che lán chai sī tong-jiân, iā- sī Tá-ái pit-jiân.
Lán chim-chiok thiaⁿ ê sī, I kóng tio̍h, chìn-chêng Tá-ái ê tō-ián.
M̄-bat tiam thô͘-tāu, kui chhut lóng kiò ián-goân kóng "chèng". Lîm ū kā thê-chhíⁿ. Hit ê tō-ián soah ìn kóng, lín he siáng thiaⁿ ū. Chheh, che chiok phiau-chún, ka-ki m̄-bat koh chin ok ê chiáng-koân-chiá khut-sè !
Chiaⁿ sim-sek, Tu-tu ê thâu-ke-niû kóng beh pài-thok tō-ián hō͘ i khì poaⁿ-hì, ē-sái lóng bián niá chîⁿ iā lóng bô-iàu-kín. I kóng i ē sái-poaⁿ siáu-cha-bó͘, khôe-chhiú, iah-sī pái-kha ê, iah-sī cha-bó͘ kán-á. He he, lâng-pān to súi-súi-á, hó chhiò-sîn kah, kah ē ài beh chò hì-á.
Lán chia̍h kah pá iⁿ-iⁿ, koh chhun chiâⁿ chōe chhài, lóng hō͘ in pau-pau--tńg-khì. Lán m̄-chai beh toh ūi chhui-sak Tâi-gí-bûn, tī chit ê Siraya ê kó͘ chng-siā.

cha̍p-kì

Lán lâi khiā chit ê poàⁿ kó͘-phú ê chng-siā, iā boeh 10 tang chiok ah. Ji̍t-chí koè-liáu sī chin khin-sang, iā beh kóng sù-sī, koh iah bô kàu so͘. Tú kàu ê sî lán tio̍h thiaⁿ lâng hán kóng chiah sī chhut bûn-tàn ê hó só͘-chāi. Khak-si̍t, bô goā-kú, láng thang tī toā koe-lō͘ khoàiⁿ 1 tàⁿ 1 tàⁿ, thia̍p kah koân-koân ê bûn-tàn soaⁿ, kap pe̍h-iū soaⁿ.

Lán iah-bē lâi chìn-chêng tio̍h seng sek-sāi 1 ê lán chia chhut-sin ê siù-i. I iā chin hó tàu-tīn koh chin hó-lé. Kóng lán goā-tē lâi, kiaⁿ boē hiáu kéng, ti̍t-chia̍p chhia in tāu ê iûⁿ-ni iū lâi. I te̍k-pia̍t kā lán kà kóng ài àn che phah tiāu bô leh boē--ê khai-sí chia̍h. Án-ni, Lán chia̍h tio̍h chit-sì lâng siōng-kài tē-it hó-chia̍h ê bûn-tàn-iū.

台譯 L'étranger by Albert Camus

Premiere Partie (Tē it Phō)
1.

Kia̋ⁿ-ji̍t, Bú--á sí--khì-ah. Iah-sī cha̋ng-hng, Goá m̄ chai. Goá siu tio̍h 1 hong An-ióng-īⁿ ê tiān-sìn, kóng " Lēng tông óng-seng, bêng-ji̍t an-chòng, kín piáu ai-chím." Án-ni niâ, siáⁿ lóng bô kóng, só͘-í, chang-hng iā-kú-káⁿ.¹

¹ iā-kú-káⁿ : maybe, perhaps.

Chit keng An-ióng-īⁿ tī Marengo, lī Alger 80 khí-loh. Goá chēr ē-po͘ 2 tiám ê bus, e-po͘ khah oàⁿ ê sî tio̍h ē kàu. Án-ni, Goá tio̍h thang chiú-lêng 1 mî, keh kang àm-sî tńg--lâi. Goá kā gún thâu-ke chhéng-ká 2 kang. Chit khoán lí-iû, i boē-tàng kū-choa̍t goá. Sī-kóng, thâu-ke ê bīn-chhiuⁿ iā bô hó. Goá iā ū kā kóng, "Che ā boē-sái koài goá" I iā bô ìn. Goá siūⁿ, iah-sī goá goân-pún bô pit-iàu an-ní kā kóng. Chóng-kóng, Goá bô koh hoē phái-sè iah sit-lé. Che pún-te eng-kai i kā goá an-ùi chiah tio̍h. I nā khoàⁿ tio̍h goá toà hà, hit sî, chiah ē iú-só͘ piáu-sī, chit-chūn, ná-sêng gún bú-á iá boē sí ê khoán, ah tò-péng, nā an-chòng liáu, goá tio̍h ē bô-kāng, ē ke 1 iân khah chèng-sek ê sek-chúi.

Goá chē 2 tiám ê bus. Thiⁿ ke̍k joa̍h. Goá chiàu pêng-siông-á koàn-sì, tī Céleste chia̍h-pn̄g. In lóng tông-chéng goá kám-kak kan-khó͘, Céleste kóng "lâng 1 sì-lâng kan-ta 1 ê lāu-bú". Goá beh cháu ê sî, in lóng chhut-lâi kàu mn̂g-chhùi sio-sî. Goá sio-khoá siān-siān lán-lán, in-ūi koh tio̍h ài khì Emmanuel in tau, kā i chioh 1 tiâu neck-tai kap o͘-hà. In A-chek kúi goe̍h chêng chiah koè-sin.

Goá kō͘ cháu--ê khì, chiah boē gō͘ tio̍h chhia-pang. Chit choā lō͘ chiah-nih koáⁿ, bô têng-tâⁿ gî-gō͘ tio̍h sī koáⁿ, koh kiam che leh ti̍t-ti̍t hián ê chhia-lih, khì-iû bī, lō͘-lih kap thiⁿ-téng hoán-siā ê kiông-lia̍t kng-soàⁿ. Tì-kàu goá chiok ài-khùn, goá tek-khak kui lō͘ lóng teh khùn. Cheng-sîn ê sî iah chai tī 1 ê peng-á sin-khu téng, i chhiò-chhiò mn̄g goá kóng kám oán-hong lâi--ê. Goá bô siáⁿ thang kóng, ìn kóng "tio̍h".

An-ióng-īⁿ lī chng-thâu 2 khi-loh hn̄g, goá kō͘ kiâⁿ--ê kàu, hūn boē-tit-thang sûi khoàⁿ tio̍h bú-á. M̄-kú, kò͘-mn̂g--ê ka̋ kóng, ài seng kah īⁿ-tiúⁿ kìⁿ-bīn. I tng-teh bô-êng, goá toà hia tán ū 1--khùn-á. Chit tong-tiong, kò͘-mn̂g--ê ti̍t-ti̍t chhoē oē kah goá kóng. Lō͘-boé, chiah kìⁿ tio̍h īⁿ-tiúⁿ, i tī pan-kong-thiaⁿ chiap-kìⁿ goá. I sī 1 ê oé-soè ê lāu-lâng ah, hêng khám pín 1 tè kong-êng kong-hun chiong², kō͘ i ki̋m-kim ê ba̍k-chiu kā goá sióng, koh kā goá ê chhiú khan leh at-chhiú, at hiah-ni kú, hāi goá m̄-chai beh cháiⁿ-iūⁿ kā chhiú kiu--tńg-lâi. I péng liáu 1 pún tóng-àn liáu-āu kā goá kóng " Meursault thài-thài lâi chia 3 nî ah, lí sī i ûi-it ê hû-ióng-lâng." Goá lia̍h-chún i sī beh chek-pī goá bô hó-hó-á chhī lāu-bú, tio̍h khai-sí piān-kái. I kā goá tòng leh kóng "Lí m̄-bián poé-hoē, goá chi̍t--ê koai gín-á, goá tha̍k lín bú--á ê tòng-àn, Lí bô châi-tiāu kiong-ióng lín A-bú só͘-su ê hāng-mi̍h. Lí ê sin-súi bî-po̍h, sǹg-sǹg-leh, lâi chiah I mā ē khah hēng-hok." goá kóng "sī lah, īⁿ-tiúⁿ sian-siⁿ", I koh kóng "Lí nā só͘ chai, i ū koá iú-phoāⁿ, lóng chha-put-to téng-ē-hoè-á ê. I ē-sái kap in chò koá in hit iân kám-kak sim-sek ê tāi-chì. Lí iah chió hoè, kah lí toà tian-tò ē kám-kak bô-liâu ut-būn." Jun. 28

² La Légion d'honnerur. Bonaparte Napoleon 1802 nî só͘ chhòng--ê.

Che ū-iáⁿ. Bú-á kap goá toà ê sî, i lóng tiām-tiām iōng i hit siang ba̍k-chiu kun-toè goá ê hêng-chong koè-ji̍t. I tú kàu An-ióng-īⁿ ê sî-chūn, thâu kúi ji̍t-á, I tiāⁿ-tiāⁿ khàu. Sī-kóng he sī boē koàn-sì ê iân-kò͘. Koè--kúi-kò-goe̍h ah, nā beh ka i chhoā lī-khui An-ióng-īⁿ, I mā kâng-khoán ē khàu. Chóng-kóng sī koàn-sì ê iân-kó͘ khí-tì. Ke-kiám ūi tio̍h chit tiám, goá siōng boé chit tang, chha-put-to tō lóng bô koh khì khoàⁿ i ah. Ā ūi tio̍h he ē lōng-hùi goá kui ê lé-pài-ji̍t --- koh khah bián-kóng tio̍h kiâⁿ kah bus chhia-thâu hia, thiah phiò, koh lâi-hoê lóng ài 2 tiám-cheng ê moâ-hoân loh.

Īⁿ-tiúⁿ koh it-ti̍t kā goá kóng kah boē tit soah, m̄-koh, goá siūⁿ beh chhiù-chhái i. Āu--lâi, I kā goá kóng "Goá siūⁿ lí sī beh lâi khoàⁿ lēng-tông ê ho͘ⁿh!" Goá lóng tiām-tiām bô kóng-oē khiā--khiaih, I tio̍h kā goá chhoā-lō͘ àn mn̂g-chhùi kiâⁿ--chhut-khì. Teh peh lâu-thui ê sî, I kā goá hoē kóng "gún kā lêng-bo̍k soá khì soé keng thài-phêng-keng ah, khah-bián khì táⁿ-kek tio̍h kî-tha ê lāu-lâng. Ta̍k pái chia nā ū lâng koè-sin, kî-tha ê tio̍h ē kín-tiuⁿ 2 3 ji̍t-á. Án-ni gún ê khang-khoè mā ē ke khùn-jiáu." Gún kiâⁿ koè 1 ê tiâⁿ-táu, chiaⁿ choē lāu-lâng, 3 ê 5 ê kiat 1 tīn 1 tīn leh chhi-bú-chhi-chhuh, la thian. Gūn keng-koè ê sî, tio̍h tiām--lo̍h-lâi, koè liáu, in tio̍h koh khai-sí chhi-bú-chhi-chhuh, keng-si̍t tio̍h ná 1 tīn eng-ko chhá-chhùi chhò-hīⁿ. Kàu 1 keng soè-keng chhù ê mn̂g-chhùi, Īⁿ-tiúⁿ beh cháu chìn-chêng kā goá kóng, "Meursault sian-siⁿ, Lí lâu tiām chia, ū siáⁿ tāi-chì su-iàu goá hāu-lô, chhiáⁿ lâi goá ê pān-kong-thiaⁿ, goá ē tī hia. Goân-chek-tek, an-chòng-sek tiāⁿ tī miâ-chài 10 tiám. Goá siūⁿ-kóng án-ni lí ē-tàng tī chia chiú-lêng. Lēng-tông ná tiāⁿ-tiāⁿ kā i ê tông-phoāⁿ kóng i beh ài ū chong-kàu-sek ê gî-sek, gún ē an-pâi thò-tòng. Sī-kóng, tio̍h seng kā lí poé-hoē kóng bêng--1-ē." Goá kā i soeh tō-siā, bú-á choat-tùi m̄-sī bô-sîn-lūn ê lâng, m̄-kú chāi-siⁿ ê sî, iā bô siūⁿ-koè chong-kàu sū-hāng chit khoán ê tāi-chì a.

Goá ji̍p-khì lāi-bīn. He sī 1 keng chin kng ê toā-thiaⁿ, ēng chio̍h-hoe boah kah pe̍h-pe̍h-pe̍h, thian-pông sī ēng toā-hêng chhái-sek po-lê khàm leh, ū kúi chiah í-á kap X hêng ê chhâ kè-á, tiong-ng ū 2 ê chhâ-kè-á kā 1 khū í-keng khàm koà ê koaⁿ-chhâ keh-leh. Kan-ta ē-tàng khoàⁿ tio̍h sió-khoá tèng ji̍p-khì ē kim-kim ê lô͘-si, àn chhâ-sek ê koaⁿ-chhâ pang bīn thóng chhut-lâi. Ū 1 ê Alabien cha-bó͘ sō͘-sū oá teh koaⁿ-chhâ, sin chhēng pe̍h-sek tn̂g saⁿ, thâu-chang pa̍k 1 teh sek-chúi chhiⁿ-iām ê thâu-kin-pò͘

Chit sî, kò͘-mn̂g--ê ji̍p--lâi, lâi kàu goá āu-piah. I it-tēng kō͘ cháu ê, iáu chhoán kah boē tńg-khùi kóng: "In tai-seng kā koà an-ni khàm leh, m̄-ku goá ē-sái siat-hoat kā lô͘-si chūn--khui thang hō͘ lí khoàⁿ lín A-bú." I beh oá koann-chhâ ê sî, goá kā tòng leh, i kā goá kóng "Lí bô beh khoàⁿ ?" Goá ìn kong "bián lah." I tòng tiām--khì. Goá soah tām-po̍h-á phái-sè, bô eng-kai án-ni kóng. Koè--1-khùn-á, I lia̍h goá siòng mn̄g goá "Sī cháiⁿ-iūⁿ?" Bô chek-pī ê khùi-kháu, kan-ta siūⁿ-beh chai-iáⁿ niâ. Goá kóng "goá m̄-chai." Liáu-āu, I ná lián i khiàu-khiàu ê poeh-jī chhiù-chhiu, bô khoàⁿ goá tio̍h kóng "goá liáu-kái ah." I hit siang lúi ba̍k-chiu chin hó-khoàⁿ, chheng-chheng ê chúi-nâ, bīn lio̍h-á âng-âng. I thoa 1 chiah í-á hō͘ goá, ka-kī chē tī goá āu-piah. Hit ê hō͘-sū peh-khí kiâⁿ khì kàu chhut-kháu. Chit ê sî-chūn, kò͘-mn̂g--ê kā goá kóng "I ū siⁿ 1 lia̍p phái liû" Goá bô bêng-pe̍k, khoàⁿ tùi hō͘-sū hia khì. I ê ba̍k-chiu ē-kha ū sok soa-pò͘, pa̍k teh thâu-khak 1 liàn. Phīⁿ iā ū pa̍k pîⁿ-pîn ê se-pò͘. Só͘-í, kan-ta 1 thoân pe̍h se-toà, pa̍t-hāng lóng lâng khoàⁿ boē tio̍h.

I cháu liáu-āu. Kò͘-mn̂g--ê kóng " goá hō͘ lí 1 ê lâng lâu chia ho͘ⁿh." Goá m̄-chai piáu-sī siáⁿ chhiú-sè, I soah bô cháu, koh it-ti̍t khiā teh goá āu-piah. I án-ni tī goá āu-piah, hō͘ goá kám-kak put-an. Sek-lāi chhiong-boán koè-tàu beh-àm-á ê bí-lē kng-soàⁿ, 2 chiah phangchhiong tùi chhái-sek po-lê thian-pông it-ti̍t ong-ong kiò boē thêng, goá soah ài-khùn--khiaih. Goá bô hoan-thâu, goá kā kò͘-mn̂g--ê mn̄g "Lí toà chia chiok kú ah hioh?" I sûi ìn goá kóng " 5 tang" ná-sêng i tio̍h-sī it-ti̍t teh tán goá mn̄g i chit-kù leh. Jun. 30

Soá--loeh, I chha̍p-chha̍p liām 1 toā koāⁿ. I kóng pat-lâng liāu-sióng boē kàu i boé-á thái ē lâi Marengo an-ióng-iūⁿ leh chò siú-oē-á. I 64 ah, Paris lâng. Chit sî goá kā chhah-oē: " Lí m̄-sī chāi-tē-lâng ah?" koh-lâi, goá siūⁿ-khí i iah-boē chhoā goá khì kìⁿ īⁿ-tiúⁿ ê sî, ū kóng khí gún bú-á. I kā goá kóng tio̍h kín an-chòng khah hó, in-ūi chia ê pîⁿ-iûⁿ chiok joa̍h, iû-kî chit jiah chia. Hit sî i tio̍h-ū kā goá kóng i sī tī Paris toā-hàn--ê, bô hoat-tō͘ kā hia ê it-chhè pàng boē-kì. Teh Paris, lán lóng kā si-thé khǹg 3 4 kang chiah an-chòng. Chia boē-sái-chit, in bô sî-kan, to iah-boē chheng-chhó leh, tio̍h toè leh pìn-chhia āu-piah teh sàng chiūⁿ soaⁿ-thâu ah-koh. I cha-bó͘-lâng kā tòng kóng " Lí khah tiām leh, Tùi chit-ūi sian-siⁿ kóng hia-ê chhòng siáⁿ ?" I soah phái-sè bīn âng, ka-kī liân-liân hoē sit-lé. Goá tiâu-kái kóng : " boē lah, boē lah ". Goá kám-kak i kóng liáu bô m̄-tio̍h koh chiâⁿ sim-sek.

成大銅像記事

chit ê chhàu-thâu-á, kóng-sī ūi tio̍h in ê kok-ka, lī-iōng kái siòng-phìⁿ, kái le̍k-sú, thâi sí ka-kī kúi chheng bān ê tông-pau. Koh, kiò lâng ài phô͘, ài po, ài kèng, ài chun. Sat-jîn mô͘-ông neh! piàn chò kok-ka ê eng-hiông, kok-ka ê cheng-sîn.
Ah hiah ê ūi-tioh phó͘-thong lâng, hi-seng sìⁿ-miā ê, bô hoat-tō͘ ū chèng-siông ê khoàⁿ-thāi bô hoat-tō͘ kong-khai kâng kóng in ê kiâⁿ-pàng.
Chit ê pi-kio̍k, khióng-kia̋ⁿ ē ji̍t-ji̍t tiông ián, ti̍t kàu sè-kài boa̍t-ji̍t.
因為殺死幾千萬同胞 而變成 民族救星，這個國度 歌頌著 屠殺、殘暴！
而另一面，為民犧牲的余登發、陳文成、林義雄、鄭南榕 卻無法在同一個國度立下明晰的警戒線。
於是，智者告訴我， 悲劇必然 日日重演，直到末日。

Bí-kok sian-tan

Chit tah lâng, lán m̄-chai án-choáⁿ tài pīⁿ Sòe-lia̍p teng-á kai oē-seng koàn-sì Toā lia̍p eng-á kai m̄-bat-jī Tāi-khài koaⁿ bái khí tì In iā ū án-ni siūⁿ Sī-toā lâng ke̍k siong-sìn Ji̍t-pún chè Hiān-tāi chòe ê tiàu-ko hō͘ lí tah Kó-jiân sûi súi-bīn--khiaih. M̄-kú to͘ Kâng-khóan bô siáⁿ goân-khì Koaⁿ kâng-khoán bái Tn̂g-soaⁿ lâng ke̍k chheh Ji̍t-pún kóng lín tio̍h 睡午覺 lâi pó͘ Liân Sú Iām-bûn iā tio̍h khùn-tàu Ah bô, che lah Eng-gí phiau-thâu lioh A̋, Lí m̄-bat neh Bí-kok sian-tan lah Siōng tē-it It-pit it-tiòng Chû-iû-lú-sîn pâi ê bîn-chú lín sa khì chia̍h Soah kòa kng-thâu tâng-siōng ê goân-sin sio-sàng Chū án-ni-sī-īⁿ khí, chia bô lang koh tì-ì chi̍t sin-pīⁿ M̄-bat-jī koh kiam bô oē-seng

Chit tah人, lán m̄-chai án-choáⁿ 帶病 細粒 teng-á 該衛生慣勢 大粒 eng-á 該m̄-bat字 大概 koaⁿ bái 起蒂 In 也有án-ni 想 Sī-toā 人極相信日本製 現代做 ê tiàu-ko hō͘ 你tah 果然隨súi面-khiaih. M̄-kú 都 Kâng-khoán 無siáⁿ元氣 Koaⁿ kâng-khoán bái 唐山人極 chheh日本 kóng lín tio̍h 睡午覺來補 連史艷文也tio̍h khùn-tàu Ah 無, che lah 英語 標頭 lioh A̋, 你 m̄-bat neh 米國仙丹 lah Siōng 第一 一必一中 自由女神牌 ê 民主lín sa 去 chia̍h Soah 掛光頭銅像ê 原身 sio送 自 án-ni-siⁿ  起, chia 無人koh 致意 1身病 M̄-bat字koh兼無衛生

kā米種出來~"~

Lán chá tio̍h kai chai-iáⁿ, chò 1 ê tha̍k ê lâng, kán-tan kán-tan, iā lán khì-chit iā chin kín tio̍h thang giâ-koân. M̄-kú, boeh chò 1 ê sia-chiá, khióng-kia̋ⁿ iah leh phoàⁿ thiⁿ hn̄g leh.
原來吃飯容易， 種出米來卻不容易～"~"
3D ants from 《宇宙兄弟》12

Kó͘ sī án-ni : lán khoàⁿ káu-hiā, kan-ta ē-tàng tī but-thé ê piáu-bīn sô. Nā sī seng-oa̍h tī 1-D ê káu-hiā, kan-ta ē-sái kiâⁿ 1 tiâu soàⁿ, 1 chiah chiap 1 chiah, ā boē sio siám-sin, ā boē kau-oāⁿ-pan tit. Ah nā lō͘-soàⁿ khì hō͘ 1 lia̍p chio̍h-thâu cha̍h leh. in tio̍h lóng ài tòng leh, boē tàng koh kiâⁿ.
Chit sî, nā 1 chiah 2-D káu-hiā, i tio̍h kiâⁿ lī goân-té ê lō͘-soàⁿ, kā in kóng lín khoàⁿ án-ni se̍h koè tio̍h ē-sái kiâⁿ ah. Án-ni, ta̍k chiah káu-hiā tio̍h lóng thong-koè hit ê chó͘-tòng ê chio̍h ah.
M̄-kú, chit tīn káu-hiā nā tú tio̍h 1 phiàn toā-toā phiàn ê chhiûⁿ-ûi-á, khoàⁿ boē tio̍h piⁿ. In tio̍h koh bô-hoat-lih ah. Chit sî, Nā ū 3-D káu-hiā, tio̍h ē kā in kóng kō͘ peh ê tio̍h ē-sái thong-koè ah.

因為機車的激動性，現代人幾乎都不會規劃(計畫)自己的時間運用。
因為手機的隨身性，幾乎喪失了守信的品格。

siūⁿ beh siá 1 phiⁿ á tn̂g-phiⁿ leh, chiah kam-goān, HAHAHA

Pa̍t-lâng ná hiah gâu siá lah

kâu-á kap chúi-koe ê kó͘
kâu-á :
jîn-lūi ha̍k-ka, kà ìn-tō͘ 1 chiah thó͘-seng ê kâu-á chia̍h kim-chio tio̍h seng soé phoê.
Chit chiah kâu, chin gâu sûi tio̍h o̍h--khiaih.
Liáu-āu, lâng kā i pàng--tńg-khì iá-tē. I mā chiàu só͘ o̍h ê chia̍h kim-chio.
Koè 1 chām-á lâng koh khì hia, hoat-hiām, hia hiah ê kâu chia̍h kim-chio lóng seng soé-phoê, m̄-kú, lâng ā bô kā in kà ah, mā sī án-ni.
M̄-nā án-ni, liân tī Sir Lanka ê kâu mā khai-sí soé kim-chio phoê chiah chia̍h.

---

chúi-koe :
Kóng, chúi-koé lán nā ka lia̍h hiat lo̍h sio-kún-kún ê tiáⁿ-á chúi lāi-toé, i tio̍h-ē sio-1-ê, sûi thiàu--chhut-lâi, Lī-khui hûi-hiám ê khoân-kéng.
M̄-kú, nā seng kā i hām pi-á chúi hē lo̍h tiáⁿ-oe-á chò-hoé hiâⁿ, chúi ta̍uh-ta̍uh-á sio, I tio̍h lóng bô chùn-būn, tian-tò ē kám-kak chin so͘, chin sù-sī, m̄-chai thang cháu.
Kiat-kio̍k, hőng kûn choè chúi-koe thng khì.

---

Koh ū lâng thiàu-lâu ah. Bô sí, kui sin-khu siong, thâu-khak chheng-chhíⁿ, koh kā lán hia ê siau-hông jîn-goân kóng, sī goá ka-kī thiàu ê.
Ā ū chhoân ûi-su, piⁿ-á ā ū chia̍h iu-ut-chèng ê io̍h-á.
Chiah 25 hoè niâ, cha-bó͘ gín-á nâi mah.
Nā iu-ut sī 1 chióng thian-sèng leh?
Bô siōng, bô sin-thé biô-su̍t.

AlanTuring, jîn kang tì-hūi (AI) ê chhòng-sú lâng chi it. Tī Eng-kok, pó-siú kò͘-chi̍p ê siā-hoē, i ê ài-loân sèng-keh sī tông-sèng-loân. Hit ê sui-sī sè-kài thâu 1 ê bîn-chú kok-ka, mā kâng khoán bô iông-ún chit chióng hêng-ûi.
Koh chè-tēng hoat-lu̍t, kā lia̍h khì phoàⁿ hêng. Kiò i chē-ka, chù io̍h-á tio̍h soán 1 hāng. kiat-kio̍k, I chu̍-sat sí.
Lán lâng sńg-sit 1 ê thian-châi.

Hit ji̍t A-jîn kóng, lán tio̍h khì-sak só͘-ū hiān-chûn ê tang-hng se-hng bûn-ha̍k lí-lūn. Ùi thâu khí-chō lán Tâi-gí ka-kī ê bûn-ha̍k gí-giân, bûn-ha̍k koan (si ì, bí-ha̍k). Lán chin-chiàⁿ àn sim-koaⁿ khut-á chàn-tông.

Chit 2 lé-pài ke tha̍k 《薇若妮卡想不開》《遇見100%女孩》《我坐在毗卓河畔，哭泣》。
大概 Paulo Coelho 相信 愛 ē-tàng kái-piàn sè-kài....
《我坐在毗卓河畔，哭泣》boē chhiūⁿ lán chìn-chêng lia̍h chún ê phái tha̍k, iah-sī bô chhù-bī. kêng-si̍t tian-tò chin sim-sek. ū chin-choē goá chìn-chêng tha̍k ê chit pún lóng ū kóng tio̍h.
cheng-chha, ná khah choē sim-lí (to̍k-pe̍h) sū-su̍t, khah bô chhù-bī, kun-pún tō sī káng-tō phiⁿ..... Ē-sái kap《然後呢》 chò tùi-chiàu.
《我坐在毗卓河畔，哭泣》 不如想像中的難看。 排出 兩篇講道篇。 作者 以一個女性為敘述者所寫的故事。 也許，是的《然後呢》喜劇版(男女互換、結局一如青蛙與公主)～"~
Murakami Haruki 死宅男

讀了皇冠版《第二人稱單數》

1. 書題真心色
2. 情節設計也有意思，採用大量插敘、大時間插敘、小時間插敘(WHY)
思維習慣破壞？針對律師？律師lóng 無名字出現。
出現了名字，又交換了？
--------<血仇>-----------------------------
祖國多大夢
明殺暗鬥誆血濃
同胞亦如仇

豈非僵局多棄子
宗同伐異固屬痴
掩滅靈光難出破
遠處終局猶未知

thoah-pe̍h kóng, lán teh siá chhian-chhian bān-bān ê Tâi-gí lâng tì-sek būn-chú.

-------<轉途>-----------
1.
天烏欲落雨
Khat-á 落田掘肥塗
敢有回頭路
----------------------
2.
血跡地"都更"
街市話語 soah 生份
Phái 睏 換繁榮
--------------------
3.
做農既無田(chhân)
身命所按散葉去
天倫總空望

隨人 跳舞

hit ji̍t tī FB pêng-iú thoè cha̍p-chì chio kó. Lán sim ngiau chhiú chiūⁿ, tio̍h toè i it-ti̍t liān siá ê kiat-kok.
Hit 日 tī FB 朋友替雜誌招稿，lán 心 ngiau手 chiūⁿ，tio̍h 一直toè i 練寫ê結果。

牽手入新境
khan-chhiú lâi khan chhiú (牽手來牽手)
M̄-bián lim sio-chiú (M̄免lim 燒酒)
Jîn-kan sian-kéng lán lâi tāng-choê chiú (人間仙境lán 來tāng-choê chiú )


seng khì                                       (生氣)
Lán kiaⁿ seng bô bī                        (Lán 驚生無味)
Chhit-chêng-lio̍k-io̍k ti̍t-ti̍t chhì        (七情六欲 直直試)
Liân kún 70 nî                               (連滾 七十年)

Sim-būn 心悶
lâng kóng hô-mih-khó͘   人講何mih苦
sim-būn sam-tô͘ m̄ chhut-bûn 心悶 三途 m̄ 出門
Kiōng-gia̍p tī-sî chīn 共業 tī 時盡

Si-jîn kí thiⁿ                               詩人指天
Iá-bōng saⁿ-cha̍p saⁿ                    野望三十 三
kham-jím chhùi-tó têng-têng lân  堪忍翠島重重(têng-têng)難
bô-la̍t iā kí thiⁿ                          無力也指天

Chhiò bōe soah                        笑 boē soah
Khó͘-būn ut sin-miā                    苦悶鬱身命
M̄-koán sú-chheh siá án-choáⁿ     M̄ 管史冊寫按怎
Kiaⁿ ē háu bōe soah                  驚會 哮 boē soah


Chhē chheng
sim bû-bêng khí hûn                 心無明起雲
Koan ji̍t chiàu bû-siông hông-tîn 觀日照無常紅塵
Chàn chí-liân bô jiám                讚紫蓮無染

ia̍h-á-hoe
Ū po̍h thô͘ sán chúi                    有薄塗 sán水
Koàn-thài  i tîn-soa  khau sóe       管thài伊塵沙khau洗
N̂g hoe-sim ná ji̍t                         黃花心ná日
--------------------------

 Kòe kang kòe hái                    ＜過江過海＞

khan gû kòe hoàn hái               牽牛過宦海
o͘ chúi te̍k i liám im-thim          黑水濯衣臉陰沉
bûn-bêng khó͘-ná lâng              文明苦惱人

tú-gū 瘋子或傻子教主～"~

1. 《不倒翁的奇幻旅程》
M̄ thang mn̄g gún, siáng chhut siōng-choē chîⁿ, siáⁿ-mih tan-ūi, goā-choē tiûⁿ, poē-āu kim-chú, siáng koan siōng choē. Lán lâng tàu-tīn, seng-oa̍h m̄ sī kan-taⁿ hiah ê sò͘-jī. Lán teh chò ê sī koh-khah choē ê sim-chì, hù-chhut, koh-khah choē ê siān-liam, kong-bêng, lóng hoà-chò si̍t-chè ê hêng-tōng, an-ni, lán kám-kek Tō-ián ê sim-ì, chit khoán ê sim-ì lán lâi hùn-toā, chhui-tián, Lán lâi ka-kī khí-chō lán ka-kī ē hēng-hok, ē lo̍k-thiòng hoaⁿ-hí ê khiā-ke. M̄-bián to͘-keng, iàu-ì ê sī thiàⁿ-sioh, to̍h chiah tan-sûn.
Che sī 1 ê Tâi-lâm lâng jîn-chêng só͘ kiàn-kò chhut-lâi ê oa̍h-tōng, tāng-iōng siōng choē ê sī kám-tōng, hiah choē lâng tâu-ji̍p, tàu chō͘-chān, tàu soan-thoân, choè-hoé khí-chō 5 to͘ lāi-toé ûi-it ū thiⁿ-sài ê ka-hiong.
Sī 1 ê ka-gī chhut-sì, Tâi-pak toā-hàn, chit-chūn an-ki tī Tâi-lâm ê lâng hoah-siaⁿ beh khai-pān ê.
Ah lín hiah ê chū-su ê chèng-tī lâng, te̍-hng thâu-lâng, iah-sī beh cháⁿ tiū-boé ê lâng, gún mā lóng hoan-gêng lín lâi ka-ji̍p, chò-hoé chhui-sak che chhiong moá hô-siān, chiàⁿ-hiòng ê su-ûi, hō͘ chit-khoán Tâi-oân-lâng hō͘-siong sio sìn-jīm, hō͘-siong sio-thiàⁿ ê thāi-tò͘, pìⁿ-chiâⁿ lán Tâi-oân chin-chiàⁿ ê bûn-hoà ki-toé. Gún siong-sìn, thiⁿ-sài kap gún it-tēng ē-tàng si̍t-hêng.
請別只注意誰出多少錢，甚麼單位，多少場次。 更多的是多少的心意、多少的善念、光明，都化為實際行動，而因此擴散了。 讓我們一起來建設我們的家，不必都更，只需疼惜。就這麼單純。 這是一個由台南人的人情建構起來的活動，動用最多的就是 感動， 許多人的投入、贊助 和渲染，一起建立一個 五都唯一有天使的城市(家鄉)。 也是一個從台北來台南定居的人投入的心意，策辦人是嘉義出生，台北市長大的台南人。
而你們 自私的政治人、地方頭人或想割稻尾的任何人，我們也歡迎你一起加入，一起推廣充滿和善、正向的思維，讓這樣一種台灣人的互信、互愛， 我們 相信在人間還是可以找回來，成為台灣真正的文化基底。

天應該出虹

天應該 ē 出虹 chiah tio̍h
M̄-kú, 你看, 雨直直落 m̄ 停
Chit 條東西向ê大車路、人
雨傘 1支 1 支 thián khui
五花雜色 ê 街景，1 lê 白白ê想法
"團結tio̍h有力量"
Teh lāu-jia̍t街頭
用 àm-phuh 出力hiu

雨你chn̄g 看bāi
Hiám-hoah lóng tài 酸苦味
Oân-ná 無人聽 ē 明
"受外邦統治了數百年"
你看 kám m̄ 是
Ta̍k人sin-ian 進口 ê 衫褲、鞋á
M̄甘 hō͘雨ak tio̍h
實在 m̄ 信
福地 gōng人khiā 起
早起有報，也無人thang 走閃 ē 離
天公答應過
Beh出虹做號
Liâm-mi soah 天烏
Kan-kan he 往西ê 車燈刺目

 天應該 ē 出虹 chiah tio̍h
M̄-kú, 你看 雨直直落 m̄ 停
Chit 條東西向ê大車路、人
雨傘 1支 1 支 thián khui
五花雜色 ê 街景，1 ê 想法
"Tio̍h 團結 chiah 有力量"
Khiā 算 用 Àm-phuh
Teh lāu-jia̍t 街頭
Hiám-hoah mā lóng tài 酸苦 ê 雨味
Koh lóng 無人聽 ē 明
"Lán lóng 是 台灣人"
你看 kám m̄ 是
Ta̍k 人sin-ian 進口 ê 衫褲 鞋á
M̄甘 hō͘ i ak tio̍h雨


早 tio̍h 知
Chit ê 大地 liân 1 ê義人 mā 無
實在 m̄ 信
福地 gōng 人khiā 起
講 beh 落雨滿40 暝日
早 tio̍h 知，也無人thang 走閃 ē 離
天公答應過
天應該出虹做記號
Lán siàu想 boē 得 tio̍h
Liâm-mi soah 天烏
Kan-kan he 往西ê 車燈刺目

瘋子手冊

魂斷威尼斯：騙人的吧，藝術美還是色情？
抓住這一天： 你家在死 人呦！ 哭的這樣悽慘！
少女杜拉的故事： 心理分析之紀錄片
聲音與憤怒： 你才頭腦有問題，跟人跑
異鄉人： 為何開槍，都是因為太陽光太絢爛了。
狂人日記(果戈里)：鼻子先生，別跑！
心靈的夢饜：跟你說要相信我，昨天我看到了....
菸草路： 誰沒餓瘋掉？！
魔山： 誰能離開療養院？
薇若妮卡想不開：只有瘋狂才讓人回復成正常的人(2012.06.12 全台超大豪雨中讀了)
第一人稱複數

一切依法行政 (二二八事件記事之一)

Siáng 知影chai-iáⁿ100萬bān kap零lêng ê 關係koan-hē
相除Saⁿ tû是無窮bô-kiông無限bû-hān
Ah 若nā 相乘sio sêng 是sī虛無hi-bû

Kap thâi 狗 ê 外地人絕對無關係
Che太複雜 leh, 1 時 beh-lâi poé-hoē
Hit koá khiap-sì ê 歷史殘骸
Ná poé ē清 che 渺茫山phiâⁿ
Jû chháng-chháng 墓龜 ē-kha
Iám-bâi ê  烏暗人性
Hit-chūn 應當是媽祖生 簽"樂á" ê 時
Siáng ē去投祖國

管 thài i 大人gín-á, cha-po͘ cha-bó͘
"重回祖國的懷抱"
Ē 記得--bô 同胞甜蜜ê口號
Taⁿ 人性 kan-taⁿ iōng 數字來 táⁿ
"都是我們的同胞"
也 lóng 免講
Chhèng 枝押 leh, 銨鉛線 kǹg leh
Piaⁿ 海底 ê tāi-chì
Ah無直接 塚 á 坡
天清地明破體殘軀
"長官列入特別交代"
死 tio̍h 死--落去

"哪裡不死人，哪天不死人"
免 koh 講 正直人beh án-choáⁿ
經歷 hia ê 殘忍酷刑
Siōng 驚人 ê 是 活人人人安 1 ê
"匪諜就在你身邊"
Che 也是依法不依人ê 生存原則
失親chiâⁿ ，無朋友，有夠恬靜
你看，若無口號，標語 tī 頭前
生活ná 有味, tī che 無聲 ê社會

有 ê結構問題 siuⁿ過頭複雜
有才調出張做官
讀書人mā beh poé-hoē
Lán 需要時間chhiâu 出一致 ê 共識
而且惡法也是法，che你也知
M̄ 是 你一ê人 ē-tàng 負責
"應即槍決可也" 白紙黑字明明
Oh 無，紙已經反黃蛀蟲
Kiáⁿ孫á 看boē 出受害者 ê 面chhiuⁿ
弄獅弄龍歡迎祖國ê相片
Koh tio̍h-beh hip 1 pái

了後 ê 社會歷史 lóng ē-tàng kō͘ 結構補thīⁿ
照 lán 勝者為王 ê 文明正義
Tio̍h 了解100萬受害者
並無任何 1 ê 加害者消失
歷史輪迴100萬年

看《逆轉人生》

看《逆轉人生》，1. 要有錢 e04 2. 只要頭還活著 就好好過活 3.溫柔安慰的話語只能安慰軟弱的人心 4. 只有面對(所謂殘酷的)真相，才能從中重生過來。 5. 不管境遇怎樣，人生一定要有音樂，音樂是公正的。
主角設定真有趣。 十出頭歲，就給叔叔收養，叔叔死了！嬸嬸帶著近十個小孩。

不能戳的秘密1

媒體從業人員之所以值得被人敬重，乃是因為他們，在相當程度上，勇於對抗體制、框架、習慣，
落實於日常就是他敢用言語說出我們其他人不敢說、無法說的事情。
媒體企業對抗國家體制、小記者可以不受上司指揮，盡量發揮，這才是我們大眾給予所謂知的權利，讓他出入任何管制空間。 如果，他不能做到這些，那他跟一般企業也就一樣，沒有值得尊敬的地方，那他們的記者證該收回˙


1. 指出 禽流感(AI)類別，依感染性分低感染與高感染
2. AI 之本土化 (2004~)，時間點
3. 行政官署之欺瞞(或稱怠惰)
專業(權威)人士： 台大人畜通流行病 學 蔡向榮教授
VS 屏科大 林同德教授

那群該死的笨蛋

Thiⁿ-koà hip khàm Che hâng-lia̍t teh hiàn-chè Tiám-á-ka lō͘ haⁿh kah kiông-beh iûⁿ--khì Ā bô khoà in kui sin-khu tāng koāⁿ "Ióng-kám ê Tâi-oân lâng" M̄-chai tē kúi piàn soah Chiam-chhù-téng ê Thài-iông bô chùn-būn Iā kāng-khoán phah tī siang pêng lâu-á-chhù Chhù-koà, thang-á-mn̂g iàⁿ kah kim-sih-sih Hún-chiáu boe tī hin, thau siam Lâng, lō͘-chhiū kha, lō͘-chng, ian-tîn phiau-phû Hit thâu in léng-léng kè-kàu--ê sī Phek-le̍k iah-sī Sīn-lûi tio̍h tī hia Án-choâⁿ phian-pâi kiat-kio̍k Sîn-bûn choá téng-thâu khah chhio-thâu Án-choáⁿ pâi jī chiah ē khah súi-khùi "那群該死的笨蛋" Thiaⁿ--kìⁿ chit thâu thâu-chêng ū-lâng teh hoah-siaⁿ "Thiàⁿ kap Hô-pêng" "Thiàⁿ kap Hô-pêng" khàm koè koe-lō͘ siaⁿ Lán soah toā siaⁿ háu--chhut-lâi Chhiú am bīn m̄ káⁿ thiaⁿ an-ùi Kiâⁿ khó͘-hēng ê Lāu-pē ah, Im-kan bô Iok-sek M̄-kú, ū a-má kah siang-siⁿ-á saⁿ khan Kiâⁿ koè sí-ìm ê soaⁿ-kok Thiàⁿ, sìn-sim, it-tēng ē chhoā in kàu Thiⁿ-kok Nńg-nńg ê sim soah kian-tēng--khí-lâi "Thiàⁿ kap hô-pêng" M̄-khéng pàng khì-sak sìn-liām Tâi-oân lâng ah, "Thiàⁿ kap hô-pêng" Lán siūⁿ bô lah, "... Tâi-oân lâng kāng sim-koaⁿ..." Ná ū-iáⁿ ! Thiàⁿ, Siáng thiàⁿ kah ji̍p-sim Thiàⁿ kah li̍h sim-koaⁿ " Kâng-khoán ê ūn-miā" Thong khì bī-lâi chit tiâu lō͘ Sī siáng teh hèng che bû-ko͘ ê hi-seng Siáng teh hèng he Âng-kì-kì ê huih phoà-li̍h ê sim-thâu-bah 1 táu koh 1 táu Hō͘ kah kheng lóng ut tī thiⁿ-nih Kám beh kàu éng-sè-tāi bô soah? Iah-sī kìⁿ bīn chiah chai-iáⁿ "Siōng-tè bô-ài lín ê hiàn-chè lah"

天蓋 hip khàm Che 行列teh獻祭 Tiám-á-ka 路 haⁿh kah 強beh 熔去 Ā 無 khoà in kui 身軀重汗 "勇敢ê 台灣人" M̄知第幾 piàn soah 尖厝頂 ê 太陽無 chùn-būn 也 kāng款phah tī 雙 pêng 樓á厝 厝蓋, 窗á門 iàⁿ kah 金sih-sih 粉鳥boe tī hin, 偷 siam 人，路樹kha、路磚， 煙塵漂浮 Hit 頭 in 冷冷計較ê是 霹靂 iah-sī 迅雷 tio̍h tī hia Án-choáⁿ 編排結局 新聞紙頂頭khah chhio頭 Án-choáⁿ 排字 chiah 會 khah súi-khùi "那群該死的笨蛋" 聽--見chit 頭頭前有人 teh 喝聲 "Thiàⁿ kap 和平" "Thiàⁿ kap 和平" khàm 過街路聲 Lán soah 大聲號--出來 手掩面m̄ 敢聽安慰 Kiâⁿ苦行ê Lāu-pē ah, 陰間無約瑟 M̄-kú, 有阿媽 kah 雙生á 相牽相chhoā 行過死蔭ê 山谷 Thiàⁿ, 信心, 一定會 chhoā in kàu 天國 軟軟ê 心soah 堅tēng--起來 "Thiàⁿ kap 和平" M̄肯放棄sak信念 台灣人 ah, "Thiàⁿ kap和平" Lán 想無 lah, "... 台灣人kāng 心肝..."  Ná 有影 ! Thiàⁿ, Siáng thiàⁿ kah 入心 Thiàⁿ kah 裂心肝 "Kâng-khoán ê 運命..." 通去未來 chit條路 是siáng teh 興 che 無辜犧牲 Siáng teh 興 he 紅kì-kì ê 血 phoà裂 ê 心頭肉 1 táu koh 1 táu 雨 kah 虹 lóng 鬱 tī 天 nih Kám beh kàu 永世代無 soah? Iah是見面 chiah 知影 "上帝無愛 lín ê 獻祭 lah"

sng-khùi siáu-phín

Lán chò sian-siⁿ-lâng ê, kú--lâi, lân-bián kóng tio̍h oē ē án-ni. Tài koá ài ka̋ng kà-sī, soat-kàu ê khùi-kháu. To kiaⁿ lâng m̄ tha̍k chu, m̄ siū-kà koh. Sû-put-ti, liông-io̍h khó͘-kháu, si̍t-oē chha̍k lâng. Kò͘ lâng oàn khah kín-khoài.

Sī-kóng lán só͘ chai bat ê mā kan-ta chheh-bīn lāi-toé só͘ kóng, choē-choē m̄-sī lán chhin ba̍k kìⁿ, chhin chhiú chò ê tāi-chì. Lūn chin kóng, he mā sī 1 khoán chū-khi-khi-jîn niâ kám bô-iáⁿ. Lân tio̍h-sī án-ni, te̍k-pia̍t ài chū-khi-khi-jîn. Ká-ná pe̍h-chhat-oē chiah ē-tàng sù hō͘ lâng pêng-an, hēng-hok ê khoán, ta̍k lâng lóng án-ni. Ah, kóng--khiaih chin-chiàⁿ pe̍h-chha̍t-oē khak-si̍t khah téng lâng ê ì, sūn lâng ê sim. Ná thn̂g-sng oân-á leh.

Lē-bí--á

1

Lán chhím lâi kah chit tè poàⁿ ló-kū ê chng-siā khia khí, tē-thâu lâng-bīn chiâu chhiⁿ-so͘. Chit ê lē-bí--á chiâⁿ chhì-kek tio̍h lán ê ba̍k to̍h-tio̍h. Lâng to é-pûi é-pûi, phīⁿ-ba̍k-chhùi ā boē hun-bêng, ná ē-sái kiò "Lē-bí". Hit-nî i 46 ah, iah m̄-bat chò koè chin-chiâⁿ, tē-hng hiah-ê gia̍t-siâu gín-á tio̍h tī kha-chhng-āu kiò i "bí-ko-pô", chhú "lāu ko͘-pô" ê ì-sù.

Ū 1 ji̍t, lán beh-àm-á khan o͘-moâ-á chhut-khì siau-tháu, kiâⁿ kah Sai-chng hit thâu beh 4 ki chhia-pâi hn̄g ê só͘-chāi, tú ū 1 phiàn chháu po͘-á. Káu tng pàng liáu, tiām hia jiàu-tê hm̄-pūi, thiòng-ka̍h ê sî, lán khoàiⁿ Lē-bí--á lo̍h kong-chhia. Che bô sáⁿ. M̄-kú, hit ê sin-hêng kah bīn-bô͘-á, lán soah kì tiâu-tiâu. Tńg kàu chhù, thê-soeh tio̍h i. Khan--ê kóng.

"I o͘h, kah lán kāng sìⁿ Lâu lah, kiò Lē-bí."

"o͘h, miâ boē-phái thiaⁿ lioh."

"Sī chit tè toā hù-hō͘ Lâu--ka ka-cho̍k chāi lāi neh."

"î~ ná ū sêng, khoàⁿ i ê chhēng-chhah. "

Khan--ê bô koh kóng, lán iā bô iàu-ì. Oa̍t-sin khì sa chheh lâi tha̍k, ná tán chia̍h àm. Beh khùn chìn-chêng khan--ê kóng i chiah toà lán āu-piah koe niâ, ū-sî boé chhài ē khoàⁿ-kìⁿ i lu 1 tâi chhài chhia-á. Goá ìn kóng "ah goá chhut-ji̍p tio̍h hán-ti̍t sio-tú. Kin-á-ji̍t thâu piàn khoàiⁿ."

* * *

Tián Si̍t ê goān-bōng 展翅的願望 (台語羅馬字與漢羅對照)The Wings of the Dove.

Lán o͘-phú ê sin-khu pi-bî || Lán烏phú ê身軀 卑微
Iōng chhia-kiû têng-thâu-siⁿ ê siaⁿ-sàu || 用奢求重頭生ê聲sàu
Nǹg-ji̍p che chheng-nî sèng-tiān mî-mî-chiⁿ-chiⁿ || Nǹg入 che千年聖殿 mî-mî-chiⁿ-chiⁿ
Chiam-thah kha sui-bóng ná-lâi-ná àm-sàm || 尖塔kha sui-bóng ná-lâi-ná 暗sàm
Lán iah-boē kàu tiāⁿ-tio̍h ê ji̍t-kî || Lán iah-boē kàu 定著ê日期
Khún-kiû Sèng-sîn kàng-lîm || 懇求聖神降臨
Ǹg Lí ê chí-ì tit-chiâⁿ || Ǹg你ê 旨意得成
Sèng-tô͘ ē-hiáu siong-thong sià-biàn || 聖徒ē-hiáu相通赦免
Kong-tông ê choē-koà sià liáu-lī || 公同ê罪罣赦了離
Seng-oa̍h, bô-hoân-bô-ló || 生活 無煩無腦
Thang liām Sèng koa-si || Thang唸聖歌詩
Kàu éng-sè-tāi bô soah, amen || Kàu 永世代無soah, amen

 

Lâng khoàⁿ lán bô-hoân-bô-ló || 人看lán 無煩無腦
Ná siūⁿ ē tio̍h nî-chîⁿ kha || 哪想 ē tio̍h 簾 chîⁿ kha
Ū kúi-á ê siū mā-sī háu-chiuh-chiuh || 有幾á ê siū mā是號啾啾
Khiàn-khiàn taⁿ thâu khoàⁿ thiⁿ || 健健 taⁿ 頭看天
Lán mā siūⁿ-kóng beh peh la̋i koân-koân || Lán mā 想講 beh peh 來 koân-koân
Chiah khah hó kong-kéng || Chiah khah 好光景
Sī-kóng bô-i-bô-oá || 是講無依無oá

 

Chù-siá tiāⁿ-tio̍h ê ji̍t-chí || 注寫定著ê日子
Kóng te̍k Ki-tok ē seng lâi || 講敵基督ē 先來
Sī kóng kng phah boē-tio̍h ê só͘-chāi || 是講光phah boē-tio̍h ê 所在
Ū siáⁿ-mih só leh iā-kú-káⁿ || 有 siáⁿ-mih 鎖 leh iā-kú-káⁿ
Ah lí sim-lāi ū siáⁿ-mih phah-sǹg || ah你心內有siáⁿ-mih phah-sǹg
Lāi-té chóng--sī bùn-chhut ho͘-kiû siaⁿ || 內底總是 bùn出呼求聲
Kiû Lí siúⁿ-sù ji̍t-iōng bí-niû kàu-gia̍h || 求你賞賜日用米糧夠額
Thang tī toē--nih chhin-chhiūⁿ tī thiⁿ--nih || Thang tī 地裡 chhin-chhiūⁿ tī 天裡
Tāi-khài sī án-ni, ū siūⁿ--tio̍h chiah koh kiû amen || 大概是án-ni, 有想tio̍h chiah koh 求 amen

 

kiaⁿ kah cheng-sîn (驚醒)

Lán ná khùn, nah ē ná siūⁿ kóng: ná m̄ soè-hàn ê sî, ke khì sè-kài chhoàn-chhoàn--leh, khì keng-le̍k, khì chhì-giām, khì chhò-ngō͘. Nā sī hit-chūn siàu-liân, khah boē-hiáu, khah bô khùi-la̍t, ē hoān ê mā khah khin, khah soè tiâu, beh kái mā khah kán-tan. Tōa--lâi kiáu-āu, lú m̄-káⁿ khì chhì, lú m̄-káⁿ chò m̄-tio̍h, sui-bóng iah-sī bô siáⁿ khùi-la̍t, bô siáⁿ châi-tiāu hoān siáⁿ toā-tiâu ê. M̄-kú, nā sió hoān--1-ê, mā sī kiaⁿ lâng chhut phoà, hō͘ lán phái khoàⁿ. Sū-si̍t ka-kī mā m̄ moá-ì. Ná-sêng oa̍h leh hiō-hoé ê sî-khong-tiong....

thiⁿ-pông téng ê ìⁿ-á 天空燕影

Lán tú-á koh ēng lán ê Super Chhiú-ki-á, hip chiah hō͘ thêng, hong chí ê thiⁿ téng, lán ū khoàⁿ-kìⁿ ìⁿ-á, pan-kah kah ka-lēng. Tī oē-bīn lāi-toé, chit phiàn sè-î-á tē, hong kah hō͘ kau-hiáng, put-sî iô-ló͘ hit-keng chiam-thah toā-lâu. Lán ê sin-thé, kap s3600 lāi ê ìn-á kāng, ná ū ná bô, poe koân poe kē lóng bô lâu kah poàⁿ si hûn-jiah. 剛剛又用我的Nokia s3600 拍那灰濛，雨過的天空，至少可以分出東西吧。而我們在這風與雨交相伴奏的所在，身影正如他們， 盤旋於天房的燕子，幾乎看不到，沒有痕跡。 +++++++++++ 很 ut-chut 捏~~ 每次都把學生全部叫走～"~ 還叫學生來講，研討會去幫忙。謂 所謂的受教權呢？你系主任不知道 現在教務組會來查勤嗎？ 叫我們如何交代？ 學生還興高采烈說 老師今天不上課了 hoⁿh~"~

【牽阮的手】

4/25

319 放映時刻表

Thoân-soat loē-tiong ê chin-si̍t jîn-bu̍t, Chng Ek-cheng tō-ián, lâi Tâi-lâm Sêng-kong tāi-ha̍k kap lán tàu-tīn khoàⁿ , liáu kap lán chē-tâm.
傳說中的怪咖莊導演！ 沒想到有人說話可以比我還直率、血師師地！(因公家單位，欠一屁股)

Lán nā kám-kak sit-chì, bô-liâu, ná-si ná-sī, chhiáⁿ lâi khoàⁿ chit phìⁿ, Chin-chiàⁿ jia̍t, chhèng, tāng, tîm, tìm-táu.
Lán siūⁿ 1 sì lâng, té-té, beh án-choáⁿ oa̍h?
Lóng sī ka-kī soán ê
Tiân i-su, kap Tiân Mama in 2 lâng, jia̍t-chêng ióng-klám, lōng-bān, lí-sióng, kong-gī ê it-seng, lán Tâi-oân lâng só͘ khiàm-khoeh ê sèng-keh, in lóng ū.
志氣消沉、覺得人生無趣、漫無目標、沒勁的，極力推薦熱血、巨大、沉重、經典的《牽阮的手》。
浪漫、理想、愛情、公義，一輩子的激情～"~一輩子的受難 passionate passion

m̄-káⁿ bīn-tùi le̍k-sú, ná ū khó-lêng koh khiā khí? ná ū khó-lêng pau-iông, goân-liōng? Koh beh hô-kái?
Chin-chiàⁿ kám-khài bān-chhian, hiah choē chiân-poè hi-seng, hùn-tàu, tui-kiû lán Tâi-oân thang ē chhut-thâu-thiⁿ, m̄-kú, iah sī hiah choē lâng kam-goān chhiáⁿ Kúi thiah io̍h-toāⁿ.
誰不敢面對歷史， 就不可能悔改，也不可能勇敢。 更別談去包容、去原諒、或和解!!
昨日 看了《牽阮的手》， 又再一次衝擊。 台灣人值得前輩這樣犧牲生命去救嗎？ 他一個人抵 超過 689萬啊。
我寧可他一個 外省子弟～"~ 而不要些同胞～"~ e04

昨天 我怎麼一直強調我 笨笨的～"~ 應該沒人會在乎吧。
其實我要傳達的是：我很乖， 我相信 家人、學校、國家的栽培，只要好好上學，就可以做一個有用的人，過著一輩子幸福快樂的日子。
現實不然啊！ 國家、學校、家長 他們從不教你事實的真相、現實的殘酷、真實的人生啊！

雖說：能在死的時候開懷笑，才是贏家，但是鄭南榕說："該死的時候，就要死！"
ū-sî lán kám-kak, án-ní chheng-chhíⁿ liáu-āu, bô khó-lêng koh ji̍p in he lô-lô-lô ê sè-kài, só͘-tì làn chin thang thé-hoē Tiân i-su hit-chióng bô chhiò-iông, ná khó͘-hêng-cheng ê sit-chiān seng-oa̍h.
Án-ni, lí í-keng têng-thâu-siⁿ koh-oa̍h lah. Lán hit-chūn mā bông-bông biáu-biáu, gōng pē m̄ hō͘ goá tha̍k chu, gōng bú ngī pek goá tha̍k chu. LÁn tha̍k kah toā o̍h ah m̄-bat ô͘-á han-chîr. Sī khah tiâu-ti̍t tī Kau-tāi hoat-hiān, Hak-seng-chèng, tû-liáu chò ha̍k-seng ê chèng-bêng í-goā oân-choân bô kî-tha lō͘-iōng, kám-kak koài-koài, lán tio̍h khì mn̄g. Sī án-choáⁿ Ssiû-chúi koh ái chéng, phah ú-mô͘-kiû, phah tennis ā ài chèng.... It-liû ê ha̍k-hāu ná chiah pūn? Lán ū siá 1 phiⁿ bûn khì kiāu. Kiat-kio̍k bô kiat-kó. M̄-kú boé-á chiām-chiām só͘-ū ê chèng kap chò hoé, kàu taⁿ chin-choē ha̍k-hāu 1 chèńg ā ē-sái niá chîⁿ. Hit chūn khai-sí chhim-su 1 koá chrè-tō͘-bīn ê tāi-chì, lán chiah pìⁿ chiâⁿ chit-má chit-khoán hoán-tùi thé-hè ê thāi-tō͘.

//

剛好 上課提到。 日本人更會造達人。把 八田 塑造成，胸懷人道精神、超種族、帝國主義的大人物。
不過，撇開這些； 他的功績仍超過 鄭成功一系、與滿清所有的政策。

Chá-khí siōng-khò liáu sim-chêng sió-khoá ut-būn, ná chhiⁿ-chhiūⁿ kin-á-ji̍t ê hûn. To-chân-chhù.
多層次的心情。今天

相棒之鑑識 米澤 守 事件簿2009

1. 對號入座的心理
    一開始不知名的制服小姐：最眾多制服人員中的渺小一份子。存在感如何取得？
    鑑識科工作人員總是需要制服，才能到事件中心去。 制服是 一種資格、一個通行證、一套防護甲與一身偽裝。也象徵了這個人的渺小、無足輕重，無法推動事件進行，除非這套制服上有勳章。而可以隨意穿著的人總是個人物，可以左右事件的發展，相關人物的動向、和最終的解說(解釋)。
    米澤 守也是對號入座，以為當事人與自己有很強的關係，利用制服與偽裝做了超過個人職分的事 (檢查身上的記號、偷拔了頭髮做血型檢測驗)。卻積極去尋找想像中的關係人 知子，而且還當晚就到知子住處，手舉在空中，不敢敲門，怯場而不敢面對真相。(象徵著這樣的人的理智面)，經過鑑識，確定不是前妻之後，卻表現的像累了(心理、身體)，其實是生活失去了重心、失去了重要的價值核心。
    而沒有資格、通行證、防護甲與偽裝 的相原 則更是被社會、組織阻擋，在最親近的人很遠很遠的外部，無法直接面對真相、處理事件；(代表了這樣的人的情緒面)因為 所謂的理性的社會，懼怕情緒失控的關係人進入破壞和諧與規律。
2.  (普通)年輕男子奮鬥的危機：1. 職場需要肯定，須證明自己在社會中是一個腳色，所以做各種私人的犧牲、或八節、2. 忽略了家庭生活，變成了家庭的提款機、搖錢樹，沒有人(家人也一樣)真正在乎。甚至妻子教小孩別打擾爸爸，...，小孩根本不認識父親。年輕男子的奮鬥，忽略家庭，汲汲想要證明自己的才能、自己的存在、自己的愛，卻反而失去一切。
3. 中年男子的危機： 1. 缺錢、 2. 缺女人、3. 才能被忽視 (身心都在走下坡) 中年男子的危機： 女人、金錢與成就
4.  高橋早苗的重要：資訊傳達。利用自己所知的"訊息"，提高自己的價值感，第一次會談，主動提供看似重要的訊息：說自己跟知子很熟。
第二次， 為了怕失去重要性，自命是八卦女王，青防協裡面大小事都很清楚明白。提供了戳破 天野課長謊言的證詞。
而天野課長，為了拉下不良的上司， 又要保持自己忠貞形象(日本文化)，很有心地順勢(警方的自殺備案)提供了不利於理事長的性騷擾證詞，希望兩人可以用性騷擾逼死員工的事件，推翻理事長。 這反而讓理事長放心，又向外施壓。第二次，則偷了已經上繳給理事長的知子的物品，讓兩人轉向 貪污案 偵辦。 事實上貪污事件爆發的話，天野也有責任！後來理事長又把存摺偷回去，再施壓(日本高層是容許有至少上對下的壓力運作的)，導致兩人被停職查辦！
5. 男人溝通的方式：保持生命安全距離、談話(心事)時，不會面對面、眼對眼；化解衝突、誤會的方式是 一起去做另一件事(～"~)
6. 職場倫理、忠誠度的固守：低階員工觀點；高階員工觀點； 性騷擾不是大罪，是否賭上自身的前途？ 
7. 在同單位裡，非直屬長官之差遣、調動，超過直屬職等；不同單位，施壓，利用舊部屬施壓。 上司對屬下是否不能施壓？
8. 每個人都需要自我肯定：存在感、價值感
9. 自殺、性騷擾不成立，卻發現理事長辦公室竊聽器之後，為何米澤 後來決定自己要跨越高山？ 他原本在恐懼甚麼？ 看了 兩個警官的女人，談過話之後？ 甚麼契機？
而 相原，又何時接到 高橋 的訊息？說整理知子辦公桌有東西給天野課長？ 
理事長對米澤守以退為進的質問，放鬆了心防幾乎承認了有性騷擾的癖好。
10. 查出真相的動機、過程，三次猜測(編的故事，符合了物證、事證)都不對，仍然繼續；
11. 不同性格、氣質，仍可合作
12. 急急切切 到真相的核心去，卻往往被圍繞在真相近處強烈炫光的假象所反彈，而只在真相周圍尋找真相的痕跡、拼湊再滿意的故事，也永遠無法認識真相。
13 這部影片，大概有2個破綻。（找到的同學，可以來加學期分數，1個5分）

所以請儘早
1. 探索、認識自我、自己 2.接受自己、肯定自己 3. 培養、開拓、發展自己 4. 投身、貢獻對人有益的事業、工作

精神疾患

現幾代父母很愛把自己的小孩從很小就送到陌生人手裡教育，幾乎與家人隔離，還希望陌生人教育他的小孩有成就。 這不是煮沙成飯的妄想嗎？
難怪許多人幾十年來都在精神疾患中度過。

siáu-soat, sàn-bûn

Lán chai-iáⁿ sàn-bûn, ē-sái sī essay, sketch, descriptions...
siáu-soat leh? beh án-choáⁿ hun?
SCC kóng, chú-iàu siáu-soat lāi-toé khah choē "siaⁿ-sàu", lán mā chin tông-ì.
Ná-sêng kóng í-chá Gô͘ Lô-liû hiâm Chiong Tiau-chèng ê siáu-soat, cha-bó͘ ê siaⁿ-sàu bô kàu.

Final Fantasy Stop motion- Sephiroth the World's Enemy 世界毀滅者

Nn̄g chiah ìⁿ-á teh khai-káng

Nn̄g chiah ìⁿ-á teh thang-á piⁿ khai-káng, ná khoàⁿ pak-hng ê kong-kéng. Lán, kiaⁿ kā in chhá--tio̍h, khin-kha neh-chhiú keng-kòe. Iah-sī hō͘ in siòng tio̍h. Chiu chi̍t siaⁿ, toā-toā siaⁿ kā láng koáⁿ. Lán sī beh kòe hit thâu sóe chi̍t-ê-á chhiú niâ lah. Chhiáⁿ lín mài kiàn-kòe lah.
Koh chiu chi̍t siaⁿ, chi̍t chiah poe cháu, chi̍t chiah kim-kim  kā góa siòng. In kha-chiah-phiaⁿ mā sī kim-kim khóng-chhiⁿ kah thiⁿ kāng sek, heng-khám chi̍t chiam chi̍t chiam ka-pi sek pho͘ teh pe̍h-sek té ê lāi kah-á téng-bīn. Phian lâm ê ji̍t-thâu chhiō bōe-tio̍h.
Soah, lán kín koh khin-kha, se̍h tńg khì chi̍t ê  sì-kak kheng-á só͘-chāi, chò he bô chháu bô siâu ê m̄-chiâⁿ tāi .

Thâu-tú-á, nn̄g chiah ìⁿ-á teh khai-káng, ba̍k-chiu khoàⁿ tùi pak-hng ê thiⁿ. Ang-á-thâu kah kha-chiah-phiaⁿ kāng sek, lóng thiⁿ hit pān ê khòng-chhiⁿ. Káⁿ sī teh chham-siông chó͘-kong-á lâi ê lō͘-soàⁿ leh.

Ka-lēng

Lán tī hia pha-hng khì ê pi-á piⁿ iá-tē, 1 châng khó͘-lêng-á téng khoa̋iⁿ 1 chiah tiò-hî-ang-á, kang ê. Lán ná chai i sī kang--ê, ah to i kui sin khóng-chhiⁿ, koh pak toà âng, 1 ki chhùi-poe ő͘-o͘ hia-ā ki. Chim-chiok tùi pi-á--nih teh chù-sîn, khoàⁿ i e-hng chit tǹg ê chia̍h-si̍t, bô siáⁿ khoà kóng ū lâng àn hia koè. Lán hò͘ⁿ-hiân thêng kha, siūⁿ-beh siam khoàⁿ che sat-seng tō͘ seng ê ba̍k-nih-á tāi. Lán siūⁿ-kóng liam-kha liap-chhiú oá kīn khì, chhian-bān m̄-thang kiaⁿ-tāng i. I ná mā bô-siáⁿ tì-kak tio̍h āu-piah ê 4 ki ba̍k-chìⁿ, it-ì siòng tùi pi-á chúi hoāⁿ, chia̍h-liāu khah phong-phài ê só͘-chāi.

Ē-hiáu kóng Tâi-gí ê ka-lēng, hőng tòng-chò sī lán chia pún-toē thó͘-siⁿ thó͘-tióng. Lâng-lâng lóng hoe̋ i lāng kah chin hoaⁿ-hí, I ê chú-lâng mā chin iāng tio̍h lú kah-ì chit chiah ka-lēng, koh ka hō͘ 1 ê ū kàu su-bûn ê miâ, kiò chò "Eng-bûn".

sū-si̍t sī: 1 Chiah ióng-chòng ê tiò-hî-ang-á hioh tiàm liú-ki téng, chù-sîn khoàⁿ Se-lô-á chúi-tî lāi-toé, tài thô͘-bī ê chiah-liāu, bô tiuⁿ-tî, 4 lúi ba̍k-chiu lāi-kiàm-kiàm, ka i kiaⁿ-tāng, poe khí 1 choā kheng.
一隻壯年的翠鳥(魚狗、釣魚翁)，停在柳枝上，定視著西羅亞池中的帶著土味的糧食，無故，4隻眼箭銳利，驚動起一帶虹！

kì-liām 1 ê bô-iân ê ka-pi tiàm lâng-kheh

Chit ê sió-chiá lâng-á, chiah beh oá 30, kin toè ài-jîn-á lâi kah lán chit ê poàⁿ siâⁿ-chī poàⁿ chng-kha ê kó͘ chng-siā, cháu chhù 207 kilo hng, lâng to iah bô bat kah kúi ê, lán tú-tn̄g teh ka-pi-tiàm bat siam koè kúi táu, kóng koè 3 kù oē niâ, i ê ke̍k-pún soah bô hì-bûn ah, lán che poàⁿ chhiⁿ-âu ê lâng-kheh, thiaⁿ i kóng ê siōng boé siaⁿ sī, ho ho lo̍h hō͘ ah. Án-ni kam ū sêng 1 khoán SCE(Stream of Consciousness Expression) leh?
出現在家非店的一個年輕女子，離家207公里，跟隨愛人的調動，剛在這半新舊的古庄社找到新工作，卻沒有戲文可繼續演出了。 這樣的人生像不像一種意識流？

滬尾黃昏行(Hō͘-boé Hông-hun kiâⁿ) (刊 tī: 自立晚報 1991/12/23 台語點心擔)

滬尾黃昏行 He sī 1 ê thiⁿ-khì chin hó ê ji̍t-chí, goá kap gún ài-jîn-á thit-thô khì Tām-chúi. Gún àn Tâi-pak Sū-lîm chēr kong-chhia se̍rh kèr Thian-bú, chìn-ji̍p Tām-chúi Hô hô-hoāⁿ. Lō͘soàⁿ chiàⁿ -chhiú-pêng chit lia̍p soaⁿ chiok kīrn ê, sǹg--khí-lâi bô kài koân, tio̍h-sī Toā-tûn Soaⁿ. Chheng san chhùi chháu, tiong-ng iah ū 1 phiàn âng 1 phiàn pe̍h ê sek-tì, chiok-sêng 1 phìⁿ chhùi-chhiⁿ-chhiⁿ ê chhài hio̍h hō͘ thâng khè kah khí âng-pan, o͘-jiah, kiông-kiông-beh sí--khì kāng 1khoán, Chit khoán kéng-tì, hō͘ goá siūⁿ khí 1 tiâu súi koh put-chí-á sim-sek ê kò͘-sū.
Goá kóng hō͘ gún ài-jîn-á thiaⁿ:
( He 是 1 ê t天氣真好 ê 日子, 我kap gún 愛人á thit-thô 去淡水. Gún 按 台北士林坐公車se̍rh 過天母, 進入淡水河河岸.
路線正手pêng chit lia̍p 山足近 ê, 算--起來 無kài koân, tio̍h是大屯山. 青山翠草, 中央iah有1 phiàn 紅 1 phiàn 白 ê 色緻, 足sêng 1 片 翠青 ê 菜葉hō͘ 蟲 khè kah 起紅斑烏跡, 強強beh 死--去 kāng 1 款, Chit 款景緻, hō͘ goá 想起 1 條súi koh 不止á sim-sek ê 故事.
Goá 講hō͘ gún 愛人á 聽:)

* * *
Tām-chúi Hô koè-khì hit-pêng Pat-lí Hūn tē, ia̍h tio̍h sī Tam-chúi Hô chiàⁿ hoāⁿ, ū 1 ê súi ko͘-niû-á hō͘ chò Koan-im, hong-siaⁿ thàu téng-káng. Tī Ke-lâng ū 1 ê kong-chú hō-chò Toā-tûn，Thiaⁿ tio̍h i ê miâ-siaⁿ, soah chiām-chiām khí tio̍h ài-bō͘ chi sim. I tio̍h ùi Pak-hái-hoāⁿ lău kàu Hō͘-boé, tú tio̍h Tām-chúi Hô hiah-mi̍h khoah, kā i ê khì lō͘ tòng tiâu leh, soah boē-tit-thang koè-khì hām i siong-hoē piáu-sī ài-ì, chí-hó nih kha-boé siūⁿ-beh lâi khoàⁿ Koan-im ê hêng-chong. Siáng chai Ko͘-niû put-chí-á hó͘ⁿ-kiông, khoàⁿ tio̍h i nih kha pì i khah koân, khoàⁿ boē-choè-tit, I mā khai-sí nih-kha-boé kā Toā-tûn pí lo̍k-khì. Nih, nih, nih, chóng-sǹg pí i khah koân loh! Chiàⁿ tong i teh hoan-hí ê sî 1 ē kha-pō͘ bô chāi, soah poa̍h--lo̍h-khì,Toā-tûn khoàⁿ--tio̍h kín chhun chhiú khì kā i phô͘, Koan-im m̄ chiah bô tîm-lo̍h hái-te.
Chit ê sî-chūn Hō͘-boé hông-hun ê kéng-tì mā khai-sí leh pò͘-tī ah, ji̍t-thâu í-keng hō͘ boán-hê cha̍h khì, kúi lia̍p thiⁿ-chhiⁿ tī chhim-nâ-sek ê thiⁿ-téng teh siám-sih, se-thian tài âng, koh lām tio̍h 1 koá thài-iông ê kim-n̂g. Koan-im Soaⁿ kap Tāi-tûn Soaⁿ piàn-chò 2 ê o͘-iáⁿ chhun tùi Tām-chúi Hô kháu khì, bông-bū tiong káⁿ-ná liâm sio-oá.

* * *

I mn̄g goá : ' Ah kiat-kó leh? ' Goá thiau-kang bô-ài ti̍t-chiap kā i hoê-tap, chhun-chhiú kā i lám leh, kiàn-gī khì chēr tō͘-chûn. Kàu Tām-chúi Hô tiong-ng, ' Chit ê hông-hun ū súi bô?' I bûn-bûn-á chhiò koh iōng kî-thāi ê gán-sîn kim-kim kā goá siòng. goá chiah kóng :
' Lí khoàⁿ, chit-má Koan-im Soaⁿ kám m̄-sī ǹg Tāi-tûn Soaⁿ it-ti̍t bûn-bûn-á teh chhiò '

% 故事來源： 林央敏，已經改編過啊。

goân 手寫稿 kap 自立 一校稿

1992 Dec. 23 刊 自晚報

Chhiùⁿ-koa, thiàu-bú, sio-chiàn (kì-liām A-ká 2009.03飄撇·堅心)

Hong-siaⁿ Lí beh thòe-hiu
Bô siūⁿ-tio̍h Lí chin-chiàⁿ bān-sū-hiu
65 nî ê ji̍t-chí, Lí ná-ē sit-kha
Lán khò-sio̍k ê Tâi-oân koa-siaⁿ
Koh chhiùⁿ ah, koh chhiùⁿ ah
Bô lâng chai-iáⁿ chhiò-bīn jiâu-bûn
Lo̍k-thiòng ê chhim-khek piáu-chêng
Hiān-si̍t chhiú-thâu tīⁿ ân-ân

Sī-kóng, Cháu-ji̍t cháu-ji̍t ê thâu-chang
Âⁿ tī ba̍k-chiu-khut-á téng téng-ji̍t-á
Iáu-koh kim~kim
Chho͘~chho͘ ê ba̍k-bâi iáu-koh oa̍h-lêng-lêng
In bô chun-chhûn ê bûn-ha̍k-ka
Ūi Tâi-oân cho̍k-chhin
Thiàu-tín-tāng ê kut-kut sin-khu
Lán ka-kī thiàⁿ
Lán ka-kī thiàⁿ

Sī-kóng, Lí, góa thòe mā saⁿ pō͘
A-cha ê chiàn-tiûⁿ iáu-bōe chheng
Góa siūⁿ góa pí Lí ê A-chhong khah put-jû
Kap seng-oa̍h sio-chiàn, Lí iâⁿ kòe chi̍t táu
Po̍h-pán ê heng-khám
Chhim chhàng iáu-bōe chhiàng--ê
Tâi-gí
Kám bô-beh koh chhiàng--lo̍h-khì
Koh chhiâng--lo̍h-khì ah
Koh chhiâng--ah

Chân-jím ê áu-ut chhun-hong
Soaⁿ-thâu ê hoe lōan-sú khui--á
Lí ū khòaⁿ tio̍h--bô?
Sī-kóng, Lí ōaⁿ kòe chia ê thô͘-bah
Âⁿ--kòe ê iù-íⁿ tng teh tōa
Lí ū khòaⁿ tio̍h--bô?
Goán it-tēng ē-koh chhiùⁿ-koa
It-tēng ē-koh chhiūⁿ lí khah-chá kāng-khóan thiàu-bú
(Siàu-liām A-ka, kèng-jiân chiah khùn-lân 2009/3/9)

Lán 所siàu-siūⁿ ê 台語文系(刊：首都詩報 13期 2011/11/15)

Lîm Jū-khái 【故真理大學台語系助理教授】
今年，台灣師大開設 ê台灣語文學系也開始招收學生ah, 離本校台語系倒擔2 tang ah。Lán所siàu-siūⁿ ê 台語文系是án-ná？
頭1條， m̄-thang koh kā 學生gín-á kho͘ leh讀古lok-so̍k古ê中古文，hiah ê m̄ 是台語ê文本ah。Koh beh 用 he來論證siáⁿ-mih台語是古漢語、唐朝話、甚至koh通周語，毒to tháu bē 赴ah，m̄-thang koh食古不化，to m̄是化石koh。有hia ê 源頭影響是有影，總bē-tàng 講也是kâng 1 種語言(文)。有1間台語系已經án-ni 倒擔去ah。要緊ê 是ài加讀、ài kín 讀台語文本，所以tse 是第二，教師ài tshuā 讀，加添學生台語文ê語料、文學素養kap閱讀習慣。當然，lán 也 tio̍h 選khah趣味心適，深淺khah tú好ê材料。
Tsit點是lán當今學生gín-á in siōng欠缺ê，taⁿ to來ah，當然ài實實在在thiāⁿ hō͘ i khah勇身leh tsiah thang koh 進1步去深研ah。講kah tsia，ài考慮學生gín-á in ê心性，有ê 會驚、會煩惱出路、有ê會因為表現無夠好tám-tám等等，tse lán teh想開設台語系ê時hit ê初衷tō ài堅固ê信念。第三、lán想講，台語系 ē-tàng 有行出校園去做台語田野普查tsit方面ê訓練，無限定tī 民俗宗教活動、ē-tàng koh khah 接近生活方面。也kā 學生訓練人kap人 tsih-tsiap ê社會交通能力。
第四、訓練全方位ê台語創作能力，tō是台語人故事能力。Tse是為in 學生本身kap lán台語族未來發展tshāi基石，也是為ka-kī kap lán台語族重新塑造歷史意義ê訓練。故事是意義ê源頭，也是歷史ê本質，lán ê人生價值、夢想、奮鬥、起落lóng tio̍h靠故事創作、保留kap 延thuàⁿ。以上，是lán 失去舞台了後，所幻想ê台語系khah 要緊該做ê tāi-tsì。
Koh有人teh 煩惱出路？Siáⁿ-mih 事業頭路m̄ 免台語？

最早掛牌成立台灣文學系

全世界最早掛牌成立台灣文學系(1996)的算是真理大學。 草創期， 還有許多台灣文學界大老情義相挺也有開台語課，之後不歡而散。 然而，經歷幾年 全台台灣文學系 幾乎都被 中文(歷史)系統 佔據之後， 後來(2003)成立的真理的台語系也關閉了；台文系在張良澤當系主任時，還有開台語文學，後剔除了這個文學界重要人物之後，也沒人再講台語文學，現在還臨時請了之前一直教台語系改成華語系的人當系主任。
大環境是這些 中文系統的台文系師資， 一再詆毀、打壓、污辱母語教育！ 我們說這些人除了沒有學術專業本質之外，也沒有學術良心。而民眾的知識被這些人搞混了，也一起為了考試、為了利祿，巴結歪來語言的政策、也呼喊不要學母語、不要增加小孩負擔！殊不知，原本小孩學生，不必那麼辛苦學習華語、英語等兩種以上的外語，僅靠母語就應該可以在出生地、在國境內好好的生活；反而看輕、放棄母語與家族親密關係與傳承，努力去掙扎著學習那些外國人的話語，付出了百倍，成效不彰，還要受鄙視、受棄置。
真是可悲的族群！(我也是台羅會的常務理事)

雜記

Chiaⁿ hāi, Liân phek-le̍k pò͘-tēr-hì to khoàⁿ boē lo̍h--khìr, kám-kóng lán ê sèng-tè lú-lâi-lú bô thun-lún-khùi?
Tùi-oē hàm(lóng lerh kóng HG), kò͘-sū theme lóng it-ti̍t lerh têng-ho̍k, sio thâi bú-su̍t mā lóng pìⁿ choh tiām-tiām bô tín-tāng, kau hō͘ tiān-náu. chheh, án-ni goá la̋i khoàⁿ Anime tio̍h hó ah.
慘了！ 霹靂看不下去了～"~ (耐性消失？)


chit-chām-á, khùn lo̍h-khì, éng-éng m̄-chai thang cheng-sîn...
目下，有機會睡，往往不知要醒～"~

chit-chām-á tiāⁿ-tiāⁿ ok-bāng, bāng tio̍h lán khùn kah boē-hù khìr káng-khòr, liân khò͘ mā boē hù chhēng. Koh chhēr bô lō͘. ū iáⁿ chhám. Chiah kàu poàⁿ lō͘ niâ, ha̍k-seng pan-tiúⁿ tio̍h khà tiān-oē lâi chhēr lāu-sṳ, chhiú-ki-á giâ--chhoaih, chhái-sek ki-á ná piàn o͘-pe̍h ê oē-bīn. bông-bông-biáu-biáu to̍h tio̍h ah.
最近的噩夢： 來不及上課，連褲子都不及穿。

該死的族群

Lán siūⁿ-kóng, tong-kim Tâi-oân ê siā-hoē ná ē pìⁿ-kah án-ni?
Lán lóng lia̍h-chún ka-kī goa̋-nih-á ū chúi-chún, ū khì-chit, goa̋ ko-sióng leh,
Ā boē thèr hia ê, lán siūⁿ-kóng khah kan-khó͘ kèr-ji̍t ê, khah chho͘-tāng khang-khoè ê, khah tio̍h bak tang bak sai ê,
bak kah o͘-sô-sô ê, thái-ko noā lô ê, chhut-thâu tàu hoah siaⁿ,
Ah kah lán kāng khoán ê, mī lóng siūⁿ-kóng, m̄-thang ū kau-chhap khah hó, phak leh khah boē tio̍h chhèng;
Lán khoàⁿ pí lán khah hó ê, mī ba̍k-khang chhiah, in nā chhut tāi-chì, sī èng-kai.
Ah nā hiah ê ú koân ê, kan kau-poê boē tio̍h ê, he tio̍h: siōng hó, sí hó. án-ni, si̍t-chāi chit cho̍k liáu-jiân.

現今的台灣社會。我們是
我們自以為高尚， 從來不替比我們低下的
工人、受薪、清潔工、守門、臨時工，拾荒、資源回收人員.... 等等 被視為 低下的工作人員 出頭說話；
認為同等階級的， 則各人自掃門前雪，那是他們自己的事，
想別人稍微高一點的， 則 活該，
那些更高的，高不可攀的 則 該死。

台語白話字測驗

A. 台語母音 |
B. 台語子音 | C. 音節結構 | D. 台語基本聲調 | 台語羅馬字unicode 總表 | 台語聽寫 |
台語歌詞聽寫 |

柚仔宅心chhìn-chhìn
1.Hái-po͘ kiâm-tē 海埔鹹地 2. tang-sî tńg 當時轉3. Kún-bùn 滾bùn4. hì-bûn 戲文5. kó͘ chng-siā 古庄社6. Siōng-boé ǹg-bāng Siōng尾 ǹg-bāng


完整 remix 版 柚仔宅心chhin-chhin

台語相關軟體
Windows XP 之前所需Taigi Unicode字型	Taigi Unicode或其他支援台語 Unicode之字形台語羅馬字字型安裝
FHL Taigi-Hakka IME 信望愛台語客語輸入法	2.0.0 版
Ms Word 台語羅馬字轉換巨集	TaigiLMJ101
transliterator for Firefox	+

---

如何拼寫(spell)稍後再詳述，台語到底有多少音？

台語語音 母音有 11個，子音17個，半母音 2 個；

所以，台語語音總共 30個音。

學習步驟：1. 先聽發音 2. 聽發音 看書寫記號 3.
寫出自己想發的 語音， 再依寫出的 發音 看看 4.閱讀台語文 5. 聽寫紀錄、自己紓發創作

---

教學(測驗)開始

A. 台語母音 Taiwanese vowels

11 個台語基本母音 舌前 舌中 舌後 簡單口腔母音 oral vowels a i e o͘/oo u o 鼻化母音 nasal vowels aⁿ / ann iⁿ/ inn eⁿ/ enn uⁿ/ unn o͘ⁿ / oonn

半母音 m ng

複母音 ai au ia io iu iau ua/oa ui ue/oe uai/oai

入聲音

第四聲 第八聲 關聯發音 am an ang a ap at ak ah 關聯發音 im in ing/eng i ip it ik/ek ih 關聯發音 om ong o op ok oh ooh 關 聯發音 un u ut uh	關聯發音 iam ian iang ia iap iat iak iah 關聯發音 iong io iok ioh 關聯發音 iu iuh 關聯發音 uan/oan uang/oang ua/oa uat/oat uak/oak uah/oah 關聯發音 iau iauh 關聯發音 uai/oai uaih/oaih	鼻化母音 h 結尾 annh innh unnh ennh oonnh
複母音鼻化 ainn aunn iann ionn iunn iaunn uann/oann uinn uenn uainn/oainn	複母音鼻化 h 結尾 ainnh aunnh iannh ionnh iunnh iaunnh uannh/oannh uinnh uennh uainnh/oainnh

1. 發母音時，口形維持 不變

2. a 如 注音 ㄚ如日語的 あ； i 如 ㄧ、如日語的い ； e 如 ㄝ 如日語的え；u 如 ㄨ 如日語的う； o 如
ㄜ（日語無）； oo 如 ㄛ 、如日語的お

3. 發鼻化母音時，控制咽喉使空氣從鼻孔發出即成，如同法語

4. 2 個 半母音： m, ng ；可獨自發出聲響的子音；發音部位一致，方法略為不同。

再加上 n，這三個音符 可以 在母音前，發子音如：ma
(媽) na(哪) nga(雅)；在 母音後形成 豐富的 陽聲韻 am(掩) an(安)
ang(尪，翁)；

又 m 是 b 的 鼻音化； n 是
l 的 鼻音化； ng 是 g 的 鼻音化

5. i, u(o) 子音化時(滑音)可發成 /j/ /w/

---

B. 台語子音 Taiwanese
consonants

請注意發音器官部位kap發音方法 17個台語基本子音 阻塞 爆破 濁音 鼻音 氣擦 雙唇 p ph b m 舌尖齒齦 t th l n 舌面上顎 ch/ts chh/tsh j s 舌後軟顎 k kh g ng 喉 h

1. 台語語音無半唇音如 F、V 等，但現代台人均能發出。 2. 爆破音都是鬆開阻塞的器官所發，拼寫都比非爆 破音多一個 h 表示。 這兩種都是無聲子音 voiceless consonant。 3. 濁音 發音法是增加聲帶震動，如同英語的有聲子音voiced consonants 4. 鼻音 發音法就如同鼻化母音，再增加發音部位，鼻音也是voiced consonant. 再來，就是如何拼寫出我們所說的語音了，that is, How to spell in alphabet.

---

C. 台語音節 Taiwanese
syllable

台語基本音節結構 聲頭 Onset 聲調 tone(標寫在核心上方) 韻rhyme 介(滑)音 glide Nucleus 核心 尾聲 coda

組合規律： 1. 聲頭：就是17個子音或是沒有聲頭 介音：只有 i或 o(u) 核心： 基本母音 或鼻化母音 尾聲：i,u, 或 鼻音的m,n,ng, 或表示入聲的p,t,k,h 除了核心，其他元素可以放缺 另有 m, ng 可以當作核心 hm̂, hmh,hm̍h, hngh,hn̍gh, mn̍gh png, phng, mng(無 bng), tng, thng, nng,(無lng) chng, chhng, sng,(無jng), kng, khng,hng(無ngng, gng) 2. 鼻化母音aⁿ, iⁿ, iuⁿ, eⁿ, o͘ⁿ 沒有尾聲(只有少數 h) 3. 聲頭 子音是 鼻音 m, n, ng，尾聲一定不是鼻音m, n, ng，也不會鼻化母音。除了例外 mng。 4. 聲頭 是 雙唇 p ph b m，尾聲也是雙唇 m, p 5. 三連母音 只有 iau, uai/oai, 和鼻化

---

D. 台語基本聲調
Basic tone

聲調就是 語音的高低急緩變化，因為台語也屬於聲調語言：每個台語音節都他自身有高低特性，用以區別語義。

口訣

本調	衫 sann/saⁿ	短 te	褲 khoo/kho͘	闊 khuah/khoah	人 lang	矮 e	鼻 phīnn/phīⁿ	直 ti̍t
	獅sai 師sai/su	虎hoo/ho͘ 等tan/teng	豹pa 貨hue/hoe	鱉pih 缺khueh/khih pit	猴 kau 羅lo	狗 kau 馬ma/be	象tshiūnn/chhiūⁿ 字jī	鹿lo̍k 學o̍h
變調	衫褲 sann-khoo/saⁿ-kho͘	短褲 te-khoo/te-kho͘͘	褲頭 khoo-thau/kho͘-thau	khip-tsio̍h/khip-chio̍h pit-sun piak-khang 闊喙 khoah-tshui/ khoah-chhui	(南)人才 jin-tsai/ jin-chai lang-tsai/lang-chai (北)人才 jin-tsai/ jin-chai lang-tsai/lang-chai	矮人 e-lang	鼻空 phīnn-khang/phīⁿ-khang	集合 tsi̍p-ha̍p/ chi̍p-ha̍p ia̍t 風 ia̍t-hong 直接 ti̍t-tsiap/ ti̍t-chiap 力頭 la̍t-thau 活力 ua̍h-li̍k/ o̍ah-le̍k

台語 7 基本聲調
順序	第一聲	第二聲	第三聲	第四聲	第五聲	第七聲	第八聲
調符		／	＼		︿	－	｜
例字	衫、天、山	矮、假	褲、意、過	闊、喝、sih	人、成、紅	自、在、外	活、學、直
固定變調	第7聲	第1聲	第2聲	-h第2聲 -p -t -k khah oa第2聲 ai koh 保持 -p -t -k	第7聲(南部) 第3聲(北部)	第3聲	-h第3聲 -p -t -k khah oa 第3聲 ai koh保持 -p -t -k

go back to top

---

台語聽寫

成大文學院台灣語文測驗中心2009
年能力檢定模擬試題(網路版)

聽寫測驗

---

a-che |
ah-nn̄g
|
am-mi
|
an-tēng
|
bi-phang
|
bo̍k-tiuⁿ
|
bu-tai
|
che-chō
|
chhai-tu
|
chhiⁿ-ḿ
|
chui-chai
|
gian-gi
|
gui-hiam
|
hīⁿ-khang
|
hoat-hiān
|
ji̍t--si
|
kai-soeh
|
kho-gia̍p
|
khun-lan
|
要
聽全部 請去購買手冊《全民台語認證導論》

---

Tai-gi Lo-ma-jī Koa-iau bāng 台語羅馬字歌謠網

go back to top

台語歌歌詞聽寫練習

1. 望春風 詞：李臨秋、曲 鄧雨賢 望春風vocal:鄧麗君 獨夜無伴守燈下，春風對面吹， To̍k-iā bo-phoāⁿ tsiu teng ē, chhun-hong tui-bīn chhoe 十七八歲bē出嫁，看著少年家， Cha̍p chhit poeh hoē bōe chhut-ke, khoaⁿ tio̍h siau-lian-ke, 果然漂緻面肉白，誰家人子弟， Ko-jian phiau-ti bīn-bah pe̍h, siang ka lang chu-tē, 想beh 問 i 驚 phaiⁿ 勢，心內彈琵琶， Siūⁿ beh mn̄g i kiaⁿ phaiⁿ-se,, sim-lāi toaⁿ gi-pe

想 beh郎君做 翁婿，意愛在心內， Siūⁿ-beh long-kun choe ang-sai, i-ai chāi sīm-lāi 等待何時君來採，青春花當開， Tan-thāi ho-si kun lai chhai, chheng-chhun hoe tong khai 聽見外面有人來，開門 kai 看覓， Thiaⁿ-kiⁿ guā-bīn ū lang lai, khui mn̂g kai khoaⁿ bāi, 月娘笑gun gōng 大呆，hō͘ 風騙毋知。 Gue̍h-niu chhio gun gōng tōa-tai, hō͘ hong phian m̄-chai 歌譜

望春風（白話字：Bāng Chhun-hong）首度傳唱於1933年的日治時期台灣，歌曲作曲者為知名作曲家鄧雨賢，作詞者為李臨秋，而原唱者為1930年代的古倫美亞唱片當紅歌星 純純(本名:劉清香[1])。[2] 從1930年代初問世以來，望春風一直是台灣最受歡迎的台語流行歌曲、台灣歌謠之一。2000年，一 項由台灣官方與民間媒體舉辦，超過220,000人參與的《歌謠百年台灣》活動中，該曲獲得最受歡迎老歌的第一名。另外，該曲使用傳統五聲音階結合而成的 特殊獨有優美旋律，亦為許多國家普遍認為是極具特色的「台灣調」。 值得一提的是，長榮航空在客機起飛時會播放此首的長榮交響樂團版本。

2. 杯底m̄-thang飼金魚 Poe-te m̄-thang chhī kim-hi 呂泉生作詞、作曲 杯底m̄-thang飼金魚 Lim啦！杯底m̄-thang飼金魚，好漢phoa腹來相見，拚一步，爽快mā 值錢。 Lim lah, poe-te m̄-thang chhī kim-hi, ho-han phoa-pak lai saⁿ-kiⁿ, piaⁿ chi̍t pō͘, song-khoai mā ta̍t-chiⁿ. Lim啦！杯底m̄-thang飼金魚，興kau chia̍h酒免揀時，情投意合siōng歡喜，杯底m̄-thang飼金魚。 Lim lah ! Poe-te m̄-thang chhī kim-hi, heng kau chia̍h-chiu bian keng-si, cheng-tau i-ha̍p siōng hoaⁿ-hi, poe-te m̄-thang chhī kim-hi 朋友弟兄無議論，boeh哭boeh笑 ki 在 i，心情鬱卒nā無 thau，等待何時 lan e 天。 Peng-iu tī-hiaⁿ bo gī-lūn, boeh khau boeh chhio ki-chāi i, sim-cheng ut-chut nā bo thau, tan-thāi ho-si lan e thiⁿ. 啊---！ 哈哈哈哈！ 醉落去，杯底m̄-thang飼金魚。 A~~~! ha ha ha ha! Chui--lo̍h-khi, Poe-te m̄-thang chhī kim-hi.

3.雨夜花 周添旺作詞 鄧雨賢作曲 雨 夜花 (vocal:Teresa Teng) 雨夜花，雨夜花，受風雨吹落地。 U-iā-hoe, U-iā-hoe, siū hong u chhoe lo̍h tōe. 無人看見瞑日怨嗟，花謝落土不再回。 Bo-lang khoaⁿ-kiⁿ mi-ji̍t oan-chhe, hoe-siā lo̍h-tho͘ put-chai hoe 雨無情，雨無情，無想gun e 前程。 Hō͘ bo-cheng, hō͘ bo-cheng, bo siūⁿ goan e chian-theng. 並無看顧軟弱心性，hō͘ gun 前途失光明。 Pēng bo khoaⁿ-ko͘ loan-jio̍k sim-seng, hō͘ gun chian-tō͘ sit kong-beng 雨水滴，雨水滴，引gun入受難池。 Hō͘-chui tih, hō͘-chui tih, in gun ji̍p siū-lān ti 怎樣hō͘ gun 離葉離枝，永遠無人thang 看見。 Choaⁿ-iūⁿ hō͘ gun lī hio̍h lī ki, eng-oan bo-lang thang khoaⁿ-kiⁿ 花落土，花落土，有誰人thang看顧。 Hoe lo̍h-tho͘, hoe lo̍h-tho͘, ū siang-lang thang khoaⁿ-ko͘. 無情風雨誤gun前途，花蕊 tiau 落beh如何。 Bo-cheng hong-hō͘ gō͘ gun chian-tō͘, hoe-lui tiau-lo̍h beh ju-ho 歌 譜

go back to top

---

台語羅馬字調符unicode 總表

POJ Table
[["a2","á"],["a3","à"],["a5","â"],["a7","ā"],["ah8","a̍h"],["ai2","ái"],["ai3","ài"],["ai5","âi"],["ai7","āi"],["ainn2","áiⁿ"],["ainn3","àiⁿ"],["ainn5","âiⁿ"],["ainn7","āiⁿ"],["am2","ám"],["am3","àm"],["am5","âm"],["am7","ām"],["ap8","a̍p"],["an2","án"],["an3","àn"],["an5","ân"],["an7","ān"],["at8","a̍t"],["ang2","áng"],["ang3","àng"],["ang5","âng"],["ang7","āng"],["ak8","a̍k"],["ann2","áⁿ"],["ann3","àⁿ"],["ann5","âⁿ"],["ann7","āⁿ"],["au2","áu"],["au3","àu"],["au5","âu"],["au7","āu"],["auh8","a̍uh"],["aunn2","áuⁿ"],["aunn5","âuⁿ"],["aunn7","āuⁿ"],["auⁿh8","a̍uⁿh"],["e2","é"],["e3","è"],["e5","ê"],["e7","ē"],["eh8","e̍h"],["enn2","éⁿ"],["enn3","èⁿ"],["enn5","êⁿ"],["enn7","ēⁿ"],["eⁿh8","e̍ⁿh"],["i2","í"],["i3","ì"],["i5","î"],["i7","ī"],["ih8","i̍h"],["im2","ím"],["im3","ìm"],["im5","îm"],["im7","īm"],["ip8","i̍p"],["in2","ín"],["in3","ìn"],["in5","în"],["in7","īn"],["it8","i̍t"],["eng2","éng"],["eng3","èng"],["eng5","êng"],["eng7","ēng"],["ek8","e̍k"],["inn2","íⁿ"],["inn3","ìⁿ"],["inn5","îⁿ"],["inn7","īⁿ"],["iⁿh8","i̍ⁿh"],["iunn2","iúⁿ"],["iunn3","iùⁿ"],["iunn5","iûⁿ"],["iunn7","iūⁿ"],["m2","ḿ"],["m5","m̂"],["m7","m̄"],["mh8","m̍h"],["ng2","ńg"],["ng3","ǹg"],["ng5","n̂g"],["ng7","n̄g"],["ngh8","n̍gh"],["nng","nng"],["nng2","nńg"],["nng3","nǹg"],["nng5","nn̂g"],["nng7","nn̄g"],["o2","ó"],["o3","ò"],["o5","ô"],["o7","ō"],["oh8","o̍h"],["ong2","óng"],["ong3","òng"],["ong5","ông"],["ong7","ōng"],["ok8","o̍k"],["onn2","óⁿ"],["onn3","òⁿ"],["onn5","ôⁿ"],["onn7","ōⁿ"],["oⁿh8","o̍ⁿh"],["ou1","o͘"],["ou2","ó͘"],["ou3","ò͘"],["ou5","ô͘"],["ou7","ō͘"],["u2","ú"],["u3","ù"],["u5","û"],["u7","ū"],["uh8","u̍h"],["oainn2","oáiⁿ"],["oainn3","oàiⁿ"],["oainn5","oâiⁿ"],["oainn7","oāiⁿ"],["ui2","úi"],["ui3","ùi"],["ui5","ûi"],["ui7","ūi"],["uih8","u̍ih"],["uinn2","úiⁿ"],["uinn3","ùiⁿ"],["uinn5","ûiⁿ"],["uinn7","ūiⁿ"],["un2","ún"],["un3","ùn"],["un5","ûn"],["un7","ūn"],["ut8","u̍t"],["a6","ă"],["a9","a̋"],["ai6","ăi"],["ai9","a̋i"],["ainn6","ăiⁿ"],["ainn9","a̋iⁿ"],["am6","ăm"],["am9","a̋m"],["an6","ăn"],["an9","a̋n"],["at6","ăt"],["at9","a̋t"],["ang6","ăng"],["ang9","a̋ng"],["ak6","ăk"],["ak9","a̋k"],["ann6","ăⁿ"],["ann9","a̋ⁿ"],["aⁿh6","ăⁿh"],["aⁿh9","a̋ⁿh"],["au6","ău"],["au9","a̋u"],["auh6","ău"],["auh9","a̋uh"],["aunn6","ăuⁿ"],["aunn9","a̋uⁿ"],["auⁿh6","ăuⁿh"],["auⁿh9","a̋uⁿh"],["e6","ĕ"],["e9","e̋ "],["eh6","ĕh"],["eh9","e̋ h"],["enn6","ĕⁿ"],["enn9","e̋ⁿ"],["eⁿh6","ĕⁿ"],["eⁿh9","e̋ⁿh"],["i6","ǐ"],["i9","i̋"],["ih6","ǐh"],["ih9","i̋h"],["im6","ǐm"],["im9","i̋m"],["ip6","ǐm"],["ip9","i̋p"],["in6","ǐn"],["in9","i̋n"],["it6","ǐt"],["it9","i̋t"],["eng6","ĕng"] ,["eng9","e̋ ng"],["ek6","ĕk"],["ek9","e̋ k"],["inn6","ǐⁿ"],["inn9","i̋ⁿ"],["iⁿh6","ǐⁿ"],["iⁿh9","i̋ⁿh"],["iunn6","iŭⁿ"],["iunn9","iűⁿ"],["m6","m̌"],["m9","m̋"],["mh6","m̌h"],["mh9","m̋h"],["ng6","ňg"],["ng9","n̋g"],["ngh6","ňgh"],["ngh9","n̋gh"],["nn","ⁿ"],["o6","ŏ"],["o9","ő"],["oh6","ŏh"],["oh9","őh"],["ong6","ŏng"],["ong9","őng"],["ok6","ŏng"],["ok9","ők"],["onn6","ŏⁿ"],["onn9","őⁿ"],["oⁿh6","ŏⁿh"],["oⁿh9","őh"],["ou6","ŏ͘"],["ou9","ő͘"],["u6","ŭ"],["u9","ű"],["uh6","ŭh"],["uh9","űh"],["oainn6","oăiⁿ"],["oainn9","oa̋iⁿ"],["ui6","ŭi"],["ui9","űi"],["uih6","ŭih"],["uih9","űih"],["uinn6","ŭiⁿ"],["uinn9","űiⁿ"],["un6","ŭn"],["un9","űn"],["ut6","ŭn"],["ut9","űt"]]

白話字書寫標調標準化

0304
Rule 0: kan-ta 1 e母音，標在母音上，/ng/ 標在/n/上
["a2","a"],["a3","a"],["a5","a"],["a7","ā"],["ah8","a̍h"], ["am2","am"],["am3","am"],["am5","am"],["am7","ām"],["ap8","a̍p"],["an2","an"],["an3","an"],["an5","an"],["an7","ān"],["at8","a̍t"],["ang2","ang"],["ang3","ang"],["ang5","ang"],["ang7","āng"],["ak8","a̍k"],["ann2","aⁿ"],["ann3","aⁿ"],["ann5","aⁿ"],["ann7","āⁿ"], ["e2","e"],["e3","e"],["e5","e"],["e7","ē"],["eh8","e̍h"],["enn2","eⁿ"],["enn3","eⁿ"],["enn5","eⁿ"],["enn7","ēⁿ"],["eⁿh8","e̍ⁿh"],["eng2","eng"],["eng3","eng"],["eng5","eng"],["eng7","ēng"],["ek8","e̍k"], ["i2","i"],["i3","i"],["i5","i"],["i7","ī"],["ih8","i̍h"],["im2","im"],["im3","im"],["im5","im"],["im7","īm"],["ip8","i̍p"],["in2","in"],["in3","in"],["in5","in"],["in7","īn"],["it8","i̍t"], ["inn2","iⁿ"],["inn3","iⁿ"],["inn5","iⁿ"],["inn7","īⁿ"],["iⁿh8","i̍ⁿh"] ["m2","ḿ"],["m3","m̀"],["m5","m̂"],["m7","m̄"],["mh8","m̍h"],["ng2","ńg"],["ng3","ǹg"],["ng5","n̂g"],["ng7","n̄g"],["ngh8","n̍gh"],["nng","nng"],["nng2","nńg"],["nng3","nǹg"],["nng5","nn̂g"],["nng7","nn̄g"], ["o2","o"],["o3","o"],["o5","o"],["o7","ō"],["oh8","o̍h"],["ong2","ong"],["ong3","ong"],["ong5","ong"],["ong7","ōng"],["ok8","o̍k"],["onn2","oⁿ"],["onn3","oⁿ"],["onn5","oⁿ"],["onn7","ōⁿ"],["oⁿh8","o̍ⁿh"], ["ou1","o͘"],["ou2","o͘"],["ou3","o͘"],["ou5","o͘"],["ou7","ō͘"],["u2","u"],["u3","u"],["u5","u"],["u7","ū"],["uh8","u̍h"], ["un2","un"],["un3","un"],["un5","un"],["un7","ūn"],["ut8","u̍t"]
多母音： /ng/, /m/ 遇到 /a, e, i, o,u, ou/ 退化成子音 Rule 1: 有/a/的標在a上。
["ia2","ia"],["ia3","ia"],["ia5","ia"],["ia7","iā"],["iah8","ia̍h"],["ai2","ai"],["ai3","ai"],["ai5","ai"],["ai7","āi"],["ainn2","aiⁿ"],["ainn3","aiⁿ"],["ainn5","aiⁿ"],["ainn7","āiⁿ"], ["au2","au"],["au3","au"],["au5","au"],["au7","āu"],["auh8","a̍uh"],["aunn2","auⁿ"],["aunn3","auⁿ"],["aunn5","auⁿ"],["aunn7","āuⁿ"],["auⁿh8","a̍uⁿh"],["oa2","oa"],["oa3","oa"],["oa5","oa"],["oa7","oā"],["oah8","oa̍h"],["oainn2","oaiⁿ"],["oainn3","oaiⁿ"],["oainn5","oaiⁿ"],["oainn7","oāiⁿ"]
Rule 2: 沒/a/ 的 標在 後面母音。
["oe2","oe"],["oe3","oe"],["oe5","oe"],["oe7","oē"],["oeh8","oe̍h"], ["iu2","iu"],["iu3","iu"],["iu5","iu"],["iu7","iū"],["iuh8","iu̍h"], ["iunn2","iuⁿ"],["iunn3","iuⁿ"],["iunn5","iuⁿ"],["iunn7","iūⁿ"], ["io2","io"],["io3","io"],["io5","io"],["io7","iō"],["ioh8","io̍h"],["iong2","iong"],["iong3","iong"],["iong5","iong"],["iong7","iōng"],["iok8","io̍k"],["ionn2","ioⁿ"],["ionn3","ioⁿ"],["ionn5","ioⁿ"],["ionn7","iōⁿ"],["ioⁿh8","io̍ⁿh"],["mng7","mn̄g"],["nng3","nǹg"]
Rule 3: 避開 /i/
["ui2","ui"],["ui3","ui"],["ui5","ui"],["ui7","ūi"],["uih8","u̍ih"],["uinn2","uiⁿ"],["uinn3","uiⁿ"],["uinn5","uiⁿ"],["uinn7","ūiⁿ"]
Rule 4: 常遇 合成音/a̋/ 表 中升調
1.chhuaih (tshut-lai)2. buaih 3. khiaih/khaih (khi-lai) khilih (khi-khi) 4.la̋i/laih (lai) 5. hőng (hō͘-lang)6. ka̋ng (kā-lang) 7. cha̋-lang(cha-bo͘-lang) 8. siang/sang siang/sang 9 bang 10. hiang-si(hit-tang-si)11. cha̋ng (cha-hng) e̋ng (e-hng)12. kia̋ⁿ-ji̍t (kin-a-ji̍t) 13. chhoaⁿh (chhong siaⁿ) 14. chua̋n (chū-an-ni)
Rule 5: 先鼻化/ ⁿ/ 再束縮入聲/h/

1. 台語羅馬字， 不使用 d, f, q, r, v, w, z 等等字母。 除了 { t, k, ng} 每個音節出現的音素(字母)都不會重覆，像 mom, nan, nin, 都是沒有的。而 t, k, ng 出現兩次時，發音部位必相同，發音法必定不同，像這樣例子 tit, kek, 後面的 t, k, 都是收尾部發聲。還有，只要鼻部聲音，一定 只會出現一個： mi, ni, nga, iⁿ, 有 m, n, ng 在前，就不會 再有 m, n, ng, ⁿ 在後。min, ming, ngiang, niⁿ, 都是沒有的。

2. 第二課：母音 a i u e o͘ o 每個音節只會出現 一個主要母音。前頭可以再加一個 i 或u 當 滑音，後也只有 u i

3. 不管哪一種， 母音都不會出現兩次

---

黃秋田 -《嘉慶君與王得祿》(嘉慶君遊台灣)

1971 年虛構的臺灣電視歷史劇《嘉慶君與王得祿》 主題曲，又名《嘉慶君遊台灣》，黃秋田(2010/8/1過身)主唱。 黃秋田 -《嘉慶君kap王得祿》 作詞/劉明華 作曲/東方白 古早屏東是阿猴 高雄又名是打狗 台南古都赤崁樓 永康叫做 埔姜頭 白河舊時是店仔口 北斗土名是寶斗 人說台西是海口 清水叫做牛罵頭 新竹以前是竹塹 嘉義有名是諸羅山 隆田叫做番仔田 阿公店是叫做岡山 竹山蕃薯 siōng kai 讚 鹿港珠螺是名產 麻豆好吃是文旦 人講寶島是台灣 豬哥亮版 嘉慶君遊台灣 片頭