2016年8月8日 星期一

phok-kiat-bāng Pokémon Go

Lán 大概 chai-iáⁿ i án-chóaⁿ 運作ah。 Kā GPS 應用 kah chiah-nih 好,  koh 結合 實景真厲害。 是講,án-ni lán 人ê 隱私 leh? 真chōe lâng ūi-tio̍h beh lia̍h,半暝 無睏,去 熱點。 Koh khah 免講 沿路kiâⁿ 沿路 beh tng beh lia̍h  顧 看 手機á畫面, 無 看 路況, kah ka-kī 處境 ê 危險。

Jî-chhiáⁿ,sńg che 頭chi̍t 項,汝 tio̍h 有 無限ê 網路連線, 時間,地點空間 lóng bē-sái 限, án-ni 好tio̍h 網路業者。第二,GPS 定規tio̍h 開,kài chia̍h 電, 浪費能源。第三, 網路 khah bōe 通, iah-sī  khah iap-thiap ê só͘-chai tio̍h bián kah 人 耍 ah,chhiūⁿ 金門!城市鄉村ê 差別 lú 顯明! 是講愚蠢卻是 城鄉khiú pîⁿ。

Ī-sńg ê 規則, ài 去 stop 是商品交換站,gym tio̍h是 kah場, che siat tī 某kóa 在地 出名所在。 Tùi 觀光文化 sǹg 真好。M̄-koh, lâng tio̍h 去, lán 人 tio̍h ē 出現 tī hia,虛世界 kap 實世界 交接。 頂幫, tio̍h有人 àn 台北 làu lâi 台中彰化 sio-thâi 有--無? 會記得--無?

gû-chhún iah-sī tiâu-ti̍t

kin-á-ji̍t, bāng nih kiaⁿ chhíⁿ: gû-chhún iah-sī tiâu-ti̍t

Lán siōng-khò kah pa̍t-lâng kap pan, him-sióng iáⁿ-phìⁿ, lán khòaⁿ lán ka-kī ê ha̍k-seng,khài leh sńg chhiú-ki-á, bô tio̍h phih leh khùn。 Sim-koaⁿ gêng, hong-hóe chiām to̍h。 Iáⁿ-phìⁿ soah, ha̍k-seng tio̍h chin chū-tōng pau-ho̍k-á khoán leh tio̍h beh cháu。 Lán chū-án-ni kā tòng leh,lán iah beh kóng iáⁿ-phìⁿ ê lāi-iông leh。 In kóng beh seng khì khui-hōe ah。 Lán kiò in tńg lâi chē hó。 li-li-lak-lak,ū-ê tńg--lâi, ū-ê kâng-khoán beh cháu。Góa khah tōa siaⁿ kiò in tńg--lâi。 In bián-kióng,tńg--lâi chē hó。 Góa kóng, lín khòaⁿ sî-kan chit-má sī kúi-tiám kúi-hun? in ìn kóng 3 tiám 5 hun。 góa kóng tio̍h ah iah koh 15 hun-cheng, iah-bē hā-khò lín tio̍h beh cháu?In tio̍h koh kóng chi̍t pái, beh khui-hōe。 Lán lú siū-khì, khui-hōe sî-kan tiāⁿ tī lán siōng-khò ê sî-kan sī ūi siáⁿ?Kā in kóng siōng-bô mā ài thèng-hāu hā-khò,ài chiàu tō-lí,kui-kí kiâⁿ。Lín ná chiah m̄-chai tō-lí,góa bōe kóng lín bô lé-māu, góa thó-ià hi-ké ê lé-māu。kiat-kio̍k sî-kan sûi kàu ah。 In tio̍h lóng m̄ chhap góa chòe in sì-sòaⁿ。

Lán chiok ut-chut, che gín-á ná chiah m̄ bat tō-lí,chiah phái kà?Koh lán iā bô hoat in。 Lán iā hā-khò kiâⁿ lī kàu-sek。 Soah tī keh-piah kàu-sek khòaⁿ tio̍h un-su。


I khòaⁿ tioh lán ê khùn-jiáu。 Sûi kā lán kóng:Lí beh tio̍h kā in kió lâi hó-hó-á liáu-kái,bīn tio̍h chhiò-chhiò m̄ thang phái bīn-chhiuⁿ hō͘ in khòaⁿ,bô tio̍h kā in chòe kì-lio̍k tio̍h hó,sim-koaⁿ lāi lō͘-bóe tio̍h ài chhiò, chhiò lí chiah ē chhú-lí hó, m̄-thang siū-khì。Lán thiaⁿ bô ài chhiò ê lí-iû,m̄-ku kám-kak chin ū tō-lí, sī-kóng lán ê chū-chun kàm hō͘ in chi̍h-iāng, chiaⁿ m̄-goān, chit-chūn chiaⁿ sit-khùi。lán tio̍h ìn kóng lán to tiâu-ti̍t。

Un-su, chiah kóng khí lán hit-chūn teh ha̍k-hāu ê sî,m̄-khéng siá lūn-bûn ê tāi-chì。 I koh sa hit-chūn ê kì-lio̍k-phō͘ chhut--lâi。Lán khòaⁿ tio̍h chin-chōe chá í sit-lián ê sai hiaⁿ-tī,kap hiah-ê siông-sè kì-lio̍k ê tāi-chì, iā khòaⁿ tio̍h múi 1 ia̍h siōng ē-té ū chō͘-kàu ê miâ, he mā sī sai hiaⁿ-tī。

Goân-lâi, un-su chiah-nih-á iōng-sim khan-kà múi 1 ê ha̍k-seng。 Lán soah kiaⁿ kah cheng-sîn, in-ūi lán siūⁿ-tio̍h lán ê gû-chhún, kèng-jiân kā kóng chò sī tiâu-ti̍t。 Lán ê gû-chhún tio̍h-sī lán lia̍h-chún kā-kī chin chhong-bêng ê chū-í-ûi-sī, tio̍h sī chū-í-ûi chiok chhong-bêng。 Khêng-si̍t kun-pún tio̍h bô lāu-su pòaⁿ phiat, kan-ta ū bû-ti ê chū-chun niâ, koh iōng chū-chun lâi î-hō͘ gû-chhún。

gû-chhún iah-sī tiâu-ti̍t

kin-á-ji̍t, bāng nih kiaⁿ chhíⁿ: gû-chhún iah-sī tiâu-ti̍t

Lán siōng-khò kah pa̍t-lâng kap pan, him-sióng iáⁿ-phìⁿ, lán khòaⁿ lán ka-kī ê ha̍k-seng,khài leh sńg chhiú-ki-á, bô tio̍h phih leh khùn。 Sim-koaⁿ gêng, hong-hóe chiām to̍h。 Iáⁿ-phìⁿ soah, ha̍k-seng tio̍h chin chū-tōng pau-ho̍k-á khoán leh tio̍h beh cháu。 Lán chū-án-ni kā tòng leh,lán iah beh kóng iáⁿ-phìⁿ ê lāi-iông leh。 In kóng beh seng khì khui-hōe ah。 Lán kiò in tńg lâi chē hó。 li-li-lak-lak,ū-ê tńg--lâi, ū-ê kâng-khoán beh cháu。Góa khah tōa siaⁿ kiò in tńg--lâi。 In bián-kióng,tńg--lâi chē hó。 Góa kóng, lín khòaⁿ sî-kan chit-má sī kúi-tiám kúi-hun? in ìn kóng 3 tiám 5 hun。 góa kóng tio̍h ah iah koh 15 hun-cheng, iah-bē hā-khò lín tio̍h beh cháu?In tio̍h koh kóng chi̍t pái, beh khui-hōe。 Lán lú siū-khì, khui-hōe sî-kan tiāⁿ tī lán siōng-khò ê sî-kan sī ūi siáⁿ?Kā in kóng siōng-bô mā ài thèng-hāu hā-khò,ài chiàu tō-lí,kui-kí kiâⁿ。Lín ná chiah m̄-chai tō-lí,góa bōe kóng lín bô lé-māu, góa thó-ià hi-ké ê lé-māu。kiat-kio̍k sî-kan sûi kàu ah。 In tio̍h lóng m̄ chhap góa chòe in sì-sòaⁿ。

Lán chiok ut-chut, che gín-á ná chiah m̄ bat tō-lí,chiah phái kà?Koh lán iā bô hoat in。 Lán iā hā-khò kiâⁿ lī kàu-sek。 Soah tī keh-piah kàu-sek khòaⁿ tio̍h un-su。


I khòaⁿ tioh lán ê khùn-jiáu。 Sûi kā lán kóng:Lí beh tio̍h kā in kió lâi hó-hó-á liáu-kái,bīn tio̍h chhiò-chhiò m̄ thang phái bīn-chhiuⁿ hō͘ in khòaⁿ,bô tio̍h kā in chòe kì-lio̍k tio̍h hó,sim-koaⁿ lāi lō͘-bóe tio̍h ài chhiò, chhiò lí chiah ē chhú-lí hó, m̄-thang siū-khì。Lán thiaⁿ bô ài chhiò ê lí-iû,m̄-ku kám-kak chin ū tō-lí, sī-kóng lán ê chū-chun kàm hō͘ in chi̍h-iāng, chiaⁿ m̄-goān, chit-chūn chiaⁿ sit-khùi。lán tio̍h ìn kóng lán to tiâu-ti̍t。

Un-su, chiah kóng khí lán hit-chūn teh ha̍k-hāu ê sî,m̄-khéng siá lūn-bûn ê tāi-chì。 I koh sa hit-chūn ê kì-lio̍k-phō͘ chhut--lâi。Lán khòaⁿ tio̍h chin-chōe chá í sit-lián ê sai hiaⁿ-tī,kap hiah-ê siông-sè kì-lio̍k ê tāi-chì, iā khòaⁿ tio̍h múi 1 ia̍h siōng ē-té ū chō͘-kàu ê miâ, he mā sī sai hiaⁿ-tī。

Goân-lâi, un-su chiah-nih-á iōng-sim khan-kà múi 1 ê ha̍k-seng。 Lán soah kiaⁿ kah cheng-sîn, in-ūi lán siūⁿ-tio̍h lán ê gû-chhún, kèng-jiân kā kóng chò sī tiâu-ti̍t。 Lán ê gû-chhún tio̍h-sī lán lia̍h-chún kā-kī chin chhong-bêng ê chū-í-ûi-sī, tio̍h sī chū-í-ûi chiok chhong-bêng。 Khêng-si̍t kun-pún tio̍h bô lāu-su pòaⁿ phiat, kan-ta ū bû-ti ê chū-chun niâ, koh iōng chū-chun lâi î-hō͘ gû-chhún。

2016年6月15日 星期三

tām-chúi ê hō͘

淡水ê 雨 kâng-khoán 酸澀 苦bī chn̂g kah koàn-sì chit ê 坎站
出海 ê 溪口 海湧 溢入溢出
Phah算 百年 無變竅 soah 變古蹟
看日日 kún-ká 起ê 波湧
永無致意
天頂風雲妝thāⁿ 黃昏

砲台英武 都 ā 蛀烏
八支大旗 百年chek kah 扁扁
chhan-chhiūⁿ 落tī 塗kha ê 雨水
酸苦澀 lóng ká-lām 做 lán kha lap ê 臭溝á水
流落 千年 萬年ê 烏水溝
Siáng ê 歷史 án-ni ?

2016年6月12日 星期日

tē 8 khò:kiaⁿ-hiâⁿ

tē 8 khò:kiaⁿ-hiâⁿ



kiaⁿ-hiâⁿ ê sî-chūn, m̄-bián am-khàm, ē-sái kín chiū kūn chhō̄e tio̍h oá-khò, tāi-seng an-tah lán ka-kī. liáu-āu
koh-chài ǹg bo̍k-phiau chìn-hêng.
第八課:驚惶 
kiaⁿ-hiâⁿ ê 時陣,m̄免 am-khàm, ē-sái kín 就近 chhōe tio̍h 倚靠,tāi 先 安搭 lán ka-kī, 了後 閣再 ǹg 目標 進行

2016年6月1日 星期三

káu-á pàng-jiō tio̍h giâ kha

聲音唸古
1.
足古早真古早有夠古早ê以早, lán 台灣有雲豹, 石虎,水鹿á, 烏月熊 滿四界pha-pha 走ê 古早。

Tī hit ê 好 khiā 起 ê 山內底兜,有樹林ê所在有 1 隻 貓 á,i  看tio̍h he 虎 leh lia̍h 獵物ê 時 有夠厲害,足厲害,真厲害, 大 hoah 1 聲,無論siáⁿ-mih 獵物 tio̍h lóng m̄敢 tín動。 貓 á 足 欣羡, 足愛 真愛 有夠愛 beh kā i 學 chit 步功夫,因為 i 家己 beh lia̍h niáu鼠ê 時, niáu鼠 lóng 足gâu 走, 足gâu nǹg,i lóng tio̍h 直直 jiok, 直直jiok,jiok kah 喘 phēⁿ-phēⁿ, koh 有tang-sî-á 會 jiok kah 無去。 10

I tio̍h 去 iang 虎 教 i。 虎真大方, 答應i, m̄-koh, i mā iang 貓á 教 i peh 樹 á ê 功夫。貓 á mā chin 爽快 答應。  是講,貓á 講: 我 khah 細隻,汝 khah 大隻,m̄知汝會kā 我騙--bōe? Lán 來去 chhōe人做公親中人。虎ìn 好。

Tú-á好,in 看tio̍h 狗á teh 過路去, tio̍h kā hiu, 叫 i 來。 狗á 看 in 2 ê, 無sêng beh 咬 人ê 款 chiah 行óa 去。狗á 講:lín 叫我, 是beh chhòng siáⁿ-mih tāi-chì? In tio̍h kā i 講chìn前 in 講好ê tāi-chì kā 狗á 講, beh 請 狗á 做公親中人證明 in 互相bōe 欺騙。狗á 人 古意條直, 隨答應講好,虎 先教貓á hoah ê功夫, 了後, 貓á ài 教 虎 peh 樹á ê功夫,狗á 我 kā lín 做證人。20

2.
了後, 貓á tio̍h 開始 真認真 足認真有夠認真學 虎大hoah  ê功夫, 是講 怎樣hoah i mā 是 喵,喵,喵,喵。I tiāⁿ-tiāⁿ 去 lia̍h niáu鼠試驗功夫, 果然 喵喵喵 mā 是 有效, niáu鼠 聽tio̍h 喵喵喵 mā 是 驚kah m̄ 敢tín動。30

An-nî,chi̍t 月日過了,虎 kā 貓á kóng, taⁿ 汝 功夫 學kah 差不多ah, 汝 mā tio̍h 開始 教我 peh 樹á ah。貓á ìn 講, 好!peh 樹á bîn-á-chài góa tio̍h kā 汝教。 隔轉kang,虎koh 來, soah 看bōe tio̍h 貓á,直直等,直直等,等 kah 日頭 落海, 貓á lóng 無現身。 虎 足 siūⁿ氣, 真 siūⁿ氣,有夠 siūⁿ氣!I 想講, 一定 beh kā lia̍h。M̄-koh, 貓á soah 走無去。 I kan-taⁿ ē-tàng 先去 chhōe 狗á。40

3.
狗á 聽虎講了, tio̍h 答應 chhōa 虎 去 chhōe 貓á。貓á 看tio̍h in 來, tio̍h 真kín, 足kín, 有夠kín,peh 去 樹á 頂。虎 看tio̍h  足 siūⁿ氣, 真 siūⁿ氣,有夠 siūⁿ氣!Oa̍t 頭 soah kā 狗á 咬, 狗á ê 後kha hō͘ 虎 咬 1 支去, kín 走。 虎 tī 樹á kha 顧 leh, 因為 i iáu bōe 學 tio̍h peh 樹á。 50

是講, 虎 tú-á 有看tio̍h 貓á án-chóaⁿ peh-khí- lih樹 á 頂, i tio̍h bóng 試, 結局 真正hō͘ i peh--khí-khì。 I hó͘ chi̍t 聲, 足暢,真暢,有夠暢。得beh lia̍h tio̍h 貓á ah。 貓á kín kā i 講, 汝看 汝 chit-má 會曉peh 樹á ah。M̄-ku, 虎 kâng款 beh kā 咬, 因為貓á 無信用,peh 樹á, 是i ka-kī 看學會曉ê。 51

貓á 隨真kín 足kín 有夠kín, 對樹 á頂 別位 peh 落樹á, 走kah 無看見人。虎頭 chi̍t pái peh 樹á,落來也是,所以 kha手 khah 慢, soah hō͘ 貓á 走去。52

4.
自án-ni 起,樹林內貓á tio̍h m̄敢 tòa,i tio̍h 離開 樹林地界。 Ah hit 隻狗á leh? Lán chit-má 翻頭來看狗á。I mā sio-siāng án-ni 想,所以, i 比 貓á khah 早chi̍t 步, tio̍h 離開樹林ah。

是講, 離開家鄉, beh 去toh 位 leh? Koh 看tio̍h ka-kī kha 無事無故 hō͘ 虎 kā 1 支去,足怨嘆,真怨嘆,有夠怨嘆,公親soah 變事主。Ná 想 也 ná siūⁿ氣, 氣 貓á kā i 害, 虎 kā i kha 咬去。I pái leh pái leh, 無意無意 行對山路落來。60

Kàu kah 1 間 廟,天tú beh 烏, i tio̍h 想講 入去 歇睏, miâ-chài chiah koh 行。入去了後, i koh 看tio̍h i 無去ê kha, koh 開始 怨嘆起來,ná想 soah tī hia háu 出來。Háu  kah 尾--á thiám,soah 強beh 睏--去。

Bī-sī bī-sī ê時,i hō͘ 溫柔ê 聲音 "汝teh háu siáⁿ?" 吵 驚 chi̍t-ē 精神, 目睭peh 金 看tio̍h 1 ê 哺檳榔ê 阿婆,面容 真慈祥,足慈祥,有夠慈祥一直kā 看,i 心內tio̍h 足安心,真安心, 有夠安心。了後,狗á tio̍h 照原本 事故 kā 阿婆講。61

Pō͘ 檳榔 ê 阿婆聽了真m̄甘,足m̄甘,有夠m̄甘,tio̍h kā 狗á 講,我 chit-má kō͘ che 金紙kā 汝做 1 支kha heh,汝 m̄免 koh 哭 ah。 狗á ê kha 隨 恢復原樣, i 足歡喜真歡喜有夠歡喜, 歡喜kàu tè 直直 se̍h lin-long,直直 se̍h lin-long,直直se̍h lin-long,soah bōe 記得kā 阿婆 說 多謝。 62

M̄-kú, 汝ài 會記得,汝 hit ki kha 是金紙做ê, bōe-sái bak tio̍h 水 ô͘!~ 阿婆 離開 chìn前 kā i 講án-ni。An-nî 了後, 狗á 為著 保護i ê kha,連 放尿ê時,kha mā giâ koân-koân。63

5.
天光ah,狗á 出廟門 繼續 行,行kah 人家厝,tú tio̍h 主人。 主人 kā 問, 汝狗á 來 chhòng siáⁿ? I kā  ìn 講, 拜托汝 收留--我,一日hō͘ góa chia̍h一頓 tio̍h 好,日--時,汝出去做 sit, 我 會 kā 汝 顧厝。 主人 tio̍h 答應i, ta̍k 日 hō͘ i chia̍h 暗頓, hō͘ i 顧家門。 狗 á kàu chia chiah 真正 安心。 70

尾--á, 貓á mā 來kàu 人家厝。 狗á 看tio̍h 貓á tio̍h 想起 以早ê tāi-chì,tio̍h 足 siūⁿ氣, 真 siūⁿ氣,有夠 siūⁿ氣 直直kā pūi pūi pūi。貓á ā kín 跳去 厝bóe 頂 bih。

了後, 主人 tńg--lâi。 貓á 也iang 主人hō͘ i tòa。 I 講,我會曉lia̍h niáu鼠,汝 m̄免 hō͘ góa chia̍h ,kan-taⁿ hō͘ 我tòa 厝頂 tio̍h 好, góa 替汝 lia̍h niáu鼠。 因為 án-ni-siⁿ,主人答應 hō͘ 貓á tóa 厝尾頂,hō͘ i 暗時 lia̍h niáu鼠。

樹林lih chhun 虎 tī leh, i 畏人。71

2016年5月31日 星期二

soaⁿ-ti-á

Lán 來kàu 麻豆khiā 了後, chiaⁿ-si̍t 有人飼豬sēng 豬, hit 款 水紅水紅ê 豬。 聽講 kài 清氣相 也 bōe 臭hiàn, 也bōe 四界 òe-sòe 放 屎尿, koh chin gâu nai, bōe輸 gín-á leh。Siáⁿ-mih 過 無 gōa 久, soah 大 kah nn̄g-pah 斤 外 leh。 In ûn-á  放 i tī 厝內外 自由出入,溫馴溫馴。Kàu 無看見, m̄-chai koh 是 gōa 久以後 ê tāi-chì ah

Lán 人 若奔波, tio̍h 淺眠,kāu 夢,夢了 iah-是thiám。

Tú 開始, lán teh 樓á厝ê 第二koân hit chàn,ná 想tio̍h siáⁿ,peh 去 頂頭, 果然發現 3 ê 人, teh hia thèng-hāu, lán 看, pháng 高雄來ê 校友, 有 tàu-saⁿ-kāng siáⁿ貨,tāi-chì 辦了,主人soah 走, ā 無話無句 放 in teh hia。 Lán kín 問邊á, siáⁿ  tāi chiah iū ah in iah bōe 轉去?
 結局 kín 簽 1 張 單 hō͘ in  thang 去 領錢 轉。Hit 張 單á,lán 也 斟酌巡, koh 問 詳細。

Soah 發現 天 烏á, 大窗á門 外 , 月娘 大大大 1 粒 koh  圓圓圓。 Lán tio̍h kín sa 相機 beh 去 hip, 月娘soah chhōe 無。 Lán kā 邊á hit ê 放leh kín chông 去 樓尾頂。


樓尾頂 lú 看bōe tio̍h, 四周圍lóng 餘他 khah koân ê 厝,圍籬 cha̍h 去。 Lán  tio̍h koh se̍h 看 有 thang 看tio̍h 無, 有 1 跡 tú 好,2 棟樓á 中央 夾縫, 月娘 tī hia, 金黃金黃。 Lán 相機 sa 出來, 伸 2 支 kha 我 1 手1 支 sa leh,, kín hip。 Hip liáu, leh 檢查, án lán kha邊 chông 1 隻 ná鱟 ê 動物, lán kín koh hip, m̄-koh i soan 足kín,nǹg 對 大水管入--去。 Lán 想講 he thàng 隔壁, lán tio̍h koh se̍h, soah 發現 1 phiàn 花園,也有 水池á, 也有  葉á真大片ê 植物。 青 koh 鮮, lán 顧 leh chhōe,無!

Soah 看tio̍h 1 隻 豬á,柴棕色, kha-chiah-phiaⁿ 有 3 條khah 深色 ê 線chōa, 小山豬 á 栽。I kap lán sio 相,尾 一直 搖, lán àⁿ 身 伸手, i tio̍h 跳起來 hō͘ lán抱。 Tng-leh 歡喜, 後壁 蔡先生 惡面 leh kā lán chhiⁿ,lán 小 chhòa 1 ê,開chhùi kā問 ,che 你 飼ê? 是á。 飼來 chhit-thô ê。 Lán ìn kóng, 莫怪 m̄驚 人 koh ài hông 抱。

I ná koh beh 講siáⁿ, lán kín kā 豬 á hâiⁿ--i。I tio̍h 無 koh 講--án-chóaⁿ。 Lán se̍h 身準備 beh 走, soah 看 tio̍h 鳳珍。 Lán kā 問, 汝 ná tī chia? I kóng 研討會, koh kā lán 提醒 講 七月 ài 去 澎湖, 汝 ài kín chhoân hō͘ 好勢。

哈哈,精神, kín 記。

déjà vu bāng-kéng

     Lán tiāⁿ-tiāⁿ bāng-kìⁿ lán chhut-hiān tī kâng-khoán ê chhù-kéng: tiûⁿ-só͘, sî-kan tiám, khì-hāu, lóng sio-siâng. Chhău tē 3 pái, lán tī...