2017年10月27日 星期五

kè-ōe

N. Mandela 講siáⁿ?I walked out the door toward the gate that would lead to my freedom, I knew if I didn't leave my bitterness and hatred behind, I'd still be in prison. 換lán ê 話來講,就是:我 àn  監牢 chit ê 門 行出去,我 tio̍h 恢復自由ah, hit 時 góa tio̍h知影 我 nā 無 kā góa ê 痛苦 kap 怨恨 hē leh,我 tio̍h iáu hông 關 tī 監嶽。

生是苦。自sòe-hàn, 人 tio̍h 教 lán ài 計劃,Lán 卻是 o̍h 無 半phiat。一生度活 lóng 隨心所願,也隨身所至 leh 做 tāi-chì。 是講, 心有siáⁿ 願?

環境 ân-ha̍t、chō-sêng 身心衝突、後悔,tio̍h kā 日子that kah tīⁿ-tīⁿ,心 bē 平和,日日亂紛紛,chi̍t日化消 chiah 有 1 日 ê 清hiu niâ。未來,lán m̄-bat kā 看,m̄-bat kā 想, 根本 bē-hiáu 看 bē-hiáu 想,ta̍k 日 beh 度 to͘ 是 艱難,精神 khùi-la̍t用盡,連 慢慢á chhoán-khùi to͘ 算做 討債。

少也微賤, 故多能鄙事。 是lah,生活瑣事, lán 項項tio̍h ka-kī 親身備辦,bē-hiáu mā tio̍h chhòng kah ē-hiáu,ē-tàng 度過 1 關 算1 關。心神荒狂 bē-su hô͘-sîn iāⁿ-iāⁿ 飛, m̄-chai 頭尾,m̄-chai 目標,siōng 慘 連 身在 何處 都 m̄-chai。

Lán 足想 beh chai, m̄-koh,lán 眼界 微弱, siáⁿ mi̍h lóng 看無,koh-khah 免講 未來。Kàu taⁿ 知天命 時機過ah, iáu kâng 款。M̄-koh, 聽人講 有 未來 tio̍h考慮,思量, lán chiah 開始 看,是講 mā bē-hiáu 看。

I. Kont 四大問,lán iā m̄-bat聽,bē-hiáu liōng 早 想, 總講, 平凡庸俗。Chhun ê lán tio̍h 驚 道德虧欠,驚欠--人, che sī lán chhun--ê 人 siōng kē ê 條件 ah。斟酌看,連 che lán 也做kah 無 jōa 好勢。君子慎獨, lán tio̍h做 bē 到。

本底, m̄ 是 beh寫 che,soah 寫 án-ni。 Che tio̍h 是lán 永永bē-hiáu 計劃 所致,kàu taⁿ。人講 計劃 日日寸進有所功, 年久月深自然成。Lán ka-kī 無經驗。

Che mah。 Lán chit款 階級ê 人, 自sè-hàn,lán 所chia̍h chhēng 用過ê mn̍gh-kiāⁿ,kài 是 粗俗 mi̍h, che lán m̄ 敢 怨嘆, 自然tio̍h好。真正 ê好mi̍h 真罕得有,mài 講 lán ka-kī ē-tàng 擁有, 連看 mā 罕--得。 致到 lán 欠缺 去 爭取 ê 心性,phah-sǹg 也是自我防衛,先放棄爭取權,ē 度日--得 tio̍h好。好bái mn̍gh-kiāⁿ lóng bē-hiáu 寶惜,koh 有時 m̄-bat 好bái koh-khah 害。Jú 慘ê 是, bē-hiáu 過 好日子, m̄ chai 好日子 生做 siáⁿ 形。

大概 cha̍p 數年前, 科元 mn̄g lán,明明 lán 有才調, 有機會,ē-tàng 得tio̍h 好缺 iah 是 好物,ná m̄ 積極爭取?  Lán chit chūn 翻頭看, pháng 是 án-ni:好物好缺 bōe 輪 kàu lán,無可能。Louise L. Hay 寫ê: In 切足雞卵糕,hia-ê 平常時á tio̍h chia̍h ē tio̍h 雞卵糕 ê 人, 有ê koh the̍h 2 3 塊,kàu 路尾,老師行 kàu góa 面頭前ê 時, 雞卵糕 已經無ah, 連 1 塊 to͘ 無。(chit-má 看 án-ni ê 心態 chiâⁿ bái-châi,Louise I 講了 chin tio̍h。Lán koh ē 阿 Q 講 he 雞卵糕 無siáⁿ 好chia̍h lah,gún 無 leh 稀罕! 大hàn 過程 chit 種心念soah 變信念!)去爭取,失敗,ke hông phì-siùⁿ keng-thé khioh-chhiò niâ。 卑微人 ê 尊嚴 chiàⁿ-chiàⁿ sī 拖累人 ê 心理 ah! 所致, lán ē-tàng 理解 《房思琪》所講 ê hit ê 自尊 造成 受害 bōe 講出來ê 狀態。

Tio̍h 社會普遍 bē 鼓舞人 挑戰自身極限,也bē 鼓舞人去 關心別人, 顛倒ē kâng chi̍h-iāng, 漏氣 niâ。 Koh ē 檢討 受害人,bē kā 加害人追討正義、補賠。變成 受害者 是 o͘-bi (應該)死好,ka-kī m̄ 認份 m̄ 認命, 也 m̄ 認清 環境險惡。

M̄-koh, 俗語 kám 無講 一、 牽成 二、才情 三、命運,kō͘ 現代話 講 tio̍h 是, 一、人脈、貴人 saⁿ助贊 tàu 牽khioh, 第二 tio̍h 個人ê 能力、經驗、技能、判斷、知識五項,第三命底 kap 世道,《宇宙兄弟》內底 有 chit 句:運氣 mā 是 實力。Lán 回想 lán chit chi̍t 世人, 運氣 siōng 好 大概 tio̍h chhōa tio̍h 好bó͘, koh 來tio̍h 豬 kha chia̍h 免驚 chit 2 項。是講,也 無 運氣 jōa bái ê 時,tio̍h 有影,總講 3 項 lán lóng  普普ah,só͘-tì,lán平凡 kah 有chhun。

聽 人 講, lán bē-hiáu 感謝 chit ê 性, 人 tio̍h khah bē beh kā lán 助贊,thīn tháⁿ。 有影,gún chin-chiàⁿ bē-hiáu kâng 感謝,心肝 kám 無感恩? 有lah, tùi gún 來講,實在 困難, 人 ē-tàng 助--lán ,lóng khah chiâⁿ 樣 chiūⁿ-kioh, lán beh án-nóa 表示 感謝?Kō͘ chhùi 呼, lán 感覺 無誠意,chhin-chhiūⁿ 人 nā chhùi 講beh 助, kha kap 手 lóng 無tín-tāng, lán mā 感覺 i 虛假 。Lán soah 陷tī 兩難。

我 ē 記得, gún 1 ê 隔thiāu伯á,kui世人獨身 á,話真少 ,四界 做 雜工á,iah 是加減 tòe lâng 做 土公á 度日, 烏烏, 人笑--起來 chiâⁿ 斯文。 I ta̍k 遍來, lóng ē kōaⁿ 1 kōaⁿ 豬肉,chhiⁿ-ê。 來, 厝 lih, 無大人, iah 是 in 無閒, lóng 無人招呼 款待, i mā 無要緊,tiām-tiām 膨椅坐leh tuh-ku,tán gún 爸。聽 gún 爸講, phah-sǹg bē kā i 趕--ê chhun gún 兜。Gún 雖然 m̄ 知án-nóa kap i 對應,mā lóng bē kā 趕。Tio̍h,gún 爸講 i 叫 ông--á, mā m̄ bat 叫 gún tio̍h 叫 i 伯 ia̍h 叔, gún soah tòe leh 叫 ông--á。

Án-ni 莫 kòe 佛陀講眾生是苦,根本,連基本人 ê 日子 都 bē-hiáu 過 leh。人,高貴ê 人,soah 無自由意志,茫茫渺渺過一生。N. Mandela 講siáⁿ?

總--是, 卑微 無力 ê人 總 免不了 kā 大 部份ê 時間 khai tī chn̄g ka-kī ê khang-thiàⁿ。

2017年10月24日 星期二

mn̄g būn-tôe

Lán 一直寫 直直寫 kám tio̍h ē 變做 作家? Káⁿ 是gōng想 lah hoⁿh? Lán 想起 《IL Postino》。

問題,in 愛  mn̄g 天、mn̄g 地,mn̄g 死人, mn̄g 神靈, 文藝人 愛mn̄g 雲、花、風、水、魚、海。 Lóng 借景講情 lah,根本m̄是問題。

聽講 lah, chimps iah是 gorilla 真khiáu,有相當ê 聰明, 學 ē-hiáu 用字枋 kap 人 對話,甚至 ē-hiáu討mn̍gh-kiāⁿ koh 聽有 人講 Robin Williams  過身ê tāi-chì, i真 艱苦 án-ni。M̄-koh, in bōe mn̄g 問題。

Ah lán leh? Beh mn̄g siáng, mn̄g 世人。

頭chi̍t 條: án-chóaⁿ 一直 感覺 遠方 會有  好 mi̍h-kiāⁿ leh? Lán nā kā lán khiā起ê 生活環境 lóng 舞kah àu-chhàu khì。

Lán 活leh, kám 有法度 kap 邪惡 分捨kah 離離離? Iah是 換 話講, 痛苦、不幸、悲哀、悲慘、鬱悶、恐怖、驚 hiâⁿ che? Iah是 lán 註定 ài kap 惡魔 妥協? éng 無盡 ê 妥協 leh? 對抗 iah-sī 奮鬥 也是 kàu 路尾bô-soah?

所以, lán tio̍h 同理Sisyphus ê 心情。 大哲學家 講 i sak 石頭起lih山頭 ê時,心內一直充滿快樂, 所以 bē 感覺 i ka-kī 一直受 苦刑。Che to̍h 是 lán 度活 ê 日子? 魚 回答講,lín 看bē tio̍h 我 ê 目屎。

是講 siáng 知影, lín ê目屎 kám m̄是 像 Sisyphus 歡喜 koh 感激 ê 目屎 leh?

自 lán sè-hàn lán tio̍h 足 激骨, 人 kā lán 講 世事 m̄-thang 想 siuⁿ chōe, mā m̄-thang kheng-hun。 Lán  漸漸 tio̍h 對 chit 2 種 做法 反感 kàu 極! Lí bē-hiáu 想 soah leh 嫌 人 想 siuⁿ chōe,siuⁿ 深, m̄ bat 道理 是非 烏白 soah  leh 講人 gâu kheng-hun。 Bo̍k-kòe lán ê 國親鄉民 頭殼 死tēng, phái 教, koh bē 變竅,bē 輸人幾百tang 前。M̄-koh, 人 ah, 人 經過 che 幾 百tang,jǒa 進步leh, tak-gê mā 有看。超過350 tang 前ah 講。 Lán chit-má ê 人 iáu-kú 聽無, bē-hiáu。

汝看,Issac Newton 是 25 December 1642 – 20 March 1726 lioh。Ah 鄭成功 Tīⁿ Sêng-kong1624年8月27日-1662年6月23日!知影bô? 永曆十五年(1661年,清順治十八年)

然後, lán chia chiah-ê 問題 beh mn̄g siáng ? Beh toh mn̄g? Lán teh chit ê 奇怪 ê 體制,hông束縛 tiâu leh, beh 按 toh 走,往 toh 位 去 lóng 真 費氣。 In khah 愛 用 "ùi" kap "tùi" lah, 有 ê 講 ùi  to͘ kap 對 kâng ì-sù, 字 mā kâng, 發音 無 kâng niâ。 有ê 講 ùi 是 對應 from 對 對應 to án-ni。 Nā án-ni mā kài sim-sek, chhù-bī。

Koh lán  一直 kâng 講 透早 m̄-thang 起床, soah 變 笑詼, 事實,lán 所知 "起床" 真正 kap 死人有關連。用 "精神" khah 好lah。

2017年10月22日 星期日

lâu

Kóng i 是日本作品,流,koh 是台灣人 去日本寫ê, tio̍h 直木獎,全數評審lóng 通過。 有夠gâu。

欣羡人 讀書人數 足chōe 足 普遍。 閱讀 ē-sái ná chia̍h食慣勢, ē-sái chhùi-pe̍h, ē-sái 揀chia̍h, M̄-koh, m̄ chia̍h, 無chia̍h 人 bē 活! 無讀書, 人 kám ē 活?

asleep till awaken...


Lán 看i 1 句:"台灣 ta̍uh-ta̍uh-á 換過愛迪達慢跑 鞋ê 氣氛"。 Lán beh 論 寫作 tio̍h 輸人 thiám-thiám ah。I 減 lán 2 歲, 人 tī 台灣有活leh, lán leh? 茫茫渺渺,有魂無體稻草人, ài 讀 人 寫ê mn̍gh,hip ê 影像 chiah 有才調kā hit-chūn ê 生活 khioh--轉來tām-po̍h-á。

Lán chit chām, 不時 回想。 Tiāⁿ-tiāⁿ 發見 人in ê 經歷 有夠 精彩多姿,lán leh? Chhiūⁿ i 講ê 愛迪達慢跑鞋,lán mā tòe bē tio̍h tīn。 Che koh hō͘ lán 想起 hit ê 夢。

Lán iáu 是 gín-á, teh 國校, 下課時間, lán 走去 學校ê遊樂園, 想 beh 去 hàiⁿ-kong-chhiu。 Lán kàu tè,he 位 早tio̍h 無chhun ah, lán khiā 邊--á,一直siòng,一直siòng。 In hàiⁿ kah 歡喜  kī-kā 叫, 無人beh 讓lán hàiⁿ, 根本 無人注意tio̍h lán tī 邊á tán。尾--á, in hoah 1 聲 四散, lán 心肝 浮 1 ê 光,歡喜ê 時,上課鐘á tân。Lán ka-kī 知影人在世,罕得 thang 自在 háu。應該講,m̄-nā háu,任何情緒宣洩 lóng hông 禁止。 Lán soah háu kah phēng he 鐘á khah 大聲。自án-ni 精神。4 5十歲 做 chit 款夢,是 siáⁿ 報頭, lán mā m̄ 知。

Lán ê 現實生活, 大概tio̍h 是án-ni 慢人 幾ā phek,無的確是 lán 頭殼 gōng,kha手慢tūn 所致。世間事, 了解oh,體會慢,認bat koh ē 走chhoa̍h khì。Thèng-hāu 人 kā lán tiám-tuh, lán chiah sió-khóa 長進, 有時koh ē gōng-sèng,ngī-khì m̄ 肯 受人 牽教。 Kàu kah 最近chiah khah 知影人肯 出聲kā lán hiám 1ē,hoah 1ē, he 是人 leh kā lán khan-khioh。是講, kám bē siuⁿ chōe 歲ah haⁿh? Lán tiāⁿ-tiāⁿ án-ni ka-kī giâu 疑 ka-kī。

Koh再講,lán ê té-tì,beh kín mā kín 無路來,beh 巧 mā 巧無步。Chit ê 世間,lán oa̍h tih 慢鈍ê 世界, lán 是慢鈍 ê 人。

思想、情感、語言, lán 感覺 lóng 有 sio liân-sòa ê 性質,是 cháiⁿ-iūⁿ 寫做文字(尤其漢字,漢字kám m̄ 是 表意?), lán hit 種 連續性 tio̍h ē hō͘ i phah 薄 去, 甚至, phah 斷去? Beh 寫作, án-ni m̄是足bái-châi?是講, 別人ê 文字 雖bóng khah 讚, khah súi, 總hō͘ lán 感覺 欣慕, m̄-koh sa 無 siáⁿ niau-á-mn̂g, 無 hiah kín 入心。

文字 kap 文字 中間 互相牽in,互相 kau-tîⁿ, 互相khan-kiⁿ, 的確ài ū sió-khóa thian-hūn lah, che  lán phah-sǹg 無 夠額 iā-kú-káⁿ。親身sìⁿ-miā ê 經歷 lán 也 欠缺,tio̍h 算講 有經歷, lán 也 是 gōng-tuh, 感應極差, 只好靠讀書來 彌補、加強,好ê lán 讀hō͘ khah chōe pái leh。總 ē-tàng khioh 2 3--ê-á 好mi̍h。 Koh 驚 kan-ta o̍h tio̍h 人 ê 話屎, sîn 人ê chhùi-nōa niâ!實在 為難 ah!



2017年10月21日 星期六

Lí-liām kap sè-kan






Schrödinger 感覺世間極無平安 ê 時 mā ē án-ni 講: Àn chit ê 世界 góa 的確學了 iáu 無夠,phah-sǹg góa iáu bē chhoân 好勢 thang 面對 chit ê世界。

 理念thang 堅持單純 ê 人,lán 也 欣羡,究--竟 i 也是 單純ê 人。 是講, 世間 kám 有單純 ê 理路 iah是 mn̍gh-kiāⁿ leh? Lán 知影 物理 ê 理念, 理路, lóng 是 kā 現實狀況 簡化 再簡化, lia̍h 關鍵 1 2-ê-á 因素 tio̍h beh 解說 世間 bó͘ kóa 現象。

顛倒頭 講, 理念 iah 是 理路 應當 tio̍h 是 kā 世間事 簡化,chiah ē 出現ê virtual reality。 Lán án-ni 理解 也 應當bē 差 siuⁿ hn̄g。Ah nā 人 簡化ê 要件 kap 所 khioh ê   因素無 sio kâng, án-ni 得tio̍h ê 理念kap 理路 對 世間 現象 描述出來ê 必然 無 kâng。

M̄-koh, lán kám 知影人 簡化ê 要素 leh?有ê 知影iā-kú-káⁿ, m̄-koh 也 無的確 知影 jōa 詳細。 Ah ka-kī 所取ê 點,ka-kī 當然siōng 清楚, ka-kī 建立ê 路線 當然 siōng 明瞭, siōng ē-tàng 說服ka-kī。 Ah nā án-ni 來 論 別人ê 理念 路線 cheng-chha,誤tâⁿ, án-ni, 是 m̄ 是 sió-khóa-á 自以為是?

Siōng 無保留 1 線 機會 (probability), 是lán 學了 quantum mechanics 了後,siōng 深  ê 反省。Koh 按chia知影, chhin-chhiūⁿ Newton ê 絕對ê 客觀 kap 理性世界觀(以早 Newton ê 思想基礎, i ka-kī mā giâu疑, 所以 最後 soah 用 聖經來解說物理現象 ),tī 真實ê 宇宙 lih un-nā ē 失效。Lán chit ê 物理世間 hō͘ lán ê 面貌,mā án-ni,lán 人 án-nóa 去 看, 用siáⁿ-mih 去探, i nā 無回應, lán ē 真簡單 想 i bô chit ê siáⁿ-mih ê 性質, i nā ē 回應 siáⁿ-mih, lán tio̍h lia̍h-chún i 有 siáⁿ-mih。

所以, beh 認bat chit ê lán 依存ê 世界,iā tio̍h 先知影 i sī siáⁿ-mih。 M̄-koh, lán 在來m̄ 知ah,beh án-nóa? Kō͘ ioh--ê, 好運, i 回應 lán, lán tio̍h 暢kah lia̍h bē tiâu,lia̍h-chún 世間 真正 hō͘ lán ioh--tio̍h leh。過--幾年á,人 ioh 別項,jú gâu jú hó, lán chìn-chêng ioh-ê tio̍h thèng-hó phiaⁿ hìⁿ-sak ah。 án-ni-siⁿ。

Koh khah 免講極複雜ê人文社會ê現象。

2017年10月20日 星期五

gín-á sèng


Siōng可嘆 ê, lán 發現 1 種 新症頭, lán 以早 有 tì 過, 大發過, 就是 大頭症,也是佛陀一直 訓誡 lán ê。

Lán leh 想,淺想 childish kap childhood  toh 1 ê khah 接近 child leh ? Siáng sī  child-like leh? Lán 有夠 ǹg-bāng, lán ê 朋友 五十 ē-tàng khah gín-á 性leh, 早起時á 絕交, 中tàu 時á  tio̍h  koh 做伙 食tàu ah!

Lán án-ni ǹg-bāng 在水 mā ē hông 講 gín-á 性,m̄-koh, 在來 in 講 人 gín-á 性, 八siâⁿ leh tu̍h--lâng, bōe kā 當做 優點。Hoān-sè iā有人 ē 講 無tiāⁿ-tio̍h iā-kú-káⁿ。

Lán 聽過 Pang-kiô cha-bó͘ súi koh chhiò,義竹cha-bó͘ 無tiāⁿ 無tio̍h, che m̄ chai kap 真實 jōa óa。Lán 也 發現 有kóa tāi-chì, lán m̄-bat m̄-thang 厚話 喝聲, che 有理,是講 有 ê lán bat, koh 比人 khah bat, mā bē-tàng 出聲, che tio̍h  牽纏 tī 深深 ê 文化 內底 ah, 也是足chōe人ê 意識形態 lih ê 規矩。論事理 總困難 照理路、照logic,khah chōe 是 tòe 情感、情緒leh 走、戰,chìⁿ kah 半路, tio̍h cháu-cheng koh 失路 ah。

朋友(chhin-chiâⁿ),弟兄(姊妹) tī chia 拆破面, koh 激氣,koh kài ngī氣, kài-sêng講 tio̍h án-ni 堅持 chiah ē hông 尊重 leh。M̄-koh,lán 觀察 實況 kap 真實發展, éng-éng 無 lah, 連ka-kī 都 ē 後悔koh厭氣, koh-khah 嚴重 ê 失志。就算 chìⁿ 贏 hit 頭 mā bô leh khah 好結局。

M̄-koh,lán 台灣人chit 點卻是bōe ké-pìⁿ。Ài 冤家 ài niû-chè, m̄-koh kan-ta 為tio̍h ka-kī ê 面水leh 冤家, 為 ka-kī ê 名聲 leh chìⁿ niâ。I 贏 人 mā 不服, i 輸 koh-khah 免講, chhi̍h hō͘ 死。 Che tio̍h lán 台灣 ê 工商界 ê 潛意識運作 ê 道理。 有 幾ê 真心 beh 服務, 為眾人好ê, mā ē hoān-lâng-khia hoān-lâng 疑。Lán 講che 也 是 中國國民黨害ê, 人 koh 反 kā lán 講 lán 泛政治化 去。

Lán nā i 問, 請 你講看bāi, siáⁿ-mih 是 人? 人 kap 人 之間 ài án-chóaⁿ 互相對待 leh? 根本 m̄-bat 想過 chit 款問題, m̄-koh 講 tio̍h 道德、禮貌、國家、社會、人民, 意見了了, 真正 childish, koh lia̍h-chún ka-kī jōa gâu tú jōa gâu。虛無飄邈 lah,a̍h soah tio̍h pián-sian-á, ka-kī tio̍h 是 siōng 大 siōng 厲害ê pián-sian-á ah 講。

求真求理 chiah 困難, 不如 childish childhood!Góa ê 態度是: 台語原底有ê 詞 m̄通 hō͘ 華語 取代 去。UJ I 講ê 是 感覺(lú) ,cha-po͘ 人 聽 tio̍h mā kā i 當做事實。

1. 我khah 傾向 善意解讀( lâng nā 講 góa thiaⁿ 無ê, iah-sī 違反 góa 信念 ê; 總--是 看 i ê 言 kap 行 kám ū tàu-tah) 2. 我 物理ê 素養 kā我 講: 我 所知ê 世界, 是 我ka-kī 去 建構ê, góa iōng siáⁿ物 眼光 看, i tio̍h變做 siáⁿ-mih hō͘ 汝 看。

phah tio̍h ē koai, mā tio̍h ē chheng-chhíⁿ

M̄ 知 án-chóaⁿ, lán 台灣人 chiah-nih fetish, ē 相信 罵 lâng, 人 tio̍h ē chheng-chhíⁿ, i nā 無 清醒, 其實是,無 接受 lí ê 想法niâ, i tio̍h是 毒, tio̍h 是罪惡。 Án-ni kám bē kài 恐怖?

Lán 講語文教育 kài 專業, beh 討論, 對手ài 相當,i 講 lán leh 資格論。Lán 認為 任何 tāi-chì 人人lóng ē-sái 討論, 無 m̄ tio̍h, m̄-koh beh 深入談 tio̍h ē有  ta̍k 種 資格 ah。 Lí leh m̄ 願siáⁿ?

資格論, 有時 無應當, 有時卻是必要。能力資格,情感資格,chit ê 議題 kám 免?Lín 一直 leh 講 "台灣人",lín 了解ê "台灣人", 設想ê 台灣人,kap 真實ê 台灣人 差 jōa tōa 碼, lín lóng kā 定罪 "華" tio̍h 解決 問題 ah sìm?

Lán 講 lín 無 做siáⁿ 貢獻, khah mài 批評 lâng 做 kah khám-khám-khia̍t-khia̍t ê, lí soah leh kóng 原來lán 重視 勞苦 無重視 核心價值,koh sa 敵人 iáu koh 強大 來 kóng 人 做hiah 久 無效, lí 又koh 知ah。 慘!

Lí beh 批,批 hō͘ i 對 mah! mài 開chhùi tio̍h 講 人 "華",chit 款 批評 充滿 複雜ê 思維, 人人解讀lóng 無kâng lioh。 Lí soah koh leh 講人 m̄ 知你leh 批 siáⁿ tio̍h kā 你 mā, kā 你 講 你無 資格。按chia, tio̍h 一直 情緒去ah! Chit ê世間, m̄-nā 台灣人 kap "華" 人,汝 ē 判斷 做 "華", 人 mā ē-sái 講 lí ê 心 有 華毒 ah, 無 ná m̄ 講 是客、是原毒?Lín kám 有 才調 專業 針對 批判? Nā ū 直接 講 ah! 眾人看tio̍h mā ē kā 你 贊聲, o-ló,hō͘ 你 批 ê 人, mā thang 知影 ka-kī 欠點, thang 改進, khah 好ê koh ē 感激--lí 。

Lán 看tio̍h che, li̍h 心肝niâ, 了後 失khùi-la̍t,sit-chì ,koh 斷交陪 niâ... Siáng 贏 siáng 輸?Kám有差?翻頭 想-khiaih, 你 是siáng? 是 siáⁿ-mih 人物?(資格? chia 是 牽 情感資格) lán tio̍h chiah 對重--你?

Che hō͘ lán 深想:覺醒,是人性唯一ê 價值, che 我真贊同, 我mā 真 ǹg-bāng ka-kī 覺醒。Koh, lán leh 想,真正 ê 覺醒者, i 言語 kap 行放 ē  有耐心 kap thiàⁿ,因為 i 真正 覺醒,對 ka-kī ê 覺醒有自信, 所以, i tio̍h是 覺醒本身,i m̄免 一直喉叫, m̄ 免lé bē 覺醒ê 人 ,ǹg 無覺醒者 證明 ka-kī 覺醒ah,ka-kī 是覺者 ah。

Kám m̄ 是用 無盡ê thiàⁿ kap 話語 安慰、說服 lán ka-kī chiah-ê  受傷沉重ê人? 尤其lán chiah-ê 為台語 受傷 ê 人? Lín soah 顛倒 koh kā pa kā 搧, 譴責 i ê khang-chhùi, i ê 中毒。

Sio mā 無好話, 確實 傷人 傷身體!

2017年10月18日 星期三

Do Androids Dream of Electric Sheep?

Lán cho--ji̍t  偷偷á kā Blade Runner 1997 final_cut 看了。 因為 lán 看 tio̍h Youtube 半瓶醋 kap FB 朋友 夏途島 leh 講 起, lán chiah án-ni 想 beh 了解 。 I 到底 有jōa gâu。

chit 幾年,米國 koh 重 phah bē-chió 電影, 其中 sci-fiction chit 類 ê, 有 電腦進步, 後製技術 提升足chōe, koh兼本錢落價 ê 利便 kap 好處, jú 明顯。Tron kap Total Recall góa ìn-siōng khah chhim。

本底, nā 少年時,lán tio̍h ē  真興去 看che sci-fiction ê 作品, m̄-koh hit-chūn lán tih 考大學(實際, leh hui), 無閒、無閒錢 , koh-khah kun-tóe 是性地 iáu 無 chiah 有 耐性 thang 去電影院 看戲。 橫直種種原因。 Ah chit-chūn, mā 退hông ah, bē 愛看 he 假 kah 有 chhun ê 科幻 影戲。

看了, lán ê 感言: 1. 科學設定 bē bái, 2. 探討 siáⁿ-mih chiah ē-tàng 講做 "人",3.  人 kan-ta 有 理智 kap 體能 kám 有夠額? 4. 接 3 kám thang 講 有 sìⁿ-miā?5. 做夢?ē 做白日夢? 6. Android 知影 ka-kī m̄ 是人,sìⁿ-miā ê 意義 kap 價值 tī toh ? In ná ē 想 beh 延長 sìⁿ-miā?

劇情 安排, lán chit ê 歲看無 sáⁿ 稀罕ah, Ford ê 表現 lán 感覺比 tī 法櫃奇兵 khah 有深度,情緒、情感方面。

Nā beh 比較, 應當 ē-sái kā Frankenstein sa 來, in 美國人 信仰基底iáu 是 基督 一神創造論。 被創造 kap 創造主對話 (所以chit 塊 用 replicant, 無用 robot,無用 clone bē bái), 不時出現。Lán也看過 幾ā 塊,類似  robot,生化人 ê 影戲, 也有 歐洲系 ê。 In leh 探討ê 大部份  ē-sái 講  tih 講 "人" ê 資格、人 ê 界線。身體、心理、靈魂, 頭 1 項 身體 lán 人 khah 確定  ē-tàng 做出來, 其他 2 項 tio̍h iáu 無 明朗 ê 進步。不jî過,心理 ê 理智部份,hō͘ lán lâng 看做 是 ē-tàng 處理 ê ah,tio̍h 是 AI, 所以, lán chit ê lâu-pái是 m̄是 ē-sái 講 lán 是半創造神ah leh?

Koh 來, 創造者 ē 愛 i 創造chhoaih ê  無?Ē 是 ē án-nóa, bē 又koh ē án-nóa?
我看 1982版 (1997 final cut) 就夏途島 i 寫ê 點 來回應:replicant(回應者、迴響者 似有雙關)physically enhanced (robot part)with ability of reasoning (human part as known as robot reaction)學做人 ê 過程 1. 故意 反對 "我思考所以 我存在" 的 哲學顴,  2. 作者 認為情感(含 情緒) chiah 是 靈魂 ê 核心 replicant 無 這項 3. 相信 是屬 "推理" iah-sī "情感" leh?

相關ê 語詞, 也是 新詞就是: cyber, clone,robot,android , nā beh 探討人性, mā bē-sài kā yaho͘ 放 bē 記得。 Lán 上課 ê 時 有時chūn ē kā 學生 講che 語詞 ê 緣由, che tio̍h 是 創造文化, chiah 是 文化 創造。

世界觀, 是 Ngôo  Hê-bí tī FB 講 ê。M̄-koh,
Lán 看電影內容 世界觀看無 siáⁿ ē chhoaih。 畫面大多數hō͘ 人 感覺 陰暗、sip-chhî 、黏thi,ak-chak, 噪雜紛亂,對正常人ê 生活 無 siáⁿ 表達呈現, 街á 路 kap chit-má 差不多。有 真chōe mn̍gh-kiāⁿ m̄-sī in  Bí-kok ê, koh khâ bē-chió 漢字。

2017年10月15日 星期日

Tâi-gí、bûn、 súi-khùi

Lán 發現 lán 寫 ê 台語文, kan-ta 順 niâ, bē-tàng 講 夠額 súi。怨妒 人 有châi-tiāu 讀書, kui pún lóng 記ē tiâu?對文字, lán 實在 無 hit 款情感!Hit 款對真言、種子字、聖符,聖言、 聖經金句文字ê 拜服 kap 感動,lán chin-chiàⁿ 無!In 寫ê 大字 khah súi lán mā 無 感動... Chin-chiàⁿ lán 活tī 無kâng 世界ê lâng ê 款。

Chiū 算 真實ê 人生經驗, lán mā 是, lia̍h 要點 記 leh niâ,足chōe lóng 漏 sak ah。佛陀所講 ê 有漏, lán m̄-nā 有漏, 根本 記無 萬分chi̍t。 Che khah早 讀書 tio̍h 考試ê 時,課本、自修想beh 記, 一直 捶頭殼 mā 無效, sian 記都記無。Koh有時 lán mā真歡喜án-ni, in-ūi phái tāi-chì 真kín tio̍h 漏sak。Kàu taⁿ, nā mài 去 kap 別人比phēng,lán ē 記ê tāi-chì, sim-sek 樂暢 ê khah chōe, 算khiaih 也是福氣。

Lán 自 gín-á 時 tio̍h án-ni ah。 讀書 讀了, 大意 lia̍h tio̍h, tio̍h 準 讀好ah, hiah-ê 好文句,súi 句讀 lán 真chiàⁿ無才調 記khiaih。Ah nā 故事 冊, hiah-ê 故事 也 kâng 款, 故事大綱 sa leh,chhun ê hiah-ê 結構,設局 讀 了 tio̍h lóng 放sak 去 ah。

Koh-khah 要緊, 欣賞 hit kóa 設計,修辭ê 能力足欠缺。Iah 是講, lán看輕  he 暗唸 ê 能力,也厭惡 che, 致使 lán  意識 潛意識 lóng 反對 暗唸 記憶 ê 功夫 leh。

讀過 有 印象,文字印象深 無深,描述明 無明,情感表達 通 無通 ,lán ê 知覺 lóng 差不多。  Che kám 有法度 thang 訓練?

早前,lán 是欣羡 人讀冊人足斯文足有文化素養,kài-sêng 對人生真 了解、對人性透徹, lán ka-kī siáⁿ-mih lóng 懵懂無知。 Chiah kín tòe 人 讀 文學書,歷史書、koh hoa̍h kàu 哲學書去, 結局, lán mā iáu-kú 無博士款。 世界文學讀 幾十本 去,斯文 mā bē tiâu身, 人生 lán jú m̄-bat,人性 lán jú 無知。連 文字修辭、文化書寫、意識表達 mā 無 ke bat jōa chōe。致到 lán ê 心肝一直 hiāuⁿ-hiāuⁿ, koh 台灣社會現況 也 使人 心cho 意煩亂。

其實, seng mài 講 台語文 寫 tit súi-khùi, seng kā 語法, 改 端正,語詞  chhōe--tńg-lâi, tio̍h 真 無簡單, nā 有  也 tio̍h真 好 ah。尤其 是語法,台語 beh hông當做 1 種 語言, kap 別款 語言 分別出來 siōng 根基  ê mn̍gh-kiāⁿ, 也 siōng 看 bē 出 問題 ê 所在,因為, 台語 hông 當做語言 來 教育, chiah tú 開始 niâ, ta̍k 方面研究 iáu 無真徹。Koh-khah 嚴重ê, tī 台語發展ê 基地,台語 hông 壓制 kah 強beh 無去。 In koh leh siáu 英語!

生活(文化、商業、娛樂)語言場域 台語漸漸 消失, m̄是流失,是 kui ê 語言環境 hông 取代 ê 現象。Koh-khah 免 講 教育、學術、官方 ê 文書 kap 法律語言,台語 根本 hông 忽略、忽視。台語語法 siōng 尾 ê 防線 也強 beh pang-khiah 廢無khì!

2017年10月13日 星期五

su-siá liâu-tī

最近 lán 連讀 2 本 台灣中文小說, 1 本 因為 作者自殺,tio̍h 是 《房思琪 的初戀樂園》, 1 本 算 好朋友 頭kài 創作出版《錢鴻鈞激情書》。 Lán 發現, in sio siāng beh kā ka-kī ê 人生 經歷 轉換 做 小說型式,也 差不多sêng 回憶錄,ka-kī ê 獨白kap ka-kī 對話, in 1 段 過去人生ê 回顧, 結局卻是 天 差 leh 地 leh。

《房》koh 進 1 步 改編做日記, 總--是 無kā 日記標 kah 真明。Koh 設計 2 ê 人, 1 ê 發生故事, 1 ê 觀察 書寫。M̄-koh,事實 lán lóng 知影 怡婷 kap 思琪 就是作者(我),《激情書》tio̍h 真明白用(我) kā hiah-ê 事件 kǹg 連 leh。

Koh 有 1 項sio kāng: (我) 無 pē-bú, 書內底 lóng 差不多 無 siáⁿ 寫 in pē-bú tùi i ê 影響。 《激情書》kan-ta 四書五經 影響 i,《房》是 中國文學, bē 輸 he chiah是 生 in ê pē-bú。 In án-ni 講 lán 也 是 ē-tàng 理解 lah, 心靈ê pē-bú, 心靈 ê 故鄉 lán m̄ 是 m̄-bat。Koh 來 tio̍h 是  in 重大ê 事件 lih, lóng 無 kâng輩ê 意見, 無 kâng 輩 ê 對話。 In lóng 看 hiah-ê 平輩ê人 bē 起, lóng beh kā in 展 風神 臭iāng niâ ! Che 顯示lán chiah 少年人 ê 人格 ê 裂縫。 然後, 是 對 i ê 環境描述也是 lóng 無,無 tio̍h chin phàⁿ,lán bē-tàng 了解, 無 背景,無 人文、社會、自然、歷史 án-ni ê 人, kám m̄ 是 漂浮 ê 幽靈 leh? Kā hiah 周圍ê mi̍h kap tāi-chì lóng 切離, án-ni kám ē-tàng jú 突顯 人性, iah是 人性 ê 虛hàm?

Lán 讀了, éng-éng 胸坎tīⁿ-tīⁿ,心肝cho-cho, 了後, 回想, 記無 siáⁿ khah 明確ê 內容。 Phah-sǹg lán 讀 了, 無熟,也 對 che kì-tî bái,iah 是 lán 無 斟酌讀, iah 是 siuⁿ 過頭斟酌讀。 Lán 讀 無in hiah-ê 文學人 討論 hit 款 kì-tî。回頭 koh 讀 mā sio siâng。

《房》作者 寫了,i 講 無thang 得tio̍h救贖、無得昇華、無thang 淨化, 總講無 法度 療治 i ka-kī。I ê thiàⁿ-khang 足 疼, i koh 一直 去 kā póe, 去 kā hiau, 去 kā kiāu,傷痕 beh ná ē 好?I 講(後記) 寫 che 驚 "消費" 其他 ê 受害者,koh kā 自尊 看做 失禁ê 屎尿。 Hō͘ lán 受tio̍h  刺激, kài 大,chìn-chêng lán 認為 書寫 chiàⁿ-chiàⁿ  ē-sái 療治 人 ka-kī, ē-tàng 昇華, ē-tàng 淨化, ē-tàng 救贖 kóng。 Lán 看 chit ê 例, soah 感覺 che, chit 款 要求人書寫傷痕 , siàⁿ-siàⁿ tio̍h 是 消費 "受害者 ka-kī"。 Chit ê 結論 sù góa tio̍h 驚。身心靈受傷害,應當 先療治 chiah 書寫, 先救贖chiah 書寫。Ah chìn-chêng hit 款講 有 昇華作用 ê書寫感覺,應當是同理心。無真chiàⁿ 受傷, m̄-koh 體會受傷 ê 人 ê 感受所寫ê。

《激情書》寫ê 人 本chiâⁿ tio̍h 爽、暢ê 心態, 寫了 jú 歡喜, 完全 無kâng 世界ê 感覺。 為tio̍h beh 寫我,i 真 iāng,看 ka-kī 是 好,koh 1 pái 完成 chit ê 足好ê(我),chit ê 作者根本無需要療治,i 滿足,歡喜,i ê 未來 按chia 繼續。《房》卻m̄是。 閱讀人, phah-sǹg 無的確 ē kah-ì 《激情書》hit 款, 自以為是 溫柔,多情,明理 ê 書寫。看《房》, kám 無 "偷siam" ê 心態? I koh m̄ sī 惡徒心理描寫, beh引起lán 同理同情,是 kā 罪惡心 kap 行放 出破,ǹg 大眾告訴社會 kap 依附其中 ê 為師者 ê 醜惡形象 。I 受傷 已經  人格 分裂 做 理性ê怡婷 kap 物質 ê 思琪 ah, 2 人 心靈 lóng khih角去 ah,無作用 ah。Chhin-chhiūⁿ I 寫 ê:13歲 hit ê 教師節, i tio̍h 死ah。 Nā ka-kī seng kā ka-kī  放sak, i tio̍h bē-tàng koh kā i 放sak ah!

Hó pêng-iú ê chheh hō͘ lán tha̍k

讀 《房思琪》chìn前八月 16, i 親身sa lâi sio 送, 當然 也 beh 去 送 別位(張教授、陳老師)。 離開 gún 厝chìn前, tio̍h 講 ah, beh 去 chhōe 張教授, 我 soah 失約。Lán 真正 歡喜 i ē-tàng 出版 chit 本書 晉級做創作者,行入文學 ê 核心。Lán 認為比i 寫ê 論文khah 有文藝價值。是講 i 無 kō͘ 客語 來寫 有khah 可惜 sió-khóa, lán 知影 i 有 chit ê才調。

百幾頁無 2 日, lán tio̍h 讀了ah。內容 講 i kap 幾ā ê cha-bó͘ 人 ê 情感 發展, kap i 自身  ê 成長ê 關係,當然 i 也 kā i 批判 古(中)文ê 意見 寫落去, 古文 chit 項影響 i 真深沉, ē-sái 講 是 i ka-kī 起造自身ego siōng 重要ê 成份。 I 也 真kín 察覺 che 害 i 真重。

Lán 講 藝術家 bē-tàng 無自戀, 你 看 i chit 本 冊, tio̍h 知 i 自戀有夠額做 藝術家 ah。Chhun ê tī chhiau-chhōe 主題  lah, 選用 素材 lah kap工具 ke-si ,koh 有 tio̍h 是 創作方法 kap 技巧。

Tī chheh nih, 行文完全主角(我)自述,hit ê 我, kap 現實 ê 我,大概 差 m̄-chiâⁿ mi̍h, nā 小說ê 事件 人物, 確實i 有 講: bē-sái 講 是 真 iah 是 假, 以免 破害 讀者趣味, 也保持 kap 回憶記錄 ê 隔界。總--是, 讀tio̍h bē 輸 sī 回憶記錄 有影,m̄-koh i koh 有 強調 有ê 是夢境, 茫茫ê 夢,chhiⁿ-chhioh ê 夢,未來ê 夢 lóng tī-teh。

Só͘-pái, 文字寫出來,kap  i 講話, 差不多, 無斟酌聽, 無 hē 心chiâⁿ 聽,  hu hu hu tio̍h 無去ah。 Koh,i 造詞 tàu句 也 無 特別 用力,kan-ta 一直 póe會 講 i ê 事件 lóng 是 自然發生,發生tī 人ê 本性 án-ni。愛 lih, 無互相虧欠、無互相責備、也無 後悔 也 免懺悔, kan-ta 互相包容 互相 允准,疼惜。

(後壁 開始 ... 事實 chit pún 冊 有kā lán 刺激, 叫 lán tio̍h ke 加強反省)
Lán 無 i hiah 自戀, chit 款 自戀 lán tī 金庸 ê 武俠, 日本 ê 漫畫 看kah beh 溢chhiah 酸ah。M̄-koh, kap 鍾肇政 hit 本 saⁿ pí, lán khah 白 lán khah ē-tàng 接受 i 這本。Kha̍p-bē-tio̍h tio̍h 目屎流目屎滴,che in 2 本 lóng 有, lán tio̍h khah m̄-bat, lán kan-ta 知影台灣人 khah chōe 是 苦, 苦也 笑, 叫 苦笑。是講 hit 種 感動 無 用 流 目屎, beh án-chóaⁿ 形容 lán mā bē曉。

講 女性 hō͘ i chiâⁿ 做 cha-po͘ 人, chiâⁿ做 人, chiâⁿ做 1 ê 滿足ê 人,chiâⁿ 做有未來ê 人。 Che kám 是 kap 鍾肇政 ê 意見 有關聯 leh?所謂 ê "永恆的女性" ? 講 tio̍h che lóng 是cha-po͘ 人 ê 真情真性(kap 慾望 ê 差別 sī siáⁿ?) Che lóng 是 人 應該 愛有 ê 自然(也 tio̍h 是 人性)反應? Án-ni kám tio̍h?

Koh 點出情感教育,tī lán 台灣教育體制 lih 完全欠缺,致到 lán 男男女女 kè lóng m̄ bat 感情bē-hiáu 處理情緒 。人kap 人 中間無學習,也 bē曉 án-chóaⁿ 互相對待, 互相疼惜, 尤其是 beh 談男女感情 ê 時chūn, che iū-koh hiah-nih-á 要緊 hiah-nih 必要。I chit 本冊 ê 事件 卻是ná  感情手冊, ē-sái tāi-seng ke 了解, ke 認bat,感情發展, 肢體動作表現 leh。當然, i m̄ 是 交友手冊, jú m̄ 是 睏人手冊。

結構來講,ta̍k 篇 無 sio 連sòa,m̄ 免 照順序 讀,ē-sái chhìn-chhái 選 chhìn-chhái 讀, 應當差  bē kài 遠。唯一連續 ê 線索 是 主角(我)。Che chit-má soah 是 優點, 人無愛, bē 慣勢 讀 長篇文 ah。

Lán 看 tio̍h 慾望、情感、感情 人人lóng 有, che tio̍h是共識, tio̍h 是 對話 ê 基點, koh 來 是 beh án-chóaⁿ 對話。不倫、婚外情、婚前身體關係 也 lóng tī i chit 本冊討論在內。 Chiah-ê 正正 是 i hiah-ê 四書五經 hō͘ i ê 束縛, 也 是 hō͘ lán 台灣 人ê 束縛, tio̍h是 i 激情 beh phah 破, beh lòng 斷 ê 要點, hō͘ lán 台灣人 恢復 做 人, 做 真真正正 有人性 的人。

2017年10月9日 星期一

Pâng Su-kî poe̍h kóng

中秋tú kòe,iáu 真 hip joa̍h,日頭 已經落海, iáu 有 31度,聽講 tit-beh 欠水ah。Lán kàu in hia, 風起, 涼涼。

Tòe 阿芬去 hông 請。 In 人leh 烘肉 聚會,lán 去取chia̍h 取lim。In 人來客去, 話東話西, 聽起來 lóng 家庭 和樂圓滿 ê 故事。風吹 涼涼, 想講 lán ka-kī 當時 thang án-ni-siⁿ 靠俗歡喜leh?

-----------------------
好朋友 Ahim in 母á,chō-ji̍t 過身ah。願上帝阿爸父保守in 全家。

Pâ pài-jī 醫生講,ē-sái 拔管ah, chit  2 日á teh 訓練 i 自主呼吸, tio̍h 是 ka-kī 喘khùi, 免 靠呼吸機器, 算 khah 好轉ê 意思。 自主呼吸 訓練, tio̍h ná sêng 中風 ê 復健, m̄肯 忍疼吞艱苦復健, iah 是 復健 bē 好勢, 身軀hit 部份 機能tio̍h 失效ah 。 拔管 khah 嚴重tio̍h 是, 人 nā bē 喘khùi, 無 jōa 久tio̍h ē 過氣。Che lán 自前tio̍h 有 思考ê問題。 在來問題關鍵lóng 出 tī i 本身 身體 kap i 靈魂。

I 中風了後, tio̍h 足失志, tī 厝lih ê 時, m̄ 願 復健, 哀苦哀thiàⁿ,hoah bó͘ hoah kiáⁿ。 Gún bú-á ka-kī tiòng-hong 3 pái, lóng ka-kī  復健 kah ē 行 ē 煮食講。 M̄-koh, chit 時 也 因為長年糖尿症, chiàⁿ kha  剁 1 koe̍h khì, hō͘ gún pâ hoah kah 心狂 人bē 爽。 連帶, 厝lih 做伙tòa ê 小弟小妹, 也 bē 堪得,chiah 姑不終 送 安養院。 I 講tio̍h jōa 好聽leh, 講 無ài hō͘ gún 麻煩,叫gún mài 煩ló i ê tāi-chì。

I 去 hia 也真正 ná tòa kah 真自在, kap he 護理人員 有講有笑。Lán 去soah 顛倒生份。Bóe-á 漸漸 話句 jú 來jú 少, 過年過cheh, lán beh the̍h siáⁿ 去, i lóng講 m̄免。 Kan-ta ài gún bú-á khì,m̄-koh 實在chin bô 方便。Kàu gún bú-á 過身, gún iáu m̄敢 kā i 講。

Téng pang, gún 阿伯 過身, 叔伯阿兄講beh 叫i 去, i mā 驚 費氣麻煩 mā m̄ 肯, hō͘ gún hit ê 阿兄 足鬱卒傷心。 Lán ko͘-chiâⁿ 也無法tit。Taⁿ ōaⁿ i 重症,阿兄 un-nā 足關心, 有時lán 感覺 lán 足不如 叔伯阿兄。 是講, lán leh 想,人 1 世人 lóng 孤單生存, 有緣tàu-tīn, 做 ang-bó͘, 做 pē-kiáⁿ, 也 無 的確 thang saⁿ 陪 saⁿ phōaⁿ,ngī khiú 做伙 顛倒 ē 無好尾 khah chōe。Lán 體認 pē-bú in 無論如何也 過in ka-kī ê 一生ah, he lóng in ka-kī ê 性地、脾氣、選擇、意念、堅持, lán 1 sut-sut-á  也 改bē tín 動。

有sī lán 幼年, hō͘  in 疼惜、照護,hō͘ lán tih 茫茫人生ê 起頭 lih 有 kóa 幸福ê 享受, lán 深深感受也深深感激在心,koh che 也 pìⁿ做 lán 人格ê 1部份 , hō͘ lán ē曉去 照護別人, 疼惜別人。

Bîn-á-chài,tio̍h ài 趕轉台北, chiah thang 知影進一步 ah。 難免,雖然lán 理智了解、明白, che 一切進展,心iáu 是茹亂。

有時lán 足ǹg-bāng 上帝 kā chit 杯phâng 走。是講 lán m̄ 是耶穌,苦湯 tam--2-3-pái ah, lán  tio̍h 慣勢ah。 Kap 以早 iáuleh 學校 讀書 sio kâng,苦, 有時苦中 ngī 取樂, 發現 jú 苦。Lán 記tî 也 bái, 酸甜苦澀,好bái,  phang 臭, lán liam-mi tio̍h 無 siáⁿ ē 記得。Án-ni m̄知是 幸 ia̍h 不幸, Lán 感覺 好ka-chài。

----------
Lán kā 阿芬 講, 網路有人講 《房思琪》是反殖民書寫,i 無同意。Lán 只好訂 《房思琪》轉來讀,看到底 án-nóa。

M̄-koh chit-chūn chit 種心情讀 che 真正bē 好勢。Lán 開始讀, 讀 四分一, 斷站。想起 三毛、邱妙津 kap  陳燁。 邱lán 完全 m̄ bat, i ê 冊lán 也 讀 bē 落去。三毛 kap林 lán tī 電視 看tio̍h in 本底活,ē 講ē 笑, 無jōa 久 死。陳 帶先天症頭lán bat 親身見過, 講過話,無感覺i siáⁿ koh-iūⁿ, 無jōa 久 mā sī 死。 Lóng 為 情 自殺。
------------------
Lán m̄敢siuⁿ 講, 驚 ē 陷tī 檢討 "受害者" ê 角度。 M̄-koh,lán 摸ē tio̍h ê 資料 kan-ta chit 本冊 kap 網路 影像, 文章。Koh lán 無法度 kā 冊lih ê 主角 kap 作者拆離來 讀。Án-ni,lán 言語 ê 五四三成分真驚 ē oh póe會。

總--是,lán 含苦讀了ah! 讀了無 救贖, 無昇華,鬱悶bē 得消tháu!Lán 知影 檢察官 撤消案件 ah。 事實 當事人已經過身, in 加1 事 不如減 1 事, koh m̄ 免 去 chhek惡tio̍h 官廳 iah 是 社會 惡勢力。也 i ê pē-bú ē-tàng án-nóa? 發 幾篇 聲明, pháng 有夠額 ah,m̄-koh tùi siáng 夠額?Lán kám ē-sái 出chhùi? iah 是出力?反殖民leh? Kám 有要緊? Ta̍k 年 有 hiah chōe 有知無知 少女(少男) 受害, chit ê 社會 也無 sáⁿ chùn-būn, ná 小燈泡 事件。 Che lóng 是lán 社會烏暗hit 面ê tāi-chì phah算 oh 講。

M̄-koh, 蕭曉玲、郭瑤琪 、陳水扁案leh chit 款 社會司法指標案件, che 是白明chit 面, kàu 最近 世大運 陳俞璋 台灣旗案, 在在顯明 人格 kap人權, tī 中華民國殖民體制 lih 根本iáu無 任何實質ê保障。

In leh 講 民不與官鬥, 疑, 我 ē 記得是tó-páiⁿ neh! 讀書 人 讀kah khong去ê 款。

關係 chit 本冊, lán 應該先 kā 當作 fiction、novel 來讀, kā 作者捨離。M̄-ku, 真實比小說koh-khah 刺激、koh-khah失常。人 tio̍h 有法度 kā lia̍h 大綱出來。

1. Tī 書寫 lih, 文字 i 表現 靈魂離開肉體, lán 確實 感受tio̍h。Hit ê 思琪 自 13歲 教師節了後,發生ê 任何事件,i  lóng 無tī-teh 現場, 參與 tī hin ê kan-ta 是 一直大漢ê 肉體,i 講 hit chūn tio̍h i 死 ah。 M̄-koh,lán ē-sái kā che 講做 i ê 修辭,因為究竟 i koh 活 5 tang, i ē-tàng 假影為 愛活得真實(lán 感覺 愛 ná ē hō͘ 人 kan-ta 痛苦?), iā in-ūi koh 活 5 tang,i 講 i 活tī 異世界(án-ni 苦對toh lâi?), i jú 活  khioh jú chōe 痛苦, kàu 累積 夠額 tio̍h 行對真正ê死亡(siáu khì)去。

2. Lán 感覺 i描述出來ê 世界 siuⁿ 單純 ah lah, iah 是i 已經無法度感知 真實世界leh?Tī i ê 人生 i kài-sêng kán-ná 看 tio̍h i ka-kī, i ka-kī kap 李國華,i kap 文學(lán 感覺 i ê 文學  kan-ta 是 i 駛性地 ê 路用 iah sî 性質 niâ ), 李國華kap 文學, chhun-ê lóng 是 世界另 1 面 án-ni。 Án-ni ê 世界 kài 恐怖neh!Lán 看bē tio̍h 任何光明。 Che tio̍h 是 lán 講ê 無能量狀態,當然無正能量,chhiūⁿ i 寫ê "不是救贖、不是昇華、不是淨化",  Baudelaire 也hō͘ i phah 無話 去。Lán 看也 m̄ 是 負能量, i 講 m̄ 是恨, i ǹg-bāng ē-sái 恨, lán 也 án-ni ǹg-bāng。Siōng無 恨 ē hō͘ i 有行動 ê 動機,chhiūⁿ 郭曉奇 ē 行動, 落 jú 深, 也ē-sái 反抗(雖然無效)。

(Lán講 i 是 hō͘ ka-kī ê "愛" 淹--死, hō͘ ka-kī ê "愛" chhui--死, án-ni kám ē hông kiāu hông chhoh? ) 思琪對怡婷ê 愛,對 伊紋ê 愛, 有 siáⁿ  實質行動?顛倒頭看 mā sio-kâng。 In ê 愛 思想 真進步, 真活動,愛 ê行動卻是無 lám 無ne, lóng 完全 被動式! Che 真可悲 可嘆, 也是 教育體制下ê 產品。 Thèng-hāu 老師 hō͘ in 標準答案,雖罔 in 討厭 pē-bú hō͘ in 世俗 ê 答案, koh-khah 優秀早熟, 竟然, 總也行 bē 出 ka-kī ê 路。

3.思琪 bat kā in 母á 透漏,in bú-á 是chit ê 殖民體制下ê 社會母親ê 象徵,隨 kā i koat loh, iah 是 kā i chhi̍h hō͘ bē 喘khùi。I 講 in 同學 kap 老師 leh 行。 Che lán tī 網路有看過, 越戰 ê 故事,hit ê 也 自殺 ah。

4. 出破 別人 ê 慾望, chit 款 m̄-nā 悖德 koh thái-ko ê 慾望, 文學的寫 chhoaih,kám 有 美感? Lán 知影 暴露ka-kī 慾望 ê 作家 bē 少, 地位也 hông 足肯定。 Ah chit 款 leh? Lán 險險 讀 bē 了, chit 點 pháng 是因素之中。 In 悖德 描寫 是 teh 講 社會 落伍,bōe 進化, 失 人性。 Ah chit 本ê 悖德 soah 是 落伍、bōe 進化 sit 人性 ê 殖民地行放, chit 種行放描述,文字koh-khah án-nóa súi-khùi, 典故koh-khah án-nóa 深刻,  lán 也讀 bē 出 美學感,連 暴力美學都無。

Kám ē-tàng 講李國華 kap in hiah-ê 同事 kap 蔡 是人性 ê《惡之華》?

5. 原來,Lán 感受 bē tio̍h 美學ê 底蒂tio̍h 是, 李國華虛假 ê 文 kap 愛,用知識 合理化 包裝ê 斯文kap 愛情去欺騙 天真、單純、hē sìⁿ命真ê 愛情,chit 款 行放 實在 使 lán 艱苦 bē soah。完全 是 i 1 人 ê 慾望,而且 自開始 tio̍h 是邪惡ê慾望,chit 項是 真, 機關巧變 koh 真有對人ê 知識, 了解人 ê 弱點, sa 去 利用。思琪 用sìⁿ命 ê 愛情,落lo̍h chit ê 吞chia̍h 人羅網。 應該講 社會羅網早tio̍h 設 好勢, chit ê 老師人, 無 教人 án-chóaⁿ 應付羅網, soah 利用 chit ê 羅網 害人, koh 利用 chit ê羅網 thang 脫身。 政府體制(法律)、社會文化 chiâu sī chit ê 羅網ê 經 kap 緯!

6. 郭曉奇, 因為 新ê 受害者也就是思琪 出現,hō͘ 李國華 按小公寓趕出去了後。Soah ka-kī 去 亂交, 亂chhōe 人 相幹,,kā 思琪看做敵人,koh tī 網路公佈 李國華, 也 失敗。 一直 kàu 收tio̍h 李 國華寄 hō͘ i ê 思琪毛蟹相, i ê 心態 sī án-chóaⁿ 變? 值得lán 探討, m̄-koh 資料kài 少。

受害者 sio 爭sio phah  極 ǹg-bāng 得tio̍h 加害人垂愛 ê 眼光。 Iā 是kài 恐怖, lán 台灣人 普遍 也是án-ni-siⁿ ê 款式!


結論: 房思琪重傷 了 ka-kī 插管維生, 拖磨 4 5 tang, 了後, i ka-kī 決定 拔 sak。M̄-koh, 插 入去 ê, tio̍h拔 bē --出來ah, 拔起來,i tio̍h 註定死期 ah!李國華 tio̍h 是 害i 重傷 ê lâng soah koh假做醫生, 假影 仁醫 kā i 醫療 ,kàu 現出真面目  tu̍h 最後 1 刀---

延伸:林奕含  〈進學篇〉
---

原來 涼涼, leh 鬱雨, koh 無jōa 久, 開始滴。日月潭 相疊 hit 9 隻 石水蛙, 走7隻出來 ah。
Lán chit-chūn 發覺 落 tī 話語 lih,beh 表達 情感 發洩情緒,好ê bái ê,歡喜ê 憂愁ê,憤怒ê 清閒ê 等等,卻是無夠額thang 用。 莫怪, in kha̍p bé-tio̍h tio̍h kō͘ 譬喻,用 che 比he, 用 sêng che sêng he leh 講話,lán sa 無 sáⁿ 有。 M̄是 lán 無才調抽象,感受情感, sī lán 罕得用, gâi-gâi,gâi 久soah 失功能 ê感覺。 Lán 欠缺 情感教育,情感詞彙,思想 chiâu 是觀察客觀事項,描述,比較論理,分別真假án-ni。人生 缺 1 大半。

2017年10月6日 星期五

goe̍h siōng îⁿ ê ji̍t



月 siōng 圓 chit 日, lán 心 soah 茹亂。 心 但茹亂, lán tio̍h m̄ ài 講話,ut leh,lán 話語 tio̍h ē li-li-lak-lak,iah 足chōe 台語詞lán tio̍h phah-m̄-kìⁿ 去。

Pháng  有人 替lán可憐。 Lán sī-tōa 操心勞苦 超過 4 分 3, siōng 尾 ê 日子, 清閒 無 幾日, 身命病 tio̍h piak ah。 Lán beh 奉待 in thang hō͘ in 過 好日 也無 jōa chōe 日, 又閣 苦頭 苦尾。 In心念 又閣 驚 勞煩 gún chiah-ê sī-sòe。 Haih!何mih 苦, 久病無孝子, gún tau bē lah!Lín ná  hiah 無信心 leh?!

Lán 自gín-á 時, tiāⁿ 看 tio̍h 街路頭, 有he 老人 hông 趕出門ê。 事實, lán 無 看tio̍h leh 趕ê時, lán 看tio̍h ê 總是 in 已經 leh 街路流連 ah, án-ni lán lia̍h準 he tio̍h是 leh 連回。Gún bú-á 也án-ni tiāⁿ kā lán 警誡, lán 幼chíⁿ ê 心肝 hiah-nih軟, ná ē  無 聽chhùi leh?
Lín 堅心苦勞, gún  lóng 有 看tio̍h ah, tùi gún 溫暖牽成, gún 也 絲絲 入心 ah。 人 ē 互相 ah, gún 幼 lín chhiâⁿ, lín 老換gún 照顧, 理所當然,lín soah 顛倒 leh 客氣 客tak, gún sī-sòe soah mā m̄ chai tio̍h án-nóa 好。

Lán 知影 i phah 算 tī 前半世人 tio̍h kā 福氣 用了去 ah!前十幾日á 拜五(9月15日),開學chìn前,pâ 又閣出tāi-chì, hō͘ 中英送入 樂生ICU。 插管,講 因為 感冒, 引起 肺積水,khùi 喘 bē 起來,人 昏迷。Àn 肺內底抽水出來, koh 有 發炎,驚 感染, 所以有 注藥, phah-sǹg 是 抗生素。 Lán 隔日 拜六,去看 有 khah 好--sió-khóa。 總--是 bô-thang 樂觀。 無樂觀ê 原因主要sī i ê 態度。Kàu taⁿ, 2 3 禮拜 ah,聽講 下禮拜一, ē-sái pak管 ah。 情形 也 無 確定。Chìn 前 雪 煩惱,操心 ko͘-chiâⁿ lán 去看,lán kan-ta khì khòaⁿ hit chōa。 Kàu chit chūn lóng 看 LINE 了解進程。淑,chit pái 也 開始煩惱 ah。

Lán 知影, chit 款症頭 chin bái, 尤其對老人,  久m̄ tín 動 ê 人,身體機能 漸漸退化, khùi 無法度ka-kī 喘,送醫也是拖niâ。 插管抽水 送 sàng-sò͘ kàu氣切 tàu 管, 病人艱苦, bē tàng 講話 表達意見。Lán 也m̄ 知tio̍h án-nóa 決定。 Chō日 Seng--á 講氣中英 看無人,chiah 知影 hông 送去 樂生, 有siū-khì, che lán 真正也 m̄ 知 ài án-nóa 做khah tio̍h。 Kan-na 1 日 過 1 日。

事實,醫院ê處理 總 khah 專業lah。 Lán tī hia siáⁿ tāi-chì 也 無才調插手、喢話。親人中間也討論, 也 煩惱, 也茫茫渺渺。 Lán認為 人ê性命 lóng tio̍h ka-kī 負責,也 tio̍h 交hō͘ 上帝,lán 祈求 上帝保守 in ê靈魂。 人kap 人 ê 親疏,lóng sī 孤立ê關係, 也 lóng m̄免去強迫別人符合lán ka-kī ê 認知 kap 情感要求。親人也是 chit ê 原則。 Che kám 代表lán chin 無人情? 不孝?Lán ê 認知án-ni,對i ê 態度是盡量順i ka-kī ê 意, 親人 mā 是。Nā 自然界流程 án-ni, lán 無必要 強阻擋,親kap情 也 無一定必要 表現hông 看。

Lán kin-á-ji̍t tòe 阿芬 kàu 南化中坑。FB 朋友 講:kè是 老人。 Tio̍h, 活動 來-ê,kè 是 老人 ah。是講,nā 算做 拜五,上班日, 中青年確實 tio̍h 出外, m̄-koh, chia 農村, 上班? Koh 中秋 chiah 過, 日頭雖漸漸短--來, iáu 是 熱 kah hō͘ 人kui 身軀 bē 爽快。


Lán 過 玉井 南化街á 走20乙, ē thàng 左鎮 hit 條, soah 走 過頭,kàu 西埔 koh 去, 阿芬有看tio̍h 左鎮交界, chiah kín 翻頭, 果然 tī 南天宮 hit 位。 Lán kàu 位ê 時, hiah ê 兄姊 lóng tī hia ah,淑慧小姐 鼓舞, 人人坐椅á 運動。


Lán cha-hng 開破 現代人 1 kóa 問題 hō͘ 學生聽。三、四歲á gín-á chai tio̍h hông sàng 去幼稚園,kap pē-bú thiah 分離,有夠 可憐,kap pē-bú 關係都 iáu-bē 建立好勢 leh, tio̍h koh 去 kap chhiⁿ份ê老師 iáu koh ū 其他ê gín-á tàu-tīn 生活。此去,一直kàu 出社會,學校 ê 生活變做 1 日 內底時間siōng 長 koh siōng有精神 kap siōng 要緊ê 部份,家庭 leh soah chhun 食 好料 kap 睏 ê 功能 niâ 。 莫怪, pē-bú kiáⁿ-jî 關係 bái, 兄弟姊妹 mā 無thang 好,  siōng 明顯 ê 人格影響tio̍h是 人人無誠信。M̄-koh, che 無人 甘願 iah 是 佮意。

人 tī 家庭親人感情bōe 穩定, bōe 好,去外口 kap 朋友五十 mā bōe 好, 無誠信, siáng ē 好 ?Ka-ki mā m̄ 知 án-chóaⁿ ē án-ni-siⁿ,kan-ta 苦悶 無tè tháu。Liáu-āu, 青春期 holemon 發動, liam-mi tio̍h 結做堆, 甚至 結婚 組新家庭, 生gín-á , mā iáu 無誠信, 所致, 無 jōa久 tio̍h 離緣。 Án-ni,beh chhōe 人 做伙 soah 無 能力 建立親近 ê 關係, 致到 苦楚 kui 世人, koh 遺傳 hō͘ i  chhìn-chhài kap 人生出來 hit ê 幼嬰á, án-ni 惡性循環。

無結婚 kám tio̍h bē 受chit 項苦? 無誠信 kui 社會lóng thòaⁿ kah, lín beh 走閃去 toh? 莫怪,妙禪 hiah 興, 人人敬愛seafood,顛倒親chiâⁿ 朋友ê話 聽 bē 入心。 Án-ni!

Ah beh án-nóa phah 破 chit ê循環?  唯一, tio̍h 是 ài 學習真知識, 察覺 ka-kī ê 處境,困境,走chhōe 出路 lah! Nā 無 真正 生活 khah 輸 豬á!Seafood he m̄是真知識 heh! He kap 迷幻藥 khah sêng lah! 食久 食 siuⁿ chōe 頭殼 ē 破khang , koh ē kiu, 膀胱mā ē kiu。

Lán chit-má 所做ê一切 lóng ē 影響 lán ê 未來, 汝beh sńg 電動, beh tuh-ku beh 放空,beh 學習, beh 精進,lóng án-ni, che chiah sī 業karma lah。

Pâ ê狀況, lán 有ê 看有, 有ê m̄ 知, koh bē-tàng 講話表明 che chiah 是 lán 為難ê 所在 ah!講起來, gún pē-á-kiáⁿ 情份 mā 一言難盡。兄弟姊妹 中, lán kap i  算交陪siōng 久,看 i 青春 kàu hiông-hiông 中風 kàu taⁿ。 頂pang 講 i 實在thiàⁿ kiáⁿ sioh kiàⁿ, lán算做 i thiàⁿ siōng chōe,i  leh bòng(chin hàm ê tāi-chì) 也 知影 siōng chōe, lán 有時ē 感覺lán 了解 i, 也ē-tàng 體諒 i,感激 i。

2017年10月4日 星期三

Tiong-chhiu hoán-séng kám-giân

Kàu taⁿ, lán 做人老師也 足chōe tang ah, 如今 jú 來soah jú giâu-gî ka-kī ê 行放kám 有 老師人ê 格 iah-sī 質?尤其, 幾 ā年ah,學生普遍無leh 要緊學校ê 學習ah,睏、hôe 手機á、sńg 電動 lóng 比 聽lán 講課 khah 好。Lán 看tio̍h 也 無火氣ah, kan-ta 憂心藏 tī 心肝頭 niâ。Iā án-ni,社會 iah-sī 學校當局 lóng ē 要求 老師 ài 變竅, ài 變猴弄, nā 變無súi-khùi, iah是根本變無lián, tio̍h lóng kā 學生學習責任 tu tī lán ê 肩胛頭。 有幾ā回,lán óa beh 10 ê 博士老師,為tio̍h 1 ê m̄ ài 讀書 m̄ ài 上課ê 學生gín-á khui 會 檢討 老師管教 siuⁿ 嚴、 課程內容 siuⁿ 難。Siūⁿ  tio̍h kám bē 使人 iàn-khì leh? Koh 有he 學生教學評量烏白寫, lán改進報告tio̍h寫bē 了。

Lán 社會人算是bē-bái, 看 tio̍h 老師人人真 ē曉 敬重,是講 m̄ 知leh 敬重 sáⁿ hòe, kap lán chōe-chōe 人 拜神拜佛 kâng 款, khah 大面 giâ 香tòe 拜 niâ。 而且, koh kan-ta ńg-bāng 神明 ē  tiám-tîn 保庇, lóng 無 leh khòa 念 i 神明 對重ê 精神生活。

我bat 問過 gún 親身老bú, i tio̍h 是 án-ni。I 也算做 台灣cha-bó͘ 人 ê 典型代表, 8 9歲 分 hō͘  gún A-má io,pún-chiâⁿ beh kap gún A-kū sak 做堆, m̄-koh in 兄妹情 贏過 pē-bú 意,chiah ē 嫁gún pâ, chhiâⁿ gún chit tīn gín-á。

8 9 歲, hit 時 chng-kha 所在 ê gín-á 有ê 早 tio̍h ài 款 kui 家 ah,所以, 有 bat 事 ê, gún bú-á 照講 人 無leh gōng,thài ē m̄-bat leh。是講 in chhin-siⁿ pē-bú 家境實在 bē 講tit, 分--人了後, 也 bē-sái koh 來去。Lán án-ni 想, 看 tio̍h 8 9 歲 cha-bó͘ gín-á, pē-bú kìⁿ bé-tio̍h,lán kám-bē 心肝頭chiâu 酸 leh?  Kap pē-bú 拆離, siáng ē 堪 tit! Án-ni tùi i 影響, kám bē 1 世人 ?Koh pun--人 m̄-sī 去做 小姐人á lioh, sī 去做奴kán lioh。Só͘-tì,lán 一直認為 i 心理 ê 傷痕 早tio̍h 變做 khih-khiah, chit ê khih-khiah永遠 bē 好,人永遠無 thang 爽快,án-nóa 補也補 bē tīⁿ,che 也 éng-éng 影響 tio̍h gún chiah-ê gín-á。

Só͘-í, i 國校三年 tio̍h 無 koh 入學園 ah。I bé-á tio̍h kā ǹg-bāng lóng hē tī kiáⁿ-jî sī-sè 身軀。 I bat 講 nā i ē-tàng, i beh 有冊讀kah 無冊,ta̍k 項都 beh 贏--人,鼓舞 gún 人人盡量讀,m̄-koh gún pâ tio̍h 無 án-ni 想。Gún pâ khah kah意 人生輕鬆度日 tio̍h 好, m̄ 免 kah 人 爭siáⁿ 名聲,成就,也m̄ 免ūi tio̍h 金錢相爭kah 流血流滴。Gún hō͘ gún bú-á 影響khah 大,也是gún pâ 愛樂暢ē 關係。

Gún pâ 賭 飲, nn̄g 項 無 chat 無chè, iah 嫖 góa tio̍h m̄ 知,bat 幾ā pái, 半暝á, gún bú-á 挖我起來 陪i 去 kiáu 窟 lia̍h 人,有時, tio̍h koh 去 路頭 扛人。 Tì-kàu, gún bú-á 怨嘆 1 世人。Kàu 過氣 ,chhùi to͘ m̄ 願 原諒gún pâ。是講, lán mā giâu疑,i chiah nih chheh gún pâ, ah ná ē gín-á siⁿ kah 7 ê leh? 事實講, gún 爸 bòng bóng bòng, tùi gín-á koh 極有量 koh thiàⁿ惜,chit點 應該 是in nn̄g-ê ê 共同點。

家內事講 chiah chōe。 Kàu chia先chhé。Lán 是beh 講,尊師ê 觀念 kap 態度 lioh。 Lán nā ē-hiáu 尊師, tī chia 算做是人格ê優點之一。Kui ê 社會lóng án-ni 教示 lán,m̄-koh, lán 警覺tio̍h, lán 自 入學校開始,kàu 離開 學校, kám bat 讀過 "尊師" ê 課文leh?

Lán 想無, phah算 是無。Ná ē 無 he to̍h 真怪奇ah!也lóng bô 講tio̍h siáⁿ-mih gâu人, 是受 tio̍h siáⁿ-mih 老師 教育khan-khioh-ê, ná ē án-ni lah?Kan-ta 叫lán ài 尊師, soah lóng 無leh 講 án-nóa tio̍h 尊, chun ê 理由 leh? 免理由,一日為師,終身師, kah 奇!

唯一講tio̍h 孔子公, iah是 韓愈 寫 1 篇 "師說", 內面 lán kan-ta ē 記得 講:師者,傳道授業解惑也。 講án-ni leh 講, 也 m̄ 知i leh 講 ê 道、業、惑 是sáⁿ!

Ka-tī 無ê, kám ē-sái hō͘ 人 leh? 師 ka-kī kám 得道 ah? Ē-tàng 傳siáⁿ-mih 道 hō͘ 學生 leh? In m̄ 是講 道可道 非常道... Ka-kī  iáu無得道,beh án-nóa 傳?授業 mā sio-kāng ah,吾不如老圃、吾不如老農,beh 授 siáⁿ 業。 經濟學大師kám ū 才調 教人 thàn 大錢?解惑 koh jú 淺明, 做老師ê 人 疑惑也是 kui 山phiâⁿ, 自身ê, 家庭ê,社會ê,國家ê,差不多無 1 項 有才調 解惑 lah!

Án-ni 講起來,到底 老師是 sián leh? ài 做sáⁿ? 孔子公講 三人行必有我師, hit ê 師 是 sáⁿ?


thâu-mn̂g phòa-pêng

有1 ê 人, 頭毛 落kah chhun 3 ki, 有時 人ē kā i khioh笑講, chhun 3 ki niâ  ná m̄ 總 剃 sak khah kui-khì。 I 笑笑 ìn 講, 3 ki 留leh, 我 ài 梳 tò-pêng tio̍h 梳 tò-pêng, ài 梳chiàⁿ-pêng tio̍h 梳chiàⁿ-pêng lioh, kài sù-sī lâng sóng。

有 1 日, 1 ê chok-gia̍t 人 起意, soah kā i 中ng hit ki 挽 sak, 想講, 看你 koh án-nóa tò-pêng, chiàⁿ-pêng 梳。 M̄-koh 人 i 講 án-ni 也是好, chit-má ē-sái phòa-pêng 梳 ah。

2017年10月2日 星期一

ti thian-bēng

Lán sa 手機á 來, sńg 無siáⁿ 路來, m̄-koh,lán khah bē 嫌講 手機á 無好,設計bái,人機介面 差, tio̍h 是 真 自然 bē 嫌 溪e̍h koh oan lah。 Che sī 對 科技 投降ê 心理, 想in sin 科技, sin 發明 , in tio̍h是 足khiàng 足 進步, lán ka-tī bē-hiáu, sī lán ka-kī 落伍,ka-kī ē 想講 m̄ 通講 khah bē落氣。 事實, 無的確按呢siⁿ。Gún 同學 tio̍h 有人,10數年前 tio̍h 嫌講 Windows 系統 ná m̄  chhi̍h 1 ê key, i  tio̍h ka-kī an-chng 好勢ah leh? Lán hit-chūn sim-lāi hiâm i pîn-tōaⁿ m̄-khéng ha̍k-sip. Taⁿ chiah 知影 人是天才, 問 he 是 表面話, 下底 leh 想 khah 進步ê mn̍gh。

確實, 科技ē hō͘ lán 感覺落伍,soah bē 記得, bē 去想思考、議論, 科技終極目標也是服務lán 人 ah, lán 人 chiah 是 主體, chiah 有永恆ê價值ah。 是 án-chóaⁿ, 科技進步 lán tio̍h kā 人趕走leh? 制度、團體也相siâng,家庭、學校、工商活動、 大kah 講國家、iah 是 國際組織也lóng 是。Lóng bô 應該因為i án-chóaⁿ 大 án-chóaⁿ 進步,tio̍h kā 人 chit ê 主體 看輕。

講起來, lán ta̍uh-ta̍uh-á ē了解 孔老 kiáⁿ, i ē tī 50歲 講 i 知天命, hit 時ê sim-chiâⁿ ah。 窮實, 天命 tio̍h 是 ka-kī ê 志向 志氣 niâ, i 50歲 知影, 算 siuⁿ 慢ah, siuⁿ òaⁿ ah。 Lán kám 知影 ka-kī ê 天命? 日本ê 動畫 kap bàn-kah  tiāⁿ-tiāⁿ 出現 chit ê主題。

知影了後, kám 免行動實踐? Ē-tàng 承受jōa chōe 失敗 打擊 iah是 冷水chhiâng leh? Lán cha-hng 頭pái 見tio̍h 史明 本人, i 號 史明 pháng ū 2 層 意義:第一, 台灣人 ài 知影ka-kī 台灣ê 歷史, 讀 hō͘ i bêng,第二、kā 台灣歷史 póe會 hō͘  i 明 也是 i ê 使命。本名 施朝輝, 今年 100 歲ah。Chhùi齒 lak 了了 ah,講話 無利便 ah,lán iáu 聽ē chhut i 頭腦思路 iáu-koh 真 清明,台灣tio̍h 獨立, 理念意志堅定。

Lán tī che 台灣歷史nih,茫茫渺渺 beh kàu tī-sî leh? 老 O͘jisang 講: 1. 理念 ài 清楚、明白、堅定 2. 人ài 有 熱情, 有行動 3. tio̍h ài 有活路ê 戰術、戰略 4. 個人 ài 有修養,tio̍h ē-hiáu 反省,ài 讀冊,ài 學習。 Che lán 知影  thài 少人 做 ē kàu lah。Ah nā lán ka-kī, lán ê 理念都 分拆 bē 好勢 ah, koh leh 講 孔子...

Chit pái 算做lán koh 1 pái kap 心靈ê 大人 當面 相見。 Ta̍k-pái, lán lóng sa 無話 thang kap in 對話。 Lán 知影 有對話 chiah 有 交流, 有交流 chiah ē 共鳴。 雖bóng,lán 也有台獨建國 ê理念 kap in 連結 , 總--是 lán 總 感覺 ka-kī tio̍h 是 Yeats 詩 lih 所講ê hit ê phah石 ê。

是cháiⁿ-iūⁿ-á, kā 責備ka-kī ê 心理活動 擋 tiām 放 soah, chiah 困難leh? Pháng 有 1 項因端, m̄ 肯,lán-si 學習 新觀念、新知識, 目bē 光 看bē 深 、想bē hn̄g, gâu 怨嘆niâ。Nā gâu 怨嘆 tio̍h ē 失志無khùi力,精神也 tòe leh ià-lán。Che bái。

hiān-si̍t

      Sì goe̍h cha̍p-la̍k, lán thàu-chá ba̍k-chiu peh kim, oa̍t-thâu khòaⁿ piah téng ê sî-cheng, cha̍p tiám cha̍p-gō͘ hun, chhoah chi̍t-ē t...