2017年10月27日 星期五

kè-ōe

N. Mandela 講siáⁿ?I walked out the door toward the gate that would lead to my freedom, I knew if I didn't leave my bitterness and hatred behind, I'd still be in prison. 換lán ê 話來講,就是:我 àn  監牢 chit ê 門 行出去,我 tio̍h 恢復自由ah, hit 時 góa tio̍h知影 我 nā 無 kā góa ê 痛苦 kap 怨恨 hē leh,我 tio̍h iáu hông 關 tī 監嶽。

生是苦。自sòe-hàn, 人 tio̍h 教 lán ài 計劃,Lán 卻是 o̍h 無 半phiat。一生度活 lóng 隨心所願,也隨身所至 leh 做 tāi-chì。 是講, 心有siáⁿ 願?

環境 ân-ha̍t、chō-sêng 身心衝突、後悔,tio̍h kā 日子that kah tīⁿ-tīⁿ,心 bē 平和,日日亂紛紛,chi̍t日化消 chiah 有 1 日 ê 清hiu niâ。未來,lán m̄-bat kā 看,m̄-bat kā 想, 根本 bē-hiáu 看 bē-hiáu 想,ta̍k 日 beh 度 to͘ 是 艱難,精神 khùi-la̍t用盡,連 慢慢á chhoán-khùi to͘ 算做 討債。

少也微賤, 故多能鄙事。 是lah,生活瑣事, lán 項項tio̍h ka-kī 親身備辦,bē-hiáu mā tio̍h chhòng kah ē-hiáu,ē-tàng 度過 1 關 算1 關。心神荒狂 bē-su hô͘-sîn iāⁿ-iāⁿ 飛, m̄-chai 頭尾,m̄-chai 目標,siōng 慘 連 身在 何處 都 m̄-chai。

Lán 足想 beh chai, m̄-koh,lán 眼界 微弱, siáⁿ mi̍h lóng 看無,koh-khah 免講 未來。Kàu taⁿ 知天命 時機過ah, iáu kâng 款。M̄-koh, 聽人講 有 未來 tio̍h考慮,思量, lán chiah 開始 看,是講 mā bē-hiáu 看。

I. Kont 四大問,lán iā m̄-bat聽,bē-hiáu liōng 早 想, 總講, 平凡庸俗。Chhun ê lán tio̍h 驚 道德虧欠,驚欠--人, che sī lán chhun--ê 人 siōng kē ê 條件 ah。斟酌看,連 che lán 也做kah 無 jōa 好勢。君子慎獨, lán tio̍h做 bē 到。

本底, m̄ 是 beh寫 che,soah 寫 án-ni。 Che tio̍h 是lán 永永bē-hiáu 計劃 所致,kàu taⁿ。人講 計劃 日日寸進有所功, 年久月深自然成。Lán ka-kī 無經驗。

Che mah。 Lán chit款 階級ê 人, 自sè-hàn,lán 所chia̍h chhēng 用過ê mn̍gh-kiāⁿ,kài 是 粗俗 mi̍h, che lán m̄ 敢 怨嘆, 自然tio̍h好。真正 ê好mi̍h 真罕得有,mài 講 lán ka-kī ē-tàng 擁有, 連看 mā 罕--得。 致到 lán 欠缺 去 爭取 ê 心性,phah-sǹg 也是自我防衛,先放棄爭取權,ē 度日--得 tio̍h好。好bái mn̍gh-kiāⁿ lóng bē-hiáu 寶惜,koh 有時 m̄-bat 好bái koh-khah 害。Jú 慘ê 是, bē-hiáu 過 好日子, m̄ chai 好日子 生做 siáⁿ 形。

大概 cha̍p 數年前, 科元 mn̄g lán,明明 lán 有才調, 有機會,ē-tàng 得tio̍h 好缺 iah 是 好物,ná m̄ 積極爭取?  Lán chit chūn 翻頭看, pháng 是 án-ni:好物好缺 bōe 輪 kàu lán,無可能。Louise L. Hay 寫ê: In 切足雞卵糕,hia-ê 平常時á tio̍h chia̍h ē tio̍h 雞卵糕 ê 人, 有ê koh the̍h 2 3 塊,kàu 路尾,老師行 kàu góa 面頭前ê 時, 雞卵糕 已經無ah, 連 1 塊 to͘ 無。(chit-má 看 án-ni ê 心態 chiâⁿ bái-châi,Louise I 講了 chin tio̍h。Lán koh ē 阿 Q 講 he 雞卵糕 無siáⁿ 好chia̍h lah,gún 無 leh 稀罕! 大hàn 過程 chit 種心念soah 變信念!)去爭取,失敗,ke hông phì-siùⁿ keng-thé khioh-chhiò niâ。 卑微人 ê 尊嚴 chiàⁿ-chiàⁿ sī 拖累人 ê 心理 ah! 所致, lán ē-tàng 理解 《房思琪》所講 ê hit ê 自尊 造成 受害 bōe 講出來ê 狀態。

Tio̍h 社會普遍 bē 鼓舞人 挑戰自身極限,也bē 鼓舞人去 關心別人, 顛倒ē kâng chi̍h-iāng, 漏氣 niâ。 Koh ē 檢討 受害人,bē kā 加害人追討正義、補賠。變成 受害者 是 o͘-bi (應該)死好,ka-kī m̄ 認份 m̄ 認命, 也 m̄ 認清 環境險惡。

M̄-koh, 俗語 kám 無講 一、 牽成 二、才情 三、命運,kō͘ 現代話 講 tio̍h 是, 一、人脈、貴人 saⁿ助贊 tàu 牽khioh, 第二 tio̍h 個人ê 能力、經驗、技能、判斷、知識五項,第三命底 kap 世道,《宇宙兄弟》內底 有 chit 句:運氣 mā 是 實力。Lán 回想 lán chit chi̍t 世人, 運氣 siōng 好 大概 tio̍h chhōa tio̍h 好bó͘, koh 來tio̍h 豬 kha chia̍h 免驚 chit 2 項。是講,也 無 運氣 jōa bái ê 時,tio̍h 有影,總講 3 項 lán lóng  普普ah,só͘-tì,lán平凡 kah 有chhun。

聽 人 講, lán bē-hiáu 感謝 chit ê 性, 人 tio̍h khah bē beh kā lán 助贊,thīn tháⁿ。 有影,gún chin-chiàⁿ bē-hiáu kâng 感謝,心肝 kám 無感恩? 有lah, tùi gún 來講,實在 困難, 人 ē-tàng 助--lán ,lóng khah chiâⁿ 樣 chiūⁿ-kioh, lán beh án-nóa 表示 感謝?Kō͘ chhùi 呼, lán 感覺 無誠意,chhin-chhiūⁿ 人 nā chhùi 講beh 助, kha kap 手 lóng 無tín-tāng, lán mā 感覺 i 虛假 。Lán soah 陷tī 兩難。

我 ē 記得, gún 1 ê 隔thiāu伯á,kui世人獨身 á,話真少 ,四界 做 雜工á,iah 是加減 tòe lâng 做 土公á 度日, 烏烏, 人笑--起來 chiâⁿ 斯文。 I ta̍k 遍來, lóng ē kōaⁿ 1 kōaⁿ 豬肉,chhiⁿ-ê。 來, 厝 lih, 無大人, iah 是 in 無閒, lóng 無人招呼 款待, i mā 無要緊,tiām-tiām 膨椅坐leh tuh-ku,tán gún 爸。聽 gún 爸講, phah-sǹg bē kā i 趕--ê chhun gún 兜。Gún 雖然 m̄ 知án-nóa kap i 對應,mā lóng bē kā 趕。Tio̍h,gún 爸講 i 叫 ông--á, mā m̄ bat 叫 gún tio̍h 叫 i 伯 ia̍h 叔, gún soah tòe leh 叫 ông--á。

Án-ni 莫 kòe 佛陀講眾生是苦,根本,連基本人 ê 日子 都 bē-hiáu 過 leh。人,高貴ê 人,soah 無自由意志,茫茫渺渺過一生。N. Mandela 講siáⁿ?

總--是, 卑微 無力 ê人 總 免不了 kā 大 部份ê 時間 khai tī chn̄g ka-kī ê khang-thiàⁿ。

沒有留言:

張貼留言

hiān-si̍t

      Sì goe̍h cha̍p-la̍k, lán thàu-chá ba̍k-chiu peh kim, oa̍t-thâu khòaⁿ piah téng ê sî-cheng, cha̍p tiám cha̍p-gō͘ hun, chhoah chi̍t-ē t...